حقوق ماهانه رضا پهلوی در یک سالگی چقدر بود؟

اسدالله عَلَم نزدیک‌ترین فرد به شاه پهلوی بود. نخست‌وزیری و وزارت دربار(!) پهلوی از جمله سوابق اوست. مجموعه هفت جلدی یادداشت‌های عَلَم (Alam's Memoirs) از جمله کتب مورد علاقه تاریخ پژوهان است. خاطرات روزانه‌ی او بین سال‌های ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۶ یادداشت شده است. عَلَم روز ۲۵ فروردین ۱۳۵۷ در سن ۵۹ سالگی در آمریکا درگذشت. او درباره یادداشت‌های روزانه خود به خانواده‌اش وصیت جالب توجهی کرد: کتاب را بعد از مرگ و درصورت تغییر حکومت شاهنشاهی منتشر کنید! 

اکنون به بخشی از خاطرات اسدالله عَلَم درباره رضا ولیعهد شاه پهلوی می‌پردازیم.

حقوق ماهانه ولیعهد از یکسالگی تا ۱۳ سالگی چقدر بود؟

جمعه بیستم مهر ۱۳۵۲: با آن که جمعه بود شرفیاب شدم. بودجه دربار را عرض کردم و به تصویب نهایی رساندم. ماشاالله شاهنشاه در کار خودش چه قدر سختگیری می‌کند! نفس ما را گرفتند. برای مثال فقط پانصد هزار تومان اضافه نظارتخانه خواسته بودم. فرمودند، به هیچ وجه، لازم نیست، قطعاً بزنید، مخارج گاراژ را بزنید، اصطبل را بزنید، فقط حقوق حقه و اضافه حقوق نوکرها و باغبان‌ها را تصویب فرمودند. بالاخره کل بودجه دربار "با حقوق والاحضرت همایونی که از اول تغییری نکرده و ماهی فقط پنجاه هزار تومان است"، در ... بستم. (توجه: نقطه چین در این جمله از علم است)

به گزارش فارس، والاحضرت همایونی لقبی است که به فرزندان شاه خطاب می‌شد. عدد مذکور نیز توسط شخص اسدالله علم در خاطرات خود نوشته شده است و هیچگونه قضاوتی درباره کم یا زیادتر بودن اصل آن نمی‌کنیم. با استناد به این خاطره، رضا پهلوی ماهانه ۵۰/۰۰۰ تومان فقط به دلیل فرزند شاه بودن حقوق دریافت می‌کرد! با استفاده از محاسبه‌گر تورم مرکز ملی آمار ایران، ۵۰ هزار تومان سال ۱۳۴۰ معادل ۳۵۷ میلیون تومان سال ۱۴۰۰ است. رضا پهلوی در سال ۱۳۴۰ یک ساله بود!

لازم به ذکر است که فرزندان شاه مناصب دیگری نظیر ریاست هیئت امنای بیشتر دانشگاه‌های کشور را نیز برعهده داشتند که قاعدتاً حقوقی جداگانه برای آن تعریف شده است. از دیگر مناصب ولیعهد می‌توان به «ریاست انجمن خانه‌های فرهنگ روستایی» و «ریاست عالیه بازی ها و ورزش جوانان کشور» اشاره کرد.  نکته عجیب‌تر آنکه اداره انجمن خانه‌های فرهنگ روستایی از ۸ سالگی به ولیعهد داده شده است!

در یادداشت روز چهاردهم مرداد ۱۳۴۸ صراحتاً درباره وضعیت دستمزدی آن دوران نوشت: «در ایران بین بالاترین و پایین ترین حقوق صدمرتبه اختلاف است، در صورتی که در ممالک پیشرفته این خیلی کم و حتی در اسرائیل فقط سه مرتبه است. یعنی اگر پایین ترین حقوق ۱۰۰ تومان است، بالاترین ۳۰۰ تومان می‌شود. در صورتی که در ایران ۱۰۰۰۰ تومان است، اینکه نمی‌شود ...»

با استناد به آمار دنیای اقتصاد، حقوق ماهانه یک کارگر ساده در سال ۱۳۵۱ برابر با ۳۱۲ تومن (هفتگی ۷۷۷ ریال) بوده است. یعنی ولیعهد ماهانه بدون کار کردن معادل حقوق ۱۶۰ کارگر دریافت می‌کرده است! اینکه یک کارگر ساده در سال ۱۳۵۱ حقوق ۳۱۲ تومانی دریافت می‌کرد مثل این است که حقوق همان کارگر ساده در سال ۱۴۰۰ معادل یک میلیون و ۷۶۰ هزار تومان باشد!