نظم حوزه در بی نظمی است!
عده ای از فضلا گردهم آمدند. طرحی نوشته بودند برای اداره حوزه. بزرگان حوزه بودند و دلشان می سوخت بر این بی نظمی و بی صاحبی که هر کس می خواست وارد حوزه می شد و حساب و کتابی هم نبود. سید مرتضی فقیه مبرقعی ، سید زین العابدین کاشانی، حاج آقا حسین فاطمی قمی، سید محمد محقق داماد، میرزا محمود روحانی، مرتضی حائری ، سید محمد باقر سلطانی طباطبایی، میرزا عبدالحسین صاحب الداری و امام خمینی اعضای این هیئت اصلاح و مدیریت را تشکیل می دادند.
هر کس می آمد حوزه، شهریه می گرفت. عده ای از طلاب یا بی سواد بودند یا کم سواد. عده ای هم شئون روحانیت را رعایت نمی کردند.
قرار بود طرح را خدمت آیت الله بروجردی ببرند و پس از تصویب ایشان اجرا کنند. باز هم همان جریان مشکوک که از بی نظمی نان می خورد فعال شد. رفتند خدمت آقا گفتند: عده ای می خواهند شما را مسلوب الاختیار کنند! آقای بروجردی گفته بود: برای من چه باقی گذاشتند؟ من هم یک تکالیف شرعی دارم یا نه؟
جلسه فضلای حوزه با آیت الله بروجردی برگزار شد. در بین جلسه آیت الله بروجردی خشمگین شد و گفت شما می خواهید مرا مسلوب الاختیار کنید! آقایان نسبت به این سوء تفاهم و ناراحتی، احترام کردند اما آقای بروجردی جلسه را ترک کرد.
آیت الله خمینی به آقای بروجردی گفته بود: آقا من دست آسید ابوالحسن اصفهانی را هم نبوسیدم اما دست شما را برای تعظیم حوزه و دین بوسیدم!
برخی از اطرافیان آقا از حاج آقا روح الله خمینی خوششان نمی آمد . مخالفت با طرح ساماندهی و نظم حوزه، برخورد با تدریس فلسفه، اقدام برای قطع شهریه شاگردان علامه طباطبایی، انفعال در مسائل سیاسی و سرنوشت شهید نواب صفوی از جمله تاثیرات این اطرافیان بود. تا جایی که شهید مطهری برای امرار معاش خانواده مجبور شد به تهران مهاجرت کند.
امام خمینی بارها پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی مسئله نظم حوزه را مطرح کردند: «... در قدیم حوزهها محصور شده بود در چار دیوارى که کسى نمىتوانست از آن بیرون بیاید. تبلیغات سوء به صورتى بود که اگر طلبهاى مىخواست حرفش را بزند و در فکر تشکیلات باشد، مورد طعن قرار مىگرفت.همیشه صحبت «نظم در بىنظمى است» مورد تأیید بود. همه باید متأسف باشیم که این انقلاب دیر پیروز شد. اگر این انقلاب سى سال پیش پیروز مىشد، وضع حوزهها غیر از این بود... حرکت در حوزهها نبود. حوزه کسى را به عنوان مبلّغ اعزام نمىکرد. البته افراد، خودشان براى تبلیغ مىرفتند ولى حوزه کسى را نمىفرستاد. اعزام به خارج که در ذهنها نبود و هیچ کس هم فکر نمىکرد که امکان دارد کسى را به خارج فرستاد...»
« یکى از امور مهمى که مورد توجه بزرگان و علماى حوزه علمیه قم بوده است، لکن عمل مثبتى درباره آن انجام نگرفته، ایجاد نظم و انضباط در حوزههاست، که لازم است از حوزه علمیه قم شروع شود و بهطور جدى و اساسى عمل شود. البته این امر براى حفظ حوزهها از ورود عناصر منحرف از حیث عقاید و اخلاق و اعمال از اهم وظایف شرعى است، که به عهده همه خصوصاً فضلا و علما و مدرسین مىباشد؛ و با همکارى جدى همگان و با تأیید مراجع معظّم مىتواند جامه عمل پوشد ... اگر خداى نخواسته حوزهها از عهده تربیت فقها و علما و خطباى موجه و مورد علاقه مردم برنیایند و بهطور هرج و مرج و بدون برنامه صحیح و ضابطه اسلامى عقلایى حوزهها اداره شوند، باید همه منتظر فاجعه شکست جمهورى اسلامى و اسلام بزرگ باشیم. ... گرچه ممکن است بعضى کج فهمها با این امر حیاتى مخالف باشند و با تز «نظم در بىنظمى است» با توهّمات شیطانى دست به گریبان باشند، لکن اینان در اقلیت هستند ... »
«وصیت اینجانب به حوزههاى مقدسه علمیه آن است که کراراً عرض نمودهام که در این زمان که مخالفین اسلام و جمهورى اسلامى کمر به براندازى اسلام بستهاند و از هر راه ممکن براى این مقصد شیطانى کوشش مىنمایند، و یکى از راههاى با اهمیت براى مقصد شوم آنان و خطرناک براى اسلام و حوزههاى اسلامى نفوذ دادن افراد منحرف و تبهکار در حوزههاى علمیه است، که خطر بزرگ کوتاه مدت آن بدنام نمودن حوزهها با اعمال ناشایسته و اخلاق و روش انحرافى است و خطر بسیار عظیم آن در درازمدت به مقامات بالا رسیدن یک یا چند نفر شیاد که با آگاهى بر علوم اسلامى و جا زدن خود را در بین تودهها و قشرهاى مردم پاکدل و علاقه مند نمودن آنان را به خویش و ضربه مهلک زدن به حوزههاى اسلامى و اسلام عزیز و کشور در موقع مناسب مىباشد ... و لازم است همه با هوشیارى این قسم توطئه را خنثى نمایند و از همه لازمتر حوزههاى علمیه است که تنظیم و تصفیه آن با مدرسین محترم و افاضل سابقهدار است با تأیید مراجع وقت. و شاید تز «نظم در بىنظمى» است از القائات شوم همین نقشه ریزان و توطئه گران باشد...»
/ی703/ر
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
منبع:
1. تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی ( تاریخ حوزه علمیه قم ) / مرکز اسناد انقلاب اسلامی
2. صحیفه امام خمینی (ره)