رئیس و اعضای هیات رئیسه مجمع نمایندگان طلاب وفضلای حوزه علمیه قم با آیت الله اعرافی مدیر حوزه های علمیه دیدار و گفت‌وگو کردند.

کتاب «مرد تدبیر و مدارا» به قلم سید عباس رضوی و با اشراف رضا مختاری، به بررسی زندگی، افکار و خدمات آیة‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، مؤسس حوزه علمیه قم، پرداخته است.

مدرسه فیضیه از مهم‌ترین مدارس علوم دینی و نماد حوزه علمیه قم است که در نیمه اول قرن سیزدهم هجری قمری جایگزین مدرسه آستانه شد و در عصر صفوی تجدید بنا شد. این مدرسه تاریخی ادوار و مقاطع مختلف و فراز و نشیب های زیادی را طی کرده و شاهد حوادث و وقایع متعددی بوده و پس از حضور شیخ‌عبدالکریم حائری و احیای حوزه علمیه قم، رونق گرفت و در دورۀ مرجعیت و زعامت بروجردی، پایگاه عمومی طلبه‌ها شد و در دوران قبل و بعد از انقلاب اسلامی نیز شاهد حضور فقها و مراجع بزرگی همچون حضرت امام بوده است. مدرسه فیضیه با تربیت صدها طلبه و دانشمند دینی، به رشد و ارتقای فکری و فرهنگی جامعه خدمات زیادی ارائه کرده و همواره مرکز اتفاقات و تصمیم‌گیری‌های مهم و از مهم‌ترین مراکز اجتماع طلاب دینی، به‌ویژه طلاب جوان و انقلابی در همان آغاز شکل‌گیری حرکت‌های ضد استبدادی، بوده است. مدرسه فیضیه جزو معدود آثار ثبت شده استان قم در فهرست آثار ملی است که متاسفانه این روزها بنای مدرسه به دلائل مختلف حال و روز خوشی ندارد و نیازمند مرمت و بازسازی است. وضعیتی که اگر مورد توجه مدیران میراث فرهنگی و مسؤولان ذیربط در حوزه قرار نگیرد باید در آینده نه چندان دور پیامدهای ناگواری را برای این بنا و اثر تاریخی مهم به نظاره نشست.

حوزه‌های علمیه شیعی باگذشت ۱۴۰۰ سال، با تلاش و مجاهدت و تحمل سختی‌ها و تبعیدها و اتهام‌ها در مسیر ترویج، تبیین و اجرای معارف ناب شیعی، گام برداشته و به شهادت تاریخ، کارنامه زرینی از خود به یادگار گذاشته‌اند.

حجت الاسلام عبدالله پور گفت: طلاب، مبلغان انقلاب اسلامی هستند و در امر متقابل، انقلاب اسلامی باعث منظم و مرتب شدن حوزه‌ ها شده‌ است.

مدرسه فیضیّه، مهمترین مدرسه علمیه قم است که در کنار حرم حضرت معصومه قرار دارد. این مدرسه از ۱۳۲۰ش کانون اجتماع طلاب و روحانیان حوزه علمیه قم بوده و عالمان بسیاری ساکن این مدرسه بوده و در آن تحصیل یا تدریس کرده‌اند. این مدرسه به‌واسطه مجاورت با حرم حضرت فاطمه معصومه (سلام‌الله‌علیها)، مزیت خاصی یافته است. بنا بر شهادت تاریخ حضرات آیات مدرسی طباطبایی، بهاءالدین عاملی، سلطان العلماء، قاضی سعید قمی، ملاعبدالرزاق لاهیجی و فیض کاشانی، بروجردی، امام خمینی (ره) در این مدرسه تدریس کرده‌اند. همچنین سخنرانی امام خمینی (ره) در خرداد ۱۳۴۲ش که منجر به قیام ۱۵ خرداد گردید، در این مدرسه ایراد شد. این مدرسه که در سیر زمان کانون تحولات سیاسی بوده، شاهد فاجعه مهمی در سال ۱۳۴۲ش بود که مأموران حکومت پهلوی به این مدرسه حمله کردند و در این حمله تعدادی از طلاب را به شهادت رساندند. در گزارش‌های موجود کتب تاریخی آمده است این مدرسه در قرن پنجم قمری در دوره سلجوقیان بنا شد، در سال ۶۱۷ق در حمله مغولان تخریب شد و اثری از آن باقی نماند و سپس در دوره صفویه بازسازی شد. برخی نیز معتقدند قبل از تأسیس مدرسه فیضیه، در جای آن مدرسه ستی فاطمه بوده است که عبدالجلیل رازی متکلم قرن ششم در کتاب النقض از آن یاد کرده است. فتحعلی‌شاه قاجار بنای قدیمی مدرسه را در سال ۱۲۱۳ و ۱۲۱۴ق تخریب کرد و بنای جدیدی احداث نمود. این بنا در ۶۰ -۷۰ متر طول و ۵۰ متر عرض احداث شد و شامل چهل اتاق در طبقه پایین، چهار ایوان بلند، دوازده غرفه سپهرنشان و حوضی دوازده ذرع در دوازده ذرع می‌شد. همچنین در این زمان، صحن مدرسه تا ورودی صحن عتیق حرم حضرت معصومه (س) گسترش یافت و سردر ورودی حرم به صورت ایوان جنوبی مدرسه درآمد. پیش از آن، مدرسه از صحن عتیق حرم جدا بود و گذری بین آنها وجود داشت. بنای فعلی مدرسه مربوط به دوره فتحعلی شاه است که در سال‌های ۱۲۱۳ و ۱۲۱۴ق احداث و در دوره‌های بعد تکمیل شده است. این بنا دارای چهار ایوان در دو طبقه است و در هر طبقه چهل حجره قرار دارد. سردر، ایوان‌ها و پیشانی حجره‌های آن با کاشی تزئین شده است. شیخ عبدالکریم حائری در سال ۱۳۰۹ش برابر ۱۳۴۹ق در این مدرسه کتابخانه‌ای بنا نهاد که با نام کتابخانه آیت‌الله حائری شناخته می‌شود. در بخش‌های مختلف این بنا کاشی کاری‌های زیبایی مشتمل بر آیات قرآن کریم، روایاتی در فضیلت علم، و فضائل آل الله بر زیبایی آن افزوده است. در زمان آیت‌الله بروجردی و آیت‌الله گلپایگانی تعمیراتی انجام شد و در دوره جمهوری اسلامی در زیر حیاط مدرسه، زیرزمینی بسیار وسیع ساخته شده است. اکنون نیز این مدرسه محلی برای تدریس علوم دینی و خوابگاهی برای طلاب است.

حجت الاسلام والمسلمین مقیمی حاجی با بیان اینکه با پژوهش می توان به شبهات جامعه پاسخ داد، گفت: در حال حاضر پژوهش های بسیاری وجود دارد که پاسخگوی نیازهای جامعه هستند.

مدیر حوزه های علمیه با حضور در بیت آیت الله سبحانی با این مرجع تقلید دیدار و درباره مسائل مهم حوزه به بحث و گفت وگو پرداخت.

نشست «نقش آیت الله صالحی کرمانی در تربیت فضلای حوزه علمیه قم و احیای حوزه علمیه کرمان» در شهر کرمان با همکاری مدرسه علمیه سطح عالی امام مهدی(عج) و معاونت پژوهش مدیریت حوزه علمیه استان کرمان برگزار می شود.

مدیرحوزه‌های علمیه با اشاره به این که قم در یکصد سال اخیر پایگاه اصلی علوم اسلامی بوده است، از برگزاری روزانه حدود ۷ هزار درس در حوزه علمیه قم خبر داد.

حضرت آیت الله نوری همدانی با اشاره به مسائل مهم حوزه علمیه، تصریح کرد: فقهای بزرگ ما یک سیاستمدار کامل بودند، اما روش همان روش برگرفته از سیره اهل بیت (ع) است و هر کدام به طریقی به مقتضی شرایطی که در آن واقع شده‌اند با تدبیر و نگرش خود به این مسئله مهم پرداختند.

حجت الاسلام والمسلمین سبحانی در دومین نشست «تطور دانش کلام در حوزه علمیه قم در سده اخیر» به بررسی جریان‌های اثرگذار بر دانش کلام در سده اخیر حوزه علمیه قم و چرایی حمایت رضا خان از یکی از این جریان‌ها پرداخت.

رئیس بنیاد بین المللی امامت گفت: حوزه علمیه معاصر قم از منظر کلام به چهار بخش تاسیس دانش کلام، خیزش، گسترش و نهاد سازی دانش کلام تقسیم می‌شود.

حجت الاسلام غفاری با بیان اینکه با گذر زمان اقبال به فلسفه بیشتر شد، گفت: تدریس امام خمینی(ره) نقطه عطفی در جریان فلسفی در حوزه علمیه قم در یکصد سال اخیر بود.

رادیو معارف با همکاری دبیرخانه یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم اقدام به پخش ویژه برنامه‌های سده حوزه علمیه قم می‌کند.

نشست «رویکردهای جریان‌شناختی حدیثی در صد سال اخیر حوزه علمیه قم» از سلسله نشست‌های یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم برگزار شد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث به تشریح تحولات گسترده سیر اخلاق نقلی در حوزه علمیه قم در صد سال اخیر پرداخت.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به تشریح عوامل رشد سیاسی حوزه علمیه قم در سده اخیر پرداخت.

شماره ۱۹۱ فصلنامه حوزه ویژه صدمین سال بازتاسیس حوزه علمیه قم منتشر شد.

حجت الاسلام طباطبایی ضمن تبیین اقدامات حوزه علمیه در زمینه حدیث پژوهی، گفت: حدیث پژوهی سال ۱۳۰۱ با حدیث پژوهی سال ۱۴۰۱ قابل مقایسه نیست.

در یکم فروردین 1301ش حوزۀ علمیۀ قم بدست آیت­‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی بازتاسیس شد. چند سال پس از آن، در دورۀ سلطنت رضاشاه پهلوی اقداماتی برای تحدید روحانیت صورت گرفت.

حجت الاسلام محمدی در نشستی علمی به تبیین «تأثیر حوزه علمیه قم بر دانشگاه تهران در گسترش رشته‌های ‌دینی» پرداخت.

آیت‌الله حائری در قضیه مشروطیت بی‌طرفی کامل خود را حفظ کرد و نه در صف مستبدان بود و نه در جرگه‌ی مشروطه‌خواهان و به شهادت اکثر منابع و حتی فرزندش در این حادثه‌ی تاریخی بی‌طرفی کامل داشت.

تا صحبت پدرم تمام شد یک مرتبه آقا بلند شد و آمد مرا بوسید، رو کرد به پدرم و فرمود: نه تنها جایز بلکه واجب است که ایشان طب بخواند.

مدیر حوزه با اشاره به اینکه طرح‌های مختلف از جمله هجرت و امین توسعه یافته است، گفت: طرح‌های تبلیغی در سال اخیر تحولات عظیمی را به همراه داشته‌اند.

ویژه نامه یکصد سالگی حوزه علمیه قم با محوریت پاسداشت مقام علمی، معنوی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مرحوم آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی را منتشر شد.

برخی از جریانات همزمان با یکصد سالگی حوزه به دنبال تحریف تاریخ پر افتخار یکصدساله حوزه هستند و می‌خواهند مرحوم حاج شیخ عبدالکریم را فردی بریده از سیاست معرفی کنند، آیا حاج شیخ این گونه بود؟

با ورود آیت‌الله عبدالکریم حائری یزدی به قم شخصیت‌های بزرگی به قم مهاجرت کردند. این مهاجرت تاریخی ابتدا تحولی عظیم را در قم و سپس تحولی عظیم‌تر را در جهان تشیّع ایجاد کرد. آیت‌الله حائری در کوتاه‌ترین زمان به عنوان بزرگ‌ترین مرجع بعد از مراجع نجف شناخته شد.

حاج شیخ ۱۸ ساله بود که به کربلا مهاجرت کرد و اقامت او در کربلا دو سال به طول انجامید و در این مدت به محضر درس آیت‌الله ملامحمدحسین فاضل اردکانی (رئیس حوزه علمیه کربلا) رفته و شرح لمعه و قوانین را نزد ایشان تلمذ کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین فاضل با اشاره به اثرگذاری حوزه‌های علمیه در عرصه اجتماعی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی گفت: روحانیت در خدمات اجتماعی آماده خدمت به نظام و دولت است.

این یادداشت به معرفی و ماجرای کتاب «سرگذشت فردی ناشناخته» اثر شیخ محمد حجتی بروجردی، از معدود خودنوشت‌های روحانیان، در سال‌های آغازین تأسیس حوزه علمیه قم می‌پردازد.

حقانی گفت: برخی ها از مرحوم عبدالکریم حائری توقع دارند یا این‌گونه استنباط می‌کنند که اگر ایشان علیه رضاخان قیام نکرد پس سیاسی نیست درحالی‌که شرایط برای قیام مهیا نبود.

حجت الاسلام ابوالحسنی گفت: آیت‌الله عبدالکریم حائری صاحب بینش سیاسی عمیق بوده و می‌توان ایشان را کنشگر سیاسی خاموش با سیاست سکوت به حساب آورد که حوزه قم را تأسیس کرد.

نشست اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) از سلسله نشست های جریان‌شناسی فکری ـ سیاسی حوزه علمیه قم در موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار می‌شود.

استاد خسروپناه گفت: حوزه علمیه قم از زمان هجرت خاندان اشعری از کوفه به قم حیات خود را آغاز کرد و با منور شدن این مکان به مضجع شریف فاطمه معصومه کانون شیعیان در ایران شد.

نشست اندیشه ورز بررسی ابعاد صدسالگی حوزه علمیه قم با حضور حجت الاسلام والمسلمین ولی الله لونی رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین در خبرگزاری رسا برگزار شد.

آیت الله اعرافی با اشاره به تاریخ هزار ساله حوزه علمیه قم گفت: پایه ریزی قم برای مواجهه با امواج ضد دین انجام شد و این هنر آیت الله حائری بود.

مدیر حوزه‌های علمیه با اشاره به راه اندازی دبیرخانه سالگرد بازتأسیس حوزه علمیه قم از شکل گیری ۱۵ گروه علمی در این راستا خبر داد.

همایش تبیین جنبه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی تکاپوی صدمین سال باز تأسیس حوزه علمیه قم، این نهاد تأثیرگذار در تاریخ ایران و جهان برگزار می شود.

نشست تخصصی «نقش حوزه علمیه اراک در شکل‌گیری حوزه علمیه قم» در تالار استاد شهیدی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار می‌شود.

دبیر همایش یکصدمین سال باز تأسیس حوزه علمیه قم به تشریح اهداف و سیاست های این دبیرخانه پرداخت و گزارشی از سایت این همایش بین المللی ارائه کرد.

یکی از ویژگی های بارز آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی، دستگیری ایشان از مستمندان و نیازمندان بود.

شیخ عبدالکریم مثل باران اشک می‌بارید و گفت: انگلیسی‌ها حلقوم اسلام را گرفته‌اند و تا آن را خفه نکنند دست بردار نیستند.

اخیرا برنامه ای با عنوان صد سالگی حوزه در تهران با حضور برخی افراد برگزار می شود که در محتوای این جلسه و اظهارات برخی افراد در آنجا رد پای تحجر غربی دیده می شود که با حقیقت حوزه فرسنگ ها فاصله دارد.

با مندرس شدن چهره تئوریسین‌های پیشین اصلاح طلب، چهره‌های جدیدی وارد شده اند که اتفاقا همه‌شان از بیت علما هستند و به مراتب خطرناک‌تر از پیشینیان!

آیت الله خاتمی با تأکید بر اینکه شیخ عبدالکریم در دل سیاست بود گفت: کسانی که جدایی حوزه از سیاست را مطرح می کنند جدایی دین و سیاست را دنبال می کنند.

البرز ـ آیت الله مدرسی ضمن بیان خاطره ای از عنایت ویژه شیخ مرتضی حائری به رهبر انقلاب، به معرفی فعالیت های مسجد جامع کرج پرداخت.

شیخ عبدالکریم حائری در ۱۷ ذی‌القعده ۱۳۵۵هـق در قم درگذشت. با وجود محدودیت‌های حکومتی، پیکر او تشییع باشکوهی شد و آیت الله سید صادق قمی بر او نماز خواند و در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.

امروزه یکی از مهمترین حوزه های علمیه در جهان اسلام حوزه علمیه قم بوده که مدیون مردی با اخلاص، مجاهد و پرتلاش به نام مرحوم آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی است.

حجت‌الاسلام متولی امامی با اشاره به اهمیت تغییر نگرش مبتنی بر کاربردی سازی مباحث در حوزه‌های علمیه گفت: امروز تحول در حوزه با رویکرد تاسیسی-تمدنی محقق می‌شود.