نیمنگاهی به کتابخانه تخصصی حج
به گزارش خبرگزاری رسا کتابخانه تخصصی حج یکی از بخشهای تارنمای بعثه مقام معظم رهبری وابسته به حوزه نمایندگی ولیفقیه در امور حج و زیارت با آدرس اینترنتنی http://hajj.ir به مخاطبان عرضه شده است.
1872 کتاب و مقاله
شمار کتابهای و مقالات موجود در این تارنما به 1827 میرسد که در 18 بخش تهیه و تنظیم شده است که برخی از کتابهای موجود در قالب پیدیاف قابل دریافت است.
این کتابخانه مجازی در زیر عنوانهایی شامل احکام و مناسک حج، مسائل اجتماعی حج و زیارت، حج و زیارت در ادب فارسی، اخلاق و اسرار حج و زیارت، اعتقادات و پاسخ به شبهات، امور روحانیون، منشورات بعثه، آموزش کارگزاران حج، نشریه زائر، اماکن و آثار اسلامی، عتبات عالیات و سوریه، از نگاهی دیگر، ادعیه و حدیث، خاطرات، تاریخ و رجال، فصلنامه میقات حج، گزارشات و گفتگوها و پیامبر اعظم، آثاری را به مخاطبان خود ارائه می‌کند.
اعتقادات و پاسخ به شبهات
«اعتقادات و پاسخ به شبهات» یکی از بخشهای این مجموعه است که 217 عنوان کتاب و 56 مورد مقاله را به خود اختصاص داده است که از میان این مقالات و کتابها میتوان به کتاب مرزهاى توحید و شرک در قرآن اثر آیتالله جعفر سبحانی و ازدواج موقت در آینه قرآن و سنّت اثر حجتالاسلام رحیم کارگر(پارسا) و گل بی خار(آسیب شناسی کتب اهدایی وهّابیان در ایّام حج) کاری از عدنان درخشان اشاره کرد.
احکام و مناسک حج
در زیر عنوان «احکام و مناسک حج»، 60 عنوان کتاب و 85 مورد مقاله وجود دارد که کتابهایی همچون، احکام فقهىِ سفرِ زیارتى عتبات از حجتالاسلام و المسلمین محمدحسین فلاح زاده ، مناسک حج با حواشی مراجع تقلید (1387) نوشته حجتالاسلام محمدرضا محمودی، منتخب مناسک حج با حواشى مراجع معظّم تقلید از حجتالاسلام و المسلمین محمدحسین فلاح زاده را میتوان از کتابهای موجود در این بخش هستند.
مسائل اجتماعی حج و زیارت
54 عنوان کتاب و 40 مورد مقاله پس از رفتن به قسمت «مسائل اجتماعی حج و زیارت»، مشاهده میشود که کتابهایی مانند، فلور قارچی و نقش آن در بیماری‌های تنفسی زائران، نقدهای کشیش مسلمان شده پرتغالی بر نوشته یک کشیش ضد اسلام در اواخر دوره صفوی به نویسندگی رسول جعفریان، پندهاى هدایتگر به نویسندگی یوسف بن السید هاشم الرفاعی، اخلاق در سفر به نویسندگی حجتالاسلام و المسلمین جواد محدثی، ابعاد سیاسی و اجتماعی حج به نویسندگی محمدتقی رهبر را در این زیرعنوان قابل مشاهده است.
حج و زیارت در ادب فارسی
همچنین در بخش «حج و زیارت در ادب فارسی»، 10 عنوان کتاب و 51 مورد مقاله وجود دارد که حج نامه انزاب تألیف حجتالاسلام و المسلمین جواد محدثی، سفرنامه حج مشتری طوسی تألیف حجتالاسلام و المسلمین رسول جعفریان و شهر دین، شهر خدا، شهر رسول(صلى الله علیه وآله) از حجتالاسلام سید ابوالقاسم حسینى(ژرفا) بخشی از این مدارک را تشکیل میدهند.
اخلاق و اسرار حج و زیارت
«اخلاق و اسرار حج و زیارت» زیرعنوان بعدی است که در آن 63 عنوان کتاب و 141 مورد مقاله یافت میشود که کتابهایی همچون، توحید، آغاز و انجام مناسک حج به قلم آیتالله جوادی آملی، سیرى دراسرار عرفانى حج به قلم محمدتقی فعالی، حــج از حجتالاسلام و المسلمین محسن قرائتی و دربارگاه نور اثر حجتالاسلام و المسلمین حسین انصاریان را در آن برشمردنی است.
امور روحانیون
24 عنوان کتاب و 4 مورد مقاله در زیرموضوع «امور روحانیون» قابل استفاده است که کتابهایی همچون، بایدها و نبایدها در سفر به عتبات عالیات کاری از سوی بعثه مقام معظم رهبری در عراق، درآمدی بر فقه مقارن کاری از حجتالاسلام مصطفى جعفرپیشه فرد و با قرآن در مکه و مدینه به نویسندگی حجتالاسلام اکبر دهقان در این مجموعه قرار دارند.
منشورات بعثه
در بخش «منشورات بعثه»، 40 عنوان کتاب وجود دارد که میتوان کتابهایی همچون، آشنایی با مدینه از جواد محدثی، حاجی سلام و پیمان با خداوند ارائه شده است.
آموزش کارگزاران حج
«آموزش کارگزاران حج» شامل 20 عنوان کتاب و 2 مورد مقاله میشود که میتوان مدارکی مانند، پنج جلد آموزش مکالمه عربی (الحوارات)، شیعه شناسى،آشنایى با مذاهب اسلامى،وحدت اسلامى و پاسخ به شبهات از بشیر سلیمی، بهداشت، ایمنی وکمک های اولیه در سفرهای زیارتی از مجتبی معین و آشنایى با قوانین و مقررات کشور عربستان سعودى نوشته یحیی معروف را در آن مشاهده کرد.
نشریه زائر
در بخش «نشریه زائر»، 93 شماره از نشریه زائر برای مخاطبان در دسترس قرار گرفته است.
اماکن و آثار اسلامی
در بخش «اماکن و آثار اسلامی»، 34 عنوان کتاب و 143 مورد مقاله وجود دارد که میتوان کتابها و مقالاتی نظیر منابع تاریخ جزیره العرب درمتون جغرافیای کهن ایرانی به نویسندگی حجتالاسلام رسول جعفریان، فدک صدقه نیست به نویسندگی آیتالله عبدالله جوادی آملی، تاریخ حرم ائمه بقیع به نویسندگی حجتالاسلام محمدصادق نجمی و زمزم به نویسندگی حجتالاسلام محمدتقی رهبر اشاره کرد.
عتبات عالیات و سوریه
«عتبات عالیات و سوریه» عنوان بخش دیگری از کتابخانه تخصصی حج محسوب میشود که دارای 31 عنوان کتاب و 17 مورد مقاله است که از این میان مدارکی مانند، احکام فقهىِ سفرِ زیارتى عتبات تألیف حجتالاسلام و المسلمین محمدحسین فلاحزاده، فرهنگ نامه مرثیه سرایى و عزادارى سید الشهداء(علیه السلام) تألیف حجتالاسلام و المسلمین محمد محمدیریشهری قابل ذکر است.
از نگاهی دیگر
آشنایی بیشتر با مکتب «سلفیه» و آثار سازنده زیارت از دیدگاه قرآن و سنت اثر آیتالله جعفر سبحانی، حج در قلمرو فرهنگ جامعه نوشته سیدعلی موسوی گرمارودی، تبیین حکم امام(قدس سره) بر حضور شیعیان در نمازهاى حرمین شریفین نوشته حجتالاسلام و المسلمین محمّدصادق نجمى و على(علیه السلام) فاتح خیبر تألیف سیدجعفر شهیدی تعداد اندکی از 30 عنوان کتاب و 97 مورد مقاله است که پس از رفتن به قسمت «از نگاهی دیگر»، به چشم میخورد.
ادعیه و حدیث
در بخش «ادعیه و حدیث»، 13 عنوان کتاب و 1 مورد مقاله وجود دارد که میتوان کتابهایی همچون، مفاتیح الجنان نوشته شیخ عباس قمی، دعاهای قرآنی اثر حجتالاسلام و المسلمین جواد محدثی، حج و عمره در آینه عترت (خلاصه و بازنویسی کتاب حج و عمره در قرآن و حدیث) نوشته حجتالاسلام محمد محمدیریشهری و چهل حدیث حج اثر حجتالاسلام و المسلمین حسین انصاریان دیده میشود.
خاطرات
«خاطرات» با 43 عنوان کتاب و 88 مورد مقاله نیز یکی از بخشهای جذاب کتابخانه تخصصی حج با کتابهایی مانند به سوى شهر پیامبر(ص) نوشته احمد احمدی بیرجندی، خاطرات حج تألیف حجتالاسلام و المسلمین محمد محمدیریشهری و دستی در زلف یار - گزارش عمره شعبانیه کاری از حجتالاسلام و المسلمین رسول جعفریان و سفر سبز نوشته ابراهیم حسنبیگی یکی دیگر از زیرعنوانهای این مجموعه است.
تاریخ و رجال
سیر تاریخی حج در قرآن نوشته ناصر شکریان، سیره معصومین تألیف محمدحسین واثقی راد، کاروان‌های حج عثمانی به روایت سفرنامه های دوران قاجار نوشته اسرار دوغان و شیر زن کربلا تألیف بنت الشاطی نمونهای از 48 عنوان کتاب و 145 مورد مقاله این زیرموضوع را تشکیل میدهد.
فصلنامه میقات حج
در بخش «فصلنامه میقات حج»، 78 شماره از این فصلنامه در دسترس است.
گزارشات و گفتوگوها
همچنین در بخش «گزارشات و گفتگوها»، 12 عنوان کتاب و 28 مورد مقاله وجود دارد که میتوان کتابهایی همچون، با کاروان صفا - گزارش حج 82 نوشته حجتالاسلام و المسلمین رسول جعفریان، سفرنامه ناصر خسرو به کوشش سیدحسن اسلامی، گزارش عمره 90 کاری از بعثه مدینه منوره به چشم میخورد.
پیامبر اعظم
10 عنوان کتاب و 59 مورد مقاله در قسمت «پیامبر اعظم»، مشاهده میشود که از آن میان میتوان به کتابها و مقالاتی نظیر، فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام اثر آیتالله جعفر سبحانی، سیره نبوی نوشته استاد شهید آیتالله مرتضی مطهری و هفت بتی که پیامبر به جنگ آن‌ها رفت اثر امام موسی صدر اشاره کرد.
شبهه افکندن در زیارت پیامبر(ص)
در کتاب گل بی خار از این مجموعه میخوانیم: « جالب آن است که تمامی سنّیان به پیامبر (صلّی الله علیه وآله) و آثار مرتبط با ایشان احترام میگذارند؛ تا آنجا که مؤلّف کتابِ «الفقه علی المذاهب الأربعه» مینویسد: «هنگامی که از دور، شهر مدینه را دیدی بر پیامبر صلوات و درود فرست و بگو: «خدایا، این حرم نبیّ توست، پس آن را امان من از آتش قرار بده.» ... پس آنگاه که داخل مسجد شدی بگو: «خدایا بر محمد و آل او درود فرست» پس برخیز و به سوی قبر رسول خدا برو و بالای سر شریف آن حضرت و روبه قبله بایست... چهره زیبا و باوقار آن حضرت را تصور کن. گویی که در قبرش خوابیده و به [اعمال] تو آگاه است و صدایت را میشنود. پس بگو: «سلام بر تو ای پیامبر خدا و رحمت و برکت خدا بر تو باد! شهادت میدهم که تو رسول خدایی» ... و برسان سلام آن کس را که به تو سفارش کرده است.
پس بگو: سلام بر تو ای رسول خدا از طرف فلان فرزند فلان. از تو طلب شفاعت می‌کند به سوی خداوند، پس شفیع او و تمام مسلمانان باش» ... سپس به سوی منبر برو و دستت را بر روی آن بگذار که رسول خداصلّی الله علیه وآله) دست خویش را به هنگام سخنرانی بر روی آن مینهاد تا از برکت رسول خدا بهرهمند شوی. چنانچه دیدیم برخلاف نظر تمامی مسلمانان، وهّابیان نه تنها موارد فوق را انکار میکنند، بلکه در اصل زیارت قبر پیامبر صلّی الله علیه وآله نیز شبهه میافکنند و تلاش میکنند زیارت روضهی شریف نبوی را امری فرعی نشان دهند.
با کمال تأسّف این اعتقاد باطل به صورت نوشتار و جزوه و کتاب و نوار و... در می‌آید و بین زائران خانهی خدا و مسجد نبوی به صورت رایگان و انبوه توزیع میگردد. در جهانی که تمامی ادیان تلاش میکنند ارتباط پیروان خود را با رهبر دینشان مستحکم کنند، به راستی چرا عدهای تمام تلاششان بر قطع ارتباط با پیامبر اسلام صلّی الله علیه وآله متمرکز شده است؟!»
آتش برای دروغزنان بر پیامبر(ص)
بر اساس این گزارش در کتاب داستانی دروغین در باره پیامبر اعظم میخوانیم: «در این بخش در کتاب مطالعه و بررسیِ منابع حدیثی و تاریخی و دقت در بعضی حوادث و جریان‌های زندگی پیامبر خدا، گویای این حقیقت تلخ است که درباره آن حضرت دروغ سازی و شایعه پردازی بسیار به وقوع پیوسته و از دوران حیات آن حضرت آغاز شده است؛ زیرا در دوران زندگی پیامبر| افرادی بودند که در اثر حبّ و بغض و دوستی و دشمنی و اغراض مختلف، دروغ‌هایی می‌ساختند و مطالب خلاف و بی اساس را در مورد آن حضرت، میان جامعه منتشر می‌کردند، تا جایی که حضرت رسول| در بالای منبر به گونه‌ای آشکار، مردم را از وجود چنین دروغ‌سازانی آگاه کرد و آنان را از عواقب این عمل ناشایست برحذر ساخت و فرمود: «لا تکذبوا علیّ و من کذب علیّ فیلج النار»[1]؛ «مردم بر من دروغ نبندید و هر کس بر من دروغ ببندد جایگاهش آتش است.و در ضمن خطبه دیگر فرمود: «أیّها النّاس قد کثرت علی الکذابه فمن کذب علیّ متعمداً فلیتبوّأ مقعده من النار»؛ «مردم! دروغ‌گویان از زبان من زیاد شده‌اند...»
تکریم خداوند از پیامبر و مومنان
در مقالهای از آیتالله جوادی آملی که در اولین شماره فصلنامه میقات حج چاپ شده است چنین میخوانیم:
اگر خدا بر شما صلوات می‌فرستد، ملائکه خدا بر شما صلوات می‌فرستند، این محصول مهمانی رسول اکرم است، خدا می‌خواهد شما را نورانی کند، وگرنه مسائل مادّی چندان ارزش ندارد، زیرا همه این مسائل رفاهی که در این یک ماهه نصیب زائران میشود، یک روزه نصیب متکاثرانی خواهد شد که وقتی از سایه قصرشان میگذری می‌بینی سایه آن به آسانی تمام نمی‌شود و لذا فرمود: اگر خواستید بدانید دنیا چقدر می‌ارزد ببینید به دست چه کسی است ؟
آنچه در این دو صلوات هست، این است که درباره نبی اکرم فرمود: ان الله و ملائکته یصلّون علی النبی 13 در تصلیه بر رسول اکرم همه فرشتگان در خدمت خدای سبحان با هم صلوات می‌فرستند که یک تجلیل است. شما اگر خواستید از دوستتان تکریمی به عمل آورید با همه آشنایانتان یکجا به دیدار او می‌روید، وقتی هم خدای سبحان بر رسول اکرم صلوات می‌فرستد همه فرشته‌ها را در خدمت خود جمع می‌کند و می‌فرماید خدا و فرشتگان خدا بر نبی اکرم صلوات می‌فرستند، اما در همین سوره وقتی سخن از صلوات بر مؤمنین است خدا درباره مؤمنین تنها صلوات می‌فرستد، ملائکه هم جدا، لذا فرمود: هوالذی یصلی علیکم و ملائکته وقتی جمله هو الذی یُصلّی علیکم تمام شد، آنگاه جمله ملائکته را بر آن عطف کرد، در آنجا عطف مفرد بر مفرد است، در اینجا عطف جمله بر جمله.
نشانه صلوات خدا و فرشتگان چیست؟ نشانه‌اش لِیَخْرجَکُمْ مِنَ الظُّلُماتِ اِلیَ النُّورِ است و شما را نورانی می‌نماید، یک انسان نورانی به طبیعت تیره نمی‌نگرد.
اشعار نوشته شده بر روضه مطهر پیامبر
در مقالهای از شماره بیست و نهم فصلنامه میقات حج چنین آمده است:
اشعاری که در پی می‌آید، همان است که در اطراف روضه مطهّر پیامبر، بالایشبکه های فلزی و کاشی کاری‌های قدیمی به صورت کتیبه های زیبا نوشته شده است. این اشعار که در مدح رسول خدا(صلی الله علیهوآله)است، از سالیان دور توجّه مرا، همانند هر زائر دیگر، به خود جلب کردهبود، و همواره می‌کوشیدم متن آن را به طور صحیح و بی غلط بخوانم امّا میسّر نمی‌شد; زیرا گر چه کتابت این قصیده با آب طلا و برجسته است امّا از آنجا که خطّ آن قدیمی ونامأنوس است و همچنین در بعضی از مصرع‌ها و یا در بیتی از ابیات شانزده گانه آن سخناز توسّل و شفاعت است! و این با ذوق و سلیقه آقایان وهابی‌ها سازگار نیست، آن‌ها رابا رنگ سبز محو کرده‌اند تا قرائت کامل آن برای کسی امکان پذیر نباشد. لیکن خوشبختانه در یکی از سفرهایم جناب حجّت‌الاسلام والمسلمین آقای قرشی نماینده محترم مقام معظّم رهبری، حضرت آیت الله خامنه ای ـ مدّظلّه العالی ـ در مدینه منوّره، اینقصیده را ـ که در یک برگه، گویا در یکی از کشورهای عربی، بدون هیچ نشان و علامتیچاپ شده بود ـ در اختیارم گذاشت:
یا سیّدی یا رسولَ الله خُذ بِیَدی *** مالی سِواکَ وَ لا ألوی علی أحدِ
فأنتَ نُورُ الهُدی فی کلّ کائِنه *** وأنتَ سِرُّ النَّدی یا خَیرَ مُعتَمَدِ
وأنْتَ حَقّاً غِیاثُ الخَلقِ أجمَعِهِم *** وأنتَ هادی الوَری لله ذی مَدَدِ
یا مَنْ یَقومُ مَقامَ الحَمدِ مُنْفَرداً *** للواحدِ الفَردِ لم یُولدْ ولَم یَلِدِ
یا مَنْ تَفجّرت الأنهارُ نابعه *** مِنْ إصبَعیه فروّی الجَیْش ذالعَدد
إنّی إذا سامَنی ضَیمٌ یُروِّعُنی *** أقولُ یا سیّدَ الساداتِ یا سَنَدی
کُنْ لی شفیعاً إلی الرحمانِ مِن ذَللی *** وامنُنْ عَلیّ به ما لا کانَ فی خَلَدی
وانْظُر به عینِ الرضّا لی دائماً أبداً *** واستُر بفَضْلِکَ تَقصیری مدی الأمَدِ
واعطِفْ عَلَیّ به عفو مِنکَ یَشمَلُنی *** فإنّنی عَنکَ یا مَولایَ لَم أحُدِ
إنّی تَوَسَّلتُ بالمُختارِ أشْرفِ مَنْ *** رَقی السّماواتِ سِرِّ الواحِدِ الأَحَدِ
ربّ الجمالِ تعالی الله خالِقُهُ *** فمِثْلهُ فی جَمیعِ الخَلقِ لَمْ أجِدِ
خَیرِ الخلائِقِ أعلی المُرسَلینَ ذُریً *** ذُخْرِ الأنامِ وهادیهِم إلی الرَّشَدِ
بِهِ التَجأتُ لَعَلّ الله یَغفِرُ لی *** هذا الذی هُوَ فی ظَنّی وَمُعتَمَدی
فَمَدْحُهُ لَمْ یَزَلْ دأبی مدی عُمری *** وحُبُّهُ عِندَ ربِّ العَرشِ مُستَنَدی
عَلیهِ أزکی صَلاه لَم تَزَل أبداً *** مَعَ السلام بِلا حَصر وَ لا عَدَدِ
والآلِ والصَّحْبِ أهلِ المَجدِ قاطبه *** بَحْرِ السّماحِ وأهلِ الجودِ والمَدَدِ
ای پیامبر خدا، ای سرور و سالار من، دستم بگیر، جز تو کسی را ندارم که بدان روی آورم.
در تمام هستی، نور خدا تویی، سرّ جود و سخا تویی، ای بهترین تکیه گاه من.
همانا تویی پناه حقیقی جهانیان، تویی هدایتگر آفریدگان به سوی آفریدگار و تویی کارساز همگان.
ای که به تنهایی در جایگاه حمد خداوند یکتایی; همان که نزاد و زاده نشد.
ای که از میان انگشتانش نهرها جاری گشت و لشگر انبوهی را سیراب کرد.
هر گاه خطری تهدیدم کند بانگ برمی آورم: ای مهترِ مهتران، و ای پشت و پناه من.
در پیشگاه خداوند از لغزشهایم شفاعت کن و منّت گزار بر من آنسان که در عقلم نگنجد.
به دیده خشنودی و رضایت بر من نظر کن و همواره از فضل خویش بر کوتاهی‌ها و قصورم سرپوش بگذار.
مهر خویش با عفو فراگیرت بر من بگستران، ای مولا و سرورم، هرگز از تو روی گردان نخواهم شد.
توسل می‌جویم و دست به دامن پیامبر برگزیده می‌شوم; پیامبری که از شریف‌ترین سیر کنندگان در آسمان‌ها و از اسرار خدای یکتا است.
او خدای زیبایی‌هاست، متعالی است خالق او، که همتایش در جهان نتوانم یافت.
او از میان آفریدگان بهترین است. مقام او در بین پیامبران، برترین است. مایه امید همگان است و هادی است به سوی کمال.
در پشت سر او پناه گرفتم تا ببخشایدم خدایم. این است گمان و اعتقاد من.
تا زندهام، مدح وستایش او است راه و رسمم. در نزد خدای عرش، دوستی او است رهنمون ایمانم.
پاک‌ترین درودها بر او باد! با سلام‌های بی شمار.
و بر اهل بیت و یارانش که صاحب مجد و عزّتند و اهل جود و دریای کرم./914/ز503/ن