شطرنج قدرت در سایه سوریه/ ترکیه در محاصره‌ی ژئوپلیتیک

هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، در گفت وگو با تلویزیون بلومبرگ گفته است که ترکیه مخالف عضویت اوکراین در ناتو نیست بلکه خواستار رویکرد واقع بینانه ای در این زمینه شده است. به نقل از وزارت خارجه ترکیه، فیدان در پاسخ به سوالی مبنی بر این‌که آیا ترکیه معتقد است که اوکراین باید عضو ناتو شود، گفت که "اگر آن‌ها بخواهند عضو ناتو شوند ، ما مشکلی نداریم. اما ما باید بسیار واقع بین باشیم، زیرا ما آشکارا اعلام کردیم که ما طرفدار اوکراین برای عضویت در ناتو هستیم. این بیانیه رئیس جمهور ما بود، بنابراین این موضع رسمی ما است".

وقتی از فیدان پرسیده شد که آیا دولت جدید دونالد ترامپ موضع ایالات متحده را در مورد عضویت اوکراین تغییر داده است، او گفت:

"من مطمئن نیستم که آیا دولت قبلی آمریکا نیز طرفدار پیوستن اوکراین به ناتو بود. بنابراین فکر می کنم هیچ سیاست جدیدی در این مورد وجود ندارد".

وی خاطرنشان کرد که گفتگوها بین ترکیه، شرکای اروپایی و مقامات اوکراینی در مورد جاه‌طلبی‌های اوکراین برای پیوستن به ناتو در حال انجام است. به گفته‌ی او، اوکراینی‌ها خواستار عضویت در ناتو هستند، صرفا نه به خاطر عضویت در ناتو. این فقط برای اطمینان از تضمین امنیتی برای کشور خودشان است."

فیدان تاکید کرد:

"من فکر می کنم که اکنون تضمین امنیتی برای تضمین این که دوباره جنگی پدید نیاید، یکی از مسایل اصلی است که ما در مذاکرات بحث می کنیم. بنابراین، اوکراینی‌ها یکی از راه‌هایی که می خواهند ببینند عضویت در ناتو است، [یا] اگر ایجاد یک ائتلاف بزرگ بین المللی برای استقرار در کنار خطوط تماس نباشد، یا روس‌ها ممکن است ایده های متفاوتی برای تضمین امنیتی داشته باشند. این مسائلی است که ما با سناریوهای جایگزین در مورد آن بحث می کنیم."

در گذشته ، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، از عضویت اوکراین در اتحاد آتلانتیک شمالی حمایت کرده است. بعدتر وی تصریح کرد که آمریکا و دیگر کشورهای ناتو نمیخواهند اوکراین به این اتحاد بپیوندد و ترکیه وقتی بخواهد تصمیم خود را در این خصوص اتخاذ کند، موضع آن‌ها را لحاظ خواهد کرد."

این سخنان فیدان نشان‌دهنده آن است که ترکیه چندان توجهی به دغدغه‌های روسیه ندارد و در عین حال، به نظر می‌رسد قصد دارد با سیاست‌های آمریکا در دوران ترامپ نیز زاویه پیدا کند. ترکیه به این نتیجه رسیده که مسیر اروپا و آمریکا از هم جدا شده و می‌خواهد با پر کردن خلأ ناشی از کاهش حضور نظامی آمریکا در اروپا، نقش پررنگ‌تری ایفا کند.

از سوی دیگر، گزارش‌هایی از روزنامه انگلیسی تلگراف حاکی از آن است که فرانسه پیشنهاد داده سپر هسته‌ای خود را در اختیار اروپا قرار دهد. این کشور حتی ممکن است جنگنده‌های مجهز به تسلیحات هسته‌ای را به آلمان بفرستد تا نفوذ خود را در اروپایی که دیگر تحت حمایت کامل آمریکا نیست، گسترش دهد.

این جاه‌طلبی‌های ترکیه و فرانسه، زمینه‌ساز تقابلی میان این دو کشور خواهد شد که به نفع انگلیس تمام می‌شود. لندن با دامن زدن به رقابت میان آنکارا و پاریس، می‌تواند هر دو را تحت کنترل خود درآورد و از این طریق، سلطه غیرمستقیم بر اروپا را به دست گیرد.

در این میان، آمریکا تحت رهبری ترامپ و همچنین روسیه، احتمالاً به دنبال تلافی از ترکیه خواهند بود. ایران نیز که از گذشته خیانت‌های ترکیه را به خاطر دارد، منتظر فرصتی است تا معادلات را به نفع خود تغییر دهد. تمامی این قدرت‌ها، سوریه را به عنوان میدان اصلی تقابل ژئوپلیتیکی و تسویه‌حساب با ترکیه می‌بینند.

از سوی دیگر، آغاز درگیری در مناطق کردنشین شمال شرق سوریه، بالقوّه، می‌تواند آتش جنگ را به خاک ترکیه بکشاند. این وضعیت، گروه‌های تجزیه‌طلب کرد در ترکیه را به شدت فعال خواهد کرد. همزمان با خیزش کردها، احتمال کودتای ارتش ترکیه علیه اردوغان افزایش می‌یابد؛ کودتایی که می‌تواند جرقه فروپاشی و تجزیه ترکیه را بزند.