تخصص و توانایی مهمترین لازمه مدیریت است

به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا به نقل از ایکنا،حجت‌الاسلام ابوالفضل موسویان عضو هیأت علمی دانشگاه مفید قم با بیان اینکه اسلام بر روی شایسته سالاری تأکید بسیار کرده است، گفت: شایسته سالاری یعنی سپردن کار دست فردی که شایسته بوده و اهلیت آن کار را دارد گرچه برای کارهای دیگر مناسب نباشد.

حجت‌الاسلام موسویان تصریح کرد: قرآن پیامبران را شایسته‌ترین افراد برای دریافت وحی دانسته است و آمده است که کسی باید این کار را انجام دهد که شایستگی انجام آن کار را دارد و تشخیص این فرد شایسته به عهده خداوند متعال است.

وی به داستان قوم بنی اسرائیل که از پیامبرشان درخواست فرماندهی کردند و پیامبرشان حضرت طالوت را از طرف خدا برای آنها برگزید اشاره کرد و افزود: قوم بنی اسرائیل به این انتخاب اعتراض کردند و به پیامبرشان خطاب کردند که ما از طالوت نسبت به فرماندهی شایسته‌تر هستیم؛ چراکه او نه ثروت زیاد و نه ایل و تبار مشهور و با اصالتی دارد؛ لذا ما از او شایسته‌تر هستیم.

حجت‌الاسلام موسویان ادامه داد: در آیه 247 سوره بقره که حاکی این داستان است خداوند با بیان «زَادَهُ بَسْطَةً فِی الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ» دو شایستگی و ویژگی دانایی به فنون جنگی و توانایی جسمی طالوت را بیان می‌کند که لازمه فرماندهی و جنگیدن در آن زمان بوده است نه توانایی مالی که مردم از آن صحبت می‌کرده و اعتراض می‌کردند.

عضو هیأت علمی دانشگاه مفید اعتراض مردم را به این دلیل دانست که تصورات عموم مردم از حکومت و فرماندهی به همراه ویژگی‌های قدرت مالی و قومی بوده است در صورتی که شایستگی‌های لازم برای این امور از نظر قرآن علم و توانای جسمی است.

حجت‌الاسلام موسویان تأکید کرد: ما باید در سپردن کار به هر کسی به ویژگی‌های مورد نیاز کار مورد نظر دقت کنیم نه ویژگی و شایستگی که خودمان فکر می‌کنیم لازم است؛ لذا اگر شخصی خواهان یک کرسی علمی هست باید سواد و معلومات آن را داشته باشد؛ مثلا در اداره امور اقتصادی یا امر قضا کار باید به اهل آن سپرده شود و الا شخصی که اهلیت و شایستگی در تصاحب آن را نداشته باشد خائن است.

وی شایستگی‌های مورد نیاز در هر منصبی را متفاوت و متناسب با آن کار دانست و گفت: طبیعتا در امر قضا نیازی به توانایی جسمی نیست بلکه علاوه بر توانایی علمی، مسائلی دیگر مانند عدم احساساتی بودن و زیرکی لازم برای تشخیص حق لازم است مانند قضاوت‌های امیرالمؤمنین(ع) که همگان به زیرکی و تیزبینی ایشان اذعان داشته ‌اند.

حجت‌الاسلام موسویان با بیان اینکه خوب بودن و متدین بودن برای تصاحب یک جایگاه و منصب کافی نیست، تصریح کرد: بحث مدیریت جامعه از امور مهمی است که لازمه آن تخصص در این امر و داشتن توانایی علمی لازم است و به هیچ وجه تقوا و تدین به تنهایی و صرف انسان خوب بودن فایده‌ای ندارد.

عضو هیأت علمی دانشگاه مفید به آیه «وَلاَ تُؤْتُواْ السُّفَهَاء أَمْوَالَکُمُ» (نساء/5) اشاره کرد و گفت: اقتصاد سالم از نظر قرآن لازمه‌اش علاوه بر تدین و امانت‌داری شخص مقتصد، عقل و عدم سفاهت است و همچنین در آیه دیگری خداوند فرموده است «إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُکُمْ أَن تُؤدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا» (58 نساء) که در اینجا به وضوح منظور از کلمه «اهل» آن شایستگی و اهلیت فرد برای سپردن یک امر؛ مانند مدیریت و منصب است.

حجت‌الاسلام موسویان با اشاره به نامه امیرالمؤمنین(ع) به مالک اشتر در خصوص استانداری مصر که امام به مالک فرمودند« با انتقاداتی که به تو می‌کنند با سعه صدر برخود کن و دلیل این انتقاد را از آنها بپرس و در پی اصلاح آن باش» تأکید کرد: سعه صدر از ویژگی های مدیریت در جامعه است تا مدیر شایسته بتواند هم با مشکلات کار خود خوب روبرو شود و هم با انتقادات خوب تعامل برقرار کند.

وی به نامه امام علی(ع) به عثمان ابن حنیف اشاره کرد و گفت: در این نامه آمده است که والی من کسی نباشد که فقط با یک عده خاص از جامعه بگردد، وقتی کسی به منصبی می‌رسد ارتباط با توده مردم و زیردستان خود را کاملا حفظ کرده و نیز در نامه به مالک هم فرمودند که همیشه سعی در جلب کردن نظر مردم داشته باش تا مردم از تو راضی باشند.

حجت‌الاسلام موسویان در مورد عوارض و نتایج ناشی از حکومت و مدیریت شخص غیر شایسته تصریح کرد: در روایتی به صورت صریح آمده است که «هیچ قومی امرش را به کسی واگذار نمی کند در حالی که بین آنها از لحاظ علمی اعلم و بالاتر باشد مگر اینکه کارشان به پستی کشیده بشود.» یعنی اگر کسی بهتر از آن شخص می تواند مدیریت نماید ولی دیگری جای او را گرفته باشد، روز به روز وضعیت آنجا به پستی کشیده می‌شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه مفید فزود: در این روایت دو توصیه می‌شود که قابل توجه است، اولین امر این که تأکید شده است که اولا شما کار را به شخص ناشایست واگذار نکنید و ثانیاً خود فرد غیر شایسته نباید این کار را که شایستگی آن را ندارد قبول کند و اگر آن شخص معتقد و متدین است نباید کاری را قبول کند که شایستگی و توانایی آن را ندارد و یا بهتر از او کسی هست که آن را اداره کند.

حجت‌الاسلام موسویان در پایان به یکی از نمونه‌های تاریخی این امر اشاره کرد و گفت: پدر مرحوم حجت کوه‌کمره‌ای یکی از علمای بزرگ گذشته زمانی که متوجه می‌شود علمیت و توانایی شیخ انصاری در فقه و اصول از او بیشتر است درس خود را به خاطر شایستگی آن مرحوم تعطیل کرده و به تمامی شاگردانش امر می‌کند که از فردا همه سر درس شیخ انصاری می‌رویم. /907/ د103/ن