حجت‌الاسلام والمسلمین رضوی مهر:
اربعین؛ مانور تمدنی جهان اسلام و دانشگاهی برای بیداری ملت‌ها
رئیس مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم راهپیمایی عظیم اربعین را نه صرفاً یک آیین مذهبی بلکه جلوه‌ای بی‌بدیل از تمدن‌سازی انسانی و الهی دانست که با همگرایی ملیت‌ها، مذاهب و ادیان گوناگون، پیام آزادگی و مقاومت را به جهان مخابره می‌کند.
اشاره: راهپیمایی اربعین جلوه‌ای بی‌همتا از همگرایی ملت‌ها و ادیان مختلف در پرتو محبت به امام حسین علیه‌السلام است؛ رویدادی که با معنویت، اجتماع‌گرایی، فرهنگ و سیاست به یکی از بزرگ‌ترین ظرفیت‌های تمدن‌سازی جهان اسلام بدل شده است. در این میان رسانه‌ها رسالتی خطیر دارند؛ باید با شکستن حصار سانسور حقیقت اربعین را روایت کنند و آن را به‌عنوان «مانور جهانی عدالت و آزادگی» به تصویر بکشند. همچنین موکب‌ها که ستون‌های اصلی این حرکت‌اند باید فراتر از خدمت‌رسانی جسمی به پایگاه‌های فرهنگی و معرفتی تبدیل شوند؛ با معرفی چهره‌های مقاومت، ترویج معارف دینی و ایجاد حلقه‌های گفت‌وگو، شعور حسینی را در کنار شور حسینی زنده کنند. اربعین دانشگاهی زنده است که زائران در آن درس ایثار، برادری و ایستادگی در برابر ظلم را می‌آموزند و این پیام را تا ظهور حضرت ولی‌عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف به جهان مخابره می‌کنند.
در همین راستا خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، گفت‌وگویی با حجت الاسلام والمسلمین سیدجلال رضوی مهر رئیس مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم انجام داده است که در ادامه تقدیم خوانندگان گرامی خواهد شد:
رسا ـ راهپیمایی اربعین را چگونه می‌توان یک ظرفیت تمدن‌ساز در جهان اسلام دانست؟
راهپیمایی عظیم اربعین نه تنها یک آیین مذهبی بلکه یکی از بزرگ‌ترین جلوه‌های تمدن‌سازی در جهان اسلام و حتی در مقیاس جهانی است. این رویداد صحنه‌ای بی‌بدیل از همگرایی انسان‌ها از ملیت‌ها، اقوام، مذاهب و حتی ادیان گوناگون است که همه در زیر پرچم محبت و ارادت به سالار شهیدان، امام حسین علیه‌السلام گرد هم می‌آیند. آنچه در اربعین رخ می‌دهد تنها یک سفر معنوی نیست؛ بلکه تجلی یک تمدن انسانی و الهی است که در آن کرامت، ایثار، برادری و حقیقت‌جویی در عمل متجسم می‌شود.
در این کاروان جهانی، شیعیان مخلص و عاشقان اهل‌بیت علیهم‌السلام، اهل‌سنت و دیگر جویندگان حقیقت همگی دوشادوش هم گام برمی‌دارند. حضور زائرانی از کشورهای اروپایی، آمریکایی، آفریقایی و آسیایی نشان می‌دهد که پیام عاشورا مرز جغرافیایی و مذهبی نمی‌شناسد. از کرد و بلوچ و فارس و عرب و ترک گرفته تا پیروان سایر ادیان همگی در مسیر نجف تا کربلا با یک هدف مشترک حرکت می‌کنند: تجدید بیعت با امامی که آزادگی، عدالت و حق‌خواهی را معنا کرد.
ملت بزرگ عراق که از سال‌ها پیش به میزبانی این حماسه عادت کرده‌اند با نهایت ایثار و مهمان‌نوازی خانه‌ها، اموال و حتی جان خود را وقف خدمت به زائران می‌کنند. این سخاوت مثال‌زدنی خود یک درس بزرگ تمدنی است که به جهانیان نشان می‌دهد فرهنگ اهل‌بیت علیهم‌السلام چگونه روح بخشش و برادری را در جامعه زنده می‌کند.
نقش نسل جوان در این رویداد یکی از سرمایه‌های بزرگ آینده اربعین است. نوجوانان و جوانانی که در مسیر خدمت‌رسانی، تولید محتوا، رسانه‌سازی و حتی مدیریت موکب‌ها حضور فعال دارند نه تنها شور و نشاط مسیر را چند برابر می‌کنند بلکه با موج‌آفرینی فرهنگی و تبلیغی، نقشه‌ها و توطئه‌های دشمنان اسلام را خنثی می‌سازند.
اربعین را می‌توان استمرار عاشورا دانست؛ استمرار یک نهضت که قرن‌هاست پیام بیداری، ایستادگی و عدالت‌خواهی را زنده نگه داشته است. این اجتماع میلیونی همچون چشمه‌ای جوشان از بصیرت و آگاهی جریان بیداری اسلامی را تغذیه می‌کند و زمینه‌ساز آماده‌سازی جامعه برای عصر ظهور حضرت ولی‌عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف است. فراموش نباید کرد که این مسیر با خون‌های پاک شهیدان آبیاری شده و هر قدمی که برداشته می‌شود یادآور جان‌فشانی کسانی است که برای اعتلای حق و نابودی باطل جان خود را فدا کردند.
این اربعین است که هیمنه و نیرنگ قدرت‌های شیطانی را فرو می‌ریزد و پیام مقاومت و آزادگی را به گوش جهانیان می‌رساند. روح ایستادگی در برابر استکبار و صهیونیسم همچون میراثی جاودان از عاشورا در دل میلیون‌ها انسان آزاده زنده می‌شود و به جوهره‌ای برای شکل‌گیری تمدنی نوین بر پایه عدالت، معنویت و حقیقت بدل می‌گردد.
رسا ـ رسانه‌ها در بازنمایی جهانی اربعین چه وظیفه‌ای بر دوش دارند؟
رسانه‌ها به‌عنوان یکی از ستون‌های اصلی شکل‌دهنده افکار عمومی نقشی بی‌بدیل در بازنمایی جهانی راهپیمایی اربعین بر عهده دارند. این رویداد عظیم همچون خورشیدی فروزان در آسمان اندیشه‌ها و معنویت می‌درخشد و در دل میلیون‌ها انسان شعله امید و آزادگی را زنده می‌کند؛ اما برای رساندن نور این خورشید به نقاط دوردست رسالت رسانه‌ها بسیار خطیر است. آنان باید دیوارهای سانسور و انحصار خبری را که توسط شبکه‌های صهیونیستی و جریان‌های استکباری بر این رویداد کشیده شده فرو ریزند و حقیقت اربعین را بی‌پرده به جهان نشان دهند.
قدرت رسانه در اینجاست که می‌تواند انرژی عظیم و بین‌المللی اربعین را همانند پرتوهای خورشید به تمامی ملت‌های منطقه و جهان بتاباند و هر بیننده‌ای را با ابعاد گوناگون آن آشنا کند. این بازنمایی تنها به پوشش جمعیت میلیونی یا تصاویر مسیر پیاده‌روی محدود نمی‌شود؛ بلکه باید روایتگر قصه‌های انسانی، لحظه‌های ایثار، جلوه‌های برادری و حتی اشک‌ها و لبخندهایی باشد که اربعین را به یک پدیده بی‌مانند تبدیل کرده است.
از وظایف مهم رسانه‌ها بازگویی ریشه‌های تاریخی اربعین است؛ ریشه‌هایی که از قرن نخست اسلام از دل قیام خون‌خواهان مظلومان و از پیوند عمیق با نهضت عاشورا سربرآورده‌اند. بیان این حقیقت جهان را با پیام جاودان ضد ظلم و ضد استبداد امام حسین علیه‌السلام آشنا می‌کند و نشان می‌دهد که چرا این حرکت همواره موجب هراس حاکمان جائر بوده است. تاریخ گواهی می‌دهد که قدرت‌های ستمگر از دیرباز درصدد خاموش کردن این شعله بوده‌اند اما هر بار عشق و ایمان مردم آن را فروزان‌تر کرده است.
رسانه‌ها باید با تحلیل و تولید محتوای چندبعدی اربعین را نه تنها به‌عنوان یک رویداد مذهبی بلکه به‌عنوان یک «مانور تمدنی» به تصویر بکشند؛ حرکتی که پیام صلح، عدالت، همبستگی و یاری‌گری را به همراه دارد و می‌تواند الگوی جامعه جهانی برای شکل‌گیری جهانی عاری از ستم، تبعیض و استبداد باشد. بازنمایی این ابعاد رسالتی است که تنها با نگاه حرفه‌ای، صداقت در روایت و شجاعت در شکستن حصارهای خبری ممکن می‌شود.
در نهایت رسانه‌هایی که این رسالت را بر دوش می‌کشند باید خود را سربازان جبهه آگاهی بدانند؛ جبهه‌ای که نه با سلاح بلکه با حقیقت و تصویر و روایت می‌جنگد. اربعین گنجینه‌ای از معانی و ارزش‌هاست که در دل خود قدرت برهم زدن معادلات رسانه‌ای جهان سلطه را دارد و تنها رسانه‌های آگاه و متعهد می‌توانند این حقیقت را با صدایی رسا به گوش جهانیان برسانند.
رسا ـ آیا فعالیت‌های فرهنگی در اربعین پاسخگوی نیاز زائران است؟ چه خلأهایی احساس می‌کنید؟
موکب‌ها و موکبداران ستون‌های استوار و تکیه‌گاه‌های اصلی حرکت عظیم اربعین به شمار می‌آیند. آن‌ها نه تنها نقش خدماتی و پشتیبانی دارند بلکه به منزله قلب‌های تپنده این کاروان جهانی عمل می‌کنند. هرچند خدمت‌رسانی جسمی همچون اطعام صبحانه، ناهار و شام، اسکان یا تأمین امکانات رفاهی، ارزشمند و ضروری است، اما مأموریت موکب‌ها باید فراتر از این سطح حرکت کند. هر موکب می‌تواند همچون ستاره‌ای فروزان در آسمان اربعین بدرخشد و با نورافشانی فرهنگی و معرفتی خود پیام عاشورا، آرمان‌های امام حسین علیه‌السلام و روح آزادگی را در دل‌ها زنده نگه دارد.
موکب‌ها می‌توانند به پایگاه‌های فرهنگی و آموزشی بدل شوند؛ مکان‌هایی که در آن‌ها به زائران از نوجوان تا کهنسال محتوایی الهام‌بخش ارائه می‌شود. معرفی چهره‌های شاخص مقاومت و پرچمداران نهضت عاشورا ـ از سید حسن نصرالله، شهید حاج قاسم سلیمانی و فرماندهان رشید جبهه مقاومت مانند سرلشکر سلامی و سردار حاجی‌زاده گرفته تا شهیدان والامقامی چون محسن حججی و حسین همدانی ـ نه تنها بازگویی تاریخ معاصر مقاومت است بلکه پلی میان عاشورای سال ۶۱ هجری و عاشورای امروز ایجاد می‌کند. این معرفی‌ها اگر با شعر، مستند، نمایشگاه عکس و آثار هنری شاخص همراه شود می‌تواند الهام‌بخش نسل جوان باشد و شعله آرمان‌خواهی را در دل آنان افروخته نگاه دارد.
موکب‌ها باید بستری برای ترویج معارف عمیق اسلامی باشند. برگزاری حلقه‌های معرفتی، جلسات پرسش و پاسخ اعتقادی، آموزش احکام الهی و مبانی فقه محمد و آل محمد علیهم‌السلام و نیز مشاوره‌های دینی، سیاسی و اجتماعی، می‌تواند زائران را نه فقط با شور بلکه با شعور حسینی مجهز کند. چنین فعالیت‌هایی در حقیقت ادامه همان رسالت تبلیغی کاروان اسیران کربلاست که پیام خون شهیدان را به گوش جهانیان رساندند.
اربعین در ذات خود یک دانشگاه تمام‌عیار است که واحدهای درسی آن شامل معنویت، اجتماع‌گرایی، فرهنگ و سیاست می‌شود. معنویت با راز و نیاز و زیارت؛ اجتماع‌گرایی با همزیستی مسالمت‌آمیز میلیون‌ها نفر از اقوام و ملیت‌های گوناگون؛ فرهنگ،با انتقال ارزش‌ها و سنت‌های الهی؛ و سیاست با اعلام موضع روشن در برابر ظلم و استکبار. زائران اربعین اگر این واحدها را با تأمل و آگاهی بگذرانند در مسیر کمال و رشد حقیقی قرار خواهند گرفت و خود به پیام‌آوران این فرهنگ بدل می‌شوند.
در نهایت موکب‌ها باید بدانند که آنان حاملان یک امانت تاریخی هستند؛ امانتی که از دل کربلا به امروز رسیده و در امتداد جبهه حق تا ظهور حضرت ولی‌عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ادامه خواهد یافت. هر خیمه‌ای که در مسیر اربعین برپا می‌شود در حقیقت سنگر کوچکی از جبهه‌ای بزرگ است که وظیفه آن نه تنها پذیرایی جسمی، بلکه تغذیه روحی و فکری زائران است.
ارسال نظرات