آخرین فرصت تاریخی برای نجات جمعیت کشور

به گزارش گروه جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا، امیرحسین بانکی‌پور نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مهم‌ترین نگرانی فعلی در حوزه جمعیت به وضعیت دهه شصتی‌ها مربوط می‌شود، اظهار داشت: دهه شصتی‌ها اصلی‌ترین سرمایه انسانی کشور در شرایط کنونی هستند و در نقطه طلایی پنجره جمعیتی قرار گرفته‌ایم؛ اگر از این فرصت به درستی استفاده نکنیم به سمت سیاه‌چاله جمعیتی خواهیم رفت.

تغییر نگاه به بارداری بالای ۳۵ سال

وی با بیان اینکه سن باروری در کشور به طور محسوسی افزایش یافته، افزود: امروز حدود ۲۸ درصد تولدها مربوط به مادران بالای ۳۵ سال است در حالی که در سال‌های گذشته و دوران سیاست‌های تنظیم خانواده بارداری بعد از ۳۵ سالگی را پرخطر می‌دانستند و از آن پرهیز می‌کردند.

بانکی‌پور ادامه داد: متأسفانه هنوز هم برخی نهادهای آموزشی و بهداشتی همان نگاه گذشته را حفظ کرده‌اند و بارداری در سنین بالای ۳۵ را نه تنها پرریسک بلکه گاهی غیرمجاز معرفی می‌کنند؛ در حالی‌که در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته اصطلاح «بارداری آگاهانه با مراقبت ویژه» پذیرفته شده و حتی به‌صورت نظام‌مند حمایت می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه باید این نگرش نادرست به بارداری در سنین بالا اصلاح شود، خاطرنشان کرد: اتفاقاً دهه شصتی‌ها که اکنون در سنین بالای ۳۵ سال قرار دارند مهم‌ترین گروه جمعیتی برای ما محسوب می‌شوند و اگر نتوانیم در همین چند سال آینده از ظرفیت فرزندآوری آن‌ها استفاده کنیم ساختار جمعیتی کشور دچار اختلال جدی خواهد شد.

نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس با اشاره به آمارهای موجود در این زمینه تصریح کرد: در حال حاضر حدود ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار زن از متولدان دهه شصت همچنان مجرد هستند؛ از این تعداد نزدیک به ۱ میلیون و 400 هزار نفر اصلاً ازدواج نکرده‌اند و حدود ۷۰۰ هزار نفر نیز یا طلاق گرفته‌اند یا همسرشان را از دست داده اند. این آمار هشداردهنده است و نشان می‌دهد ما با یک جمعیت مهم در آستانه خروج از سن باروری مواجه‌ایم که هنوز فرصت‌های اساسی خود را برای ازدواج و فرزندآوری از دست نداده‌اند.

زنان متأهل دهه شصتی محور سیاست‌های جبرانی جمعیت

وی ادامه داد: از سوی دیگر حدود ۹ تا ۱۰ میلیون نفر از زنان دهه شصتی متأهل هستند و اگر همین گروه هدفمندانه تحت حمایت قرار گیرند می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در جبران کاهش نرخ زاد و ولد ایفا کنند. به همین دلیل سیاست‌های جمعیتی کشور باید به‌صورت متمرکز بر این گروه تنظیم شود.

بانکی‌پور با بیان اینکه فرهنگ‌سازی، مشوق‌های اقتصادی، بسته‌های حمایتی و تسهیلات ویژه برای دهه شصتی‌ها باید در اولویت قرار گیرد، افزود: در برنامه هفتم توسعه پیشنهاد بسته‌ای جامع از سیاست‌های تشویقی برای این نسل ارائه شده است؛ این بسته شامل انواع حمایت‌های اقتصادی، تسهیلات ازدواج، امکانات درمان ناباروری، حمایت‌های بیمه‌ای و اعطای امتیازات شغلی برای مادران شاغل در این گروه سنی است.

وی تصریح کرد: اگر ما نتوانیم در همین چند سال باقی‌مانده از ظرفیت دهه شصتی‌ها برای افزایش جمعیت بهره بگیریم دیگر فرصتی برای جبران باقی نخواهد ماند. در آن صورت نسل بعدی یعنی دهه هشتادی‌ها باید وارد چرخه باروری شوند اما باید توجه داشت که جمعیت این نسل به مراتب کمتر از دهه شصت است و به تنهایی قادر به پر کردن خلأ جمعیتی نخواهد بود.

نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به آمارهای جمعیتی هشدار داد: اگر نرخ باروری در دهه شصتی‌ها به حد کافی نرسد جمعیت کشور در یک بازه زمانی نسبتاً کوتاه با کاهش ۵۰ درصدی مواجه خواهد شد و این به معنای پیر شدن سریع جامعه، کاهش نیروی کار، افزایش بار سالمندی و در نتیجه فروپاشی ساختارهای اقتصادی و اجتماعی است.

ضرورت اقدام فوری و هماهنگ برای احیای جمعیت کشور

وی با تأکید بر اینکه راه مقابله با این بحران، تمرکز ویژه بر نسل دهه شصت است، گفت: نهادهای حاکمیتی، فرهنگی، رسانه‌ای و آموزشی باید به صورت هماهنگ عمل کنند تا هم مجردهای این نسل به ازدواج ترغیب شوند و هم متأهل‌ها برای فرزندآوری بیشتر حمایت شوند. امروز دیگر زمان شعار دادن نیست؛ باید با اقدام عملی و فوری مسیر را برای احیای رشد جمعیت هموار کرد.

بانکی‌پور ادامه داد: از جمله راهکارهای فوری می‌توان به اعطای تسهیلات خاص برای ازدواج دهه شصتی‌ها، ایجاد اشتغال پایدار، تسهیل تأمین مسکن و همچنین ارائه بسته‌های ویژه برای مادران بالای ۳۵ سال اشاره کرد. این اقدامات نه‌تنها می‌تواند نرخ ازدواج را افزایش دهد بلکه نرخ فرزندآوری را نیز به میزان قابل توجهی بالا خواهد برد.

نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس در پایان با تأکید بر اینکه مسئله جمعیت تنها یک موضوع آماری نیست بلکه به امنیت ملی، اقتدار اقتصادی و آینده تمدنی کشور گره خورده است، گفت: بی‌توجهی به این مسئله خساراتی را به بار خواهد آورد که حتی با بودجه‌های کلان هم قابل جبران نخواهد بود. اکنون در لحظه‌ای تعیین‌کننده قرار داریم و دهه شصتی‌ها کلید طلایی حل مسئله جمعیت ایران هستند.