روشنفکری حوزه ای به زودی منتشر می شود

حجت‌الاسلام حمید پارسانیا از اساتید حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا درباره اثر جدید خود با عنوان «روشنفکری حوزه ای» اظهار داشت: این اثر که به زودی به چاپ خواهد رسید عنوان مقاله مفصلی است که بخشی از آن در فصلنامه «علوم سیاسی» دانشگاه باقرالعلوم(ع) به چاپ رسیده است.

وی افزود: معنای روشنفکری، روشنگری مدرن، روشنفکری، روشنفکری ایرانی، روشنفکری دینی، سنت روشنفکری حوزه ای، منور الفکری حوزه ای و روشنفکری مدرن حوزه ای عناوین اصلی این مقاله را در بر می گیرد.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان این که شش معادل معنایی لغوی، مستعمل در عرف عام، تاریخی روشنگری، مدرن روشنگری، تاریخی اینتلکتولیتی و مدرن اینتکلتولیتی را می توان برای روشنفکری در نظر گرفت، ابراز داشت: معنای لغوی روشنفکری، بهره‌وری از فکر روشن است و در عرف عام، چیزی از قبیل زمان‌آگاهی، آشنایی با مسائل و حوادث واقعه و داشتن مواضع فعال اجتماعی است.

حجت‌الاسلام پارسانیا اضافه کرد:‌ اینلایتنمنت به معنای روشنگری تا قرن هفدهم در معنای معنوی و روحانی آن به کار برده می‌شد، اما از قرن نوزدهم در معنای مدرن آن به کار برده شد. معنای مدرن آن نظر به جریانی داشت که از قرن هفدهم آغاز شد و در قرن هجدهم به قدرت رسیده بود.

وی ادامه داد: اینتلکتول، نیز مأخوذ از intellect به معنای عقل است و معنای آن اهل فکر، تعقّل، عقلی و عقلانی است. intellect گرچه در معنای تاریخی خود نظر به عقل کلی داشت، اما در معنای جدید، در ذیل عقلانیت مدرن قرار گرفته و این لغت در نیمه اول قرن بیستم بر جمعی از اهل قلم به کار برده شد که با رویکرد سیاسی اعتراض آمیز خود در جهت تغییر و تبدیل وضعیت موجود، تأثیرگذار بودند.

مسؤول کمیته روحانیون شورای عالی انقلاب فرهنگی، روشنگری و روشنفکری را دو جریان معرفتی و اجتماعی معرفی کرد که روشنگری محیط بر دیگری بوده و دیگری یعنی روشنفکری در مقطعی از جریان معرفتی نخست، فرصت بروز و ظهور یافته است.

حجت‌الاسلام پارسانیا اذعان داشت: این دو جریان در دنیای غرب ضمن تعامل و ارتباط وثیقی که با یکدیگر دارند، در تعامل طبیعی با تاریخ و فرهنگ اجتماعی خود هستند به این معنا که روشنگری یک جریان معرفتی است که در پاسخ به نیازهای معرفتی و اجتماعی محیط خود و همگام با حرکت‌های معرفتی مناسب با آن به وجود آمده و پی‌آمدها و تطورات طبیعی مربوط به خود را نیز داشته است.

وی با بیان این‌که برای روشنفکری دینی نظیر اصل روشنفکری چهار دوره هر چند کوتاه و حتی متداخل می‌توان تصویر کرد، گفت: انقلاب اسلامی ایران با منفعل ساختن اصل روشنفکری، روشنفکری دینی را که عمدتاً از جنبش‌های چریکی چپ الگو می‌گرفت منزوی ساخت و همراه با حرکت سیاسی خود ذهنیت اجتماعی را دیگر بار به سوی مفاهیم فلسفی، عرفانی و کلامی تشیع فعال و بدین ترتیب موقعیت تفاسیری را که از آموزه‌های انقلابی چپ الهام می‌گرفتند، متزلزل ‌ساخت.

گفتنی است، روشنفکری حوزه ای به قلم حجت‌الاسلام پارسانیا در بیش از یکصد و پنجاه صفحه به زودی منتشر خواهد شد. /920/ت302/ع