در موقع گناه از یاد مرگ و یاد حضور امام زمان کمک بگیرید

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مظاهری؛ آیت الله مظاهری در جلسه درس اخلاق این هفته خود به تبیین گوشه‌هایی از ویژگی‌های قبر پرداخت و گفت: از نظر روایات اهل بیت(ع)، قبر انسان باغى از باغ‌هاى بهشت و یا حفره‏اى از حفره‌های جهنّم است.

وی ادامه داد: حتی افراد مؤمن و لایق می‌توانند در عالم قبر، لذّت مجالست و هم نشینی در محضر چهارده معصوم(ع) را درک کنند که والاترین لذّت را دارد.

‌وی تاکید کرد: در روایات می‌خوانیم حضرت عیسی(ع) مرده‌ای که اثر قبر نداشت و شاید بیش از صد سال از دفن او می‌گذشت را به اذن خدا زنده کرد، او پیرمردی شاد و با نشاط بود و حالات جوانی برای وی پدیدار گشته بود، حضرت عیسی از او پرسید چند وقت است که مرده‌ای،‌ گفت الان مرا در قبر گذاشتند و قبر من مبدّل به باغی از باغ‌های بهشت شد، حورالعین به استقبالم آمد، با هم معانقه کردیم و گلوبند او پاره شد، نشستیم دانه‌های گردن بند او را جمع کنیم که شما مرا صدا کردید، یعنی شما مزاحم من شدید.

آیت الله مظاهری گفت: همچنین در روایت داریم که حضرت عیسی جوانی را که تازه مرده بود، ‌زنده کرد، آن شخص جوان بود اما پیری زودرس گرفته بود، ژولیده و افسرده بود و گویا دنیایی از غم و غصّه داشت، حضرت عیسی از او پرسید: چند وقت است مرده‌ای؟ گفت: سال‌ها از مردن من می‌گذرد، وقتی که مرا در قبر گذاشتند و روی قبر را پوشاندند، مأمورین الهی آمدند و سؤالاتی پرسیدند و چون در پاسخ آن سؤالات ماندم، تازیانه‌ای به من زدند و قبر من مبدّل به جهنّم شد و آتش همه جا را فراگرفت، سالیان طولانی در آن آتش می‌سوختم که شما مرا صدا کردید.

حقیقت و ماهیّت عالم قبر

وی خاطر نشان کرد: حقیقت عالم قبر و کیفیّت آن نزد ما روشن نیست، در واقع بنا نیست که ما راجع به مرگ و منازلش، خصوصیّات را بدانیم، ما از قبر و قیامت و عالم برزخ، دورنمایی بیش نمی‌دانیم، امّا به عنوان یک ضرورت در دین اسلام می‌دانیم که منازل پس از مرگ وجود دارد و همه ناچار از عبور از آن منازل هستند.

عذاب و لذّت قبر، مربوط به جسم است یا روح؟

آیت الله مظاهری تاکید کرد: مطلبی که باید مورد توجه جدی قرار بگیرد این است که سؤال و جواب قبر و همچنین عذاب‌ها و لذّاتی که برای عالم قبر بر می‌شمرند، مربوط به روح انسان است، امّا چون روح متعلّق به جسم مادّی است و بدان وابستگی دارد، جسم نیز آن عذاب‌ها و لذّات را درک می‌کند، به بیان روشن‌تر سؤالات قبر از روحی پرسیده می‌شود که متعلق به بدن است و هنوز تعلقش را از جسم و از بدن جدا نکرده است.

وی ادامه داد: برای فهم بهتر این موضوع و برای تقریب به ذهن، می‌توان عالم قبر را به خواب تشبیه کرد، گرچه این تشبیه، تشبیه بعیدی است، ولی به تفهیم موضوع کمک می‌کند، خواب انسان و خوشی و ناخوشی در خواب، مربوط به روح است، اما تأثیر عجیبی روی جسم می‌گذارد، مثلاً وقتی انسان در خواب ببیند که وارد یک باغ سرسبز شده و با رفقا و هم‌نشینان خوب، در آن باغ لذّت می‌برد و خوش و خرم است، خوشی و نشاط او که مربوط به روح بوده، به جسم او نیز سرایت می‌کند و پس از بیدار شدن، احساس راحتی و آرامش دارد، همچنان‌که خواب وحشتناک، جسم انسان را دچار ناراحتی و اضطراب می‌کند.

فشار قبر

این استاد اخلاق حوزه علمیه اصفهان ابراز داشت: یکی دیگر از موارد قطعی و مسلّم عالم قبر، آن است که برخی افراد به سبب اعمال خود فشار قبر دارند و در قبر زیر منگنۀ الهی له می‌شوند؛ بر اساس روایات، چند دسته فشار قبر خواهند داشت و از جمله می‌توان به افراد سخن چین، زنان یا مردان بداخلاق و تندخو در خانه، افرادی حرف و عمل بیهوده زیاد دارند و نیز کسانی که به طهارت اهمیّت نمی‌دهند، اشاره کرد.

وی اظهار داشت: حقیقت و ماهیّت فشار قبر نیز برای ما روشن نیست و نمی‌توانیم آن را درک کنیم، امّا در این خصوص نیز از یک مثال برای تفهیم موضوع و تقریب به اذهان، یاری می‌جوییم، مثلاً‌ فشار روحی یک جنایتکار و خیانتکار که در مقابل قاضی ایستاده و پروندۀ او را می‌خوانند و مجبور است به جنایات خود اقرار و اعتراف کند و کم کم محکوم به اعدام می‌شود، موجب پدید آمدن فشار جسمی به او می‌شود و حالت خاصّی همراه با احساس سنگینی فراوان پیدا می‌کند، افرادی که در قبر زیر منگنۀ الهی له می‌شوند هم چنین حالتی دارند که البته سختی و فشار و سنگینی آن قابل مقایسه با مثال مذکور نیست و در وصف نمی‌گنجد.

فشار قبر در اثر بداخلاقی

آیت الله مظاهری ادامه داد: در روایات می‌خوانیم پیامبر رحمت(ع) در تشییع جنازۀ یک صحابی شرکت کردند و فرمودند: تعداد زیادی از ملائکه به تشییع جنازۀ او آمده‌اند تا جایی که زمین مملوّ از فرشتگان شد، اما وقتی روی قبر را پوشاندند، فرمودند: قبر چنان فشاری به او داد که استخوان‌های سینۀ او درهم شکسته شد، گفتند: یا رسول الله آدم خوبی بود، فرمودند: بله، آدم خوبی بود، اما در خانه بداخلاق بود.

وی ادامه داد: این بدان معنا نیست که مثلاً در خانه اهل فحش و ناسزا بوده یا ظلم می‌کرده است، اگر چنین بود که از دایرۀ مسلمانی خارج می‌شد، بلکه بداخلاقی او به این معنا است که محیط خانه را سرد می‌کرده و به اصطلاح با نق زدن، همسر و فرزندان خود را ناراحت می‌کرده است، در این خصوص تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد و هرکدام بداخلاق باشند و محیط خانه را سرد کنند، فشار قبر خواهند داشت.

آیت الله مظاهری گفت: نکتۀ شگفت آور آنکه ممکن است افرادی مانند همان صحابی، بهشتی باشند، امّا به جهت اعمال خود ناچارند فشار قبر را تحمّل کنند، اساساً تجسّم عمل که در جلسات بعد به شرح آن خواهیم پرداخت، اقتضا می‌کند اعمال زشتی نظیر بداخلاقی، فشار قبر شود و انسان را زیر منگنۀ الهی له کند.

وی ابراز داشت: هدر دادن عمر و جوانی و مشغول شدن به امور بیهوده و بی‌نتیجه نیز فشار قبر را د ر پی دارد، در روایت دیگری آمده است که پیغمبر اکرم(ص) جوانی را در قبر گذاشتند و به اندازه‌ای آدم خوبی بوده که خود آن حضرت علاوه بر شرکت در تشییع جنازه، در بستن قبر او هم شرکت کردند، مادرش با دیدن این صحنه گفت: برایت گریه نمی‌کنم، زیرا به دست رسول خدا در قبر گذاشته‌ شدی و می‌دانم به بهشت رفتی، وقتی مادرش رفت، پیامبر گرامی(ص) فرمودند: قبر فشار عجیبی به این داد و استخوان‌های سینه‌اش در هم شکسته شد و زیر منگنۀ الهی له شد، گفتند: یا رسول الله، او که آدم خوبی بود، پس چرا چنین شد؟ فرمودند: برای اینکه «مالایغنی» زیاد داشت، یعنی حرف‌های بیهوده و بی‌نتیجه زیاد می‌زد.

وی ادامه داد: معلوم است که آن شخص اهل گناهان زبانی نظیر دروغ، غیبت، تهمت و شایعه نبوده است که اگر چنین بود، به دست پیامبر اکرم(ص) در قبر قرار نمی‌گرفت، بلکه گفتار او فاقد نتیجۀ دنیوی یا نتیجۀ اخروی بوده است.

آیت الله مظاهری گفت: باید دانست که فشار قبر در اثر کردار و گفتار بیهوده پدید می‌آید، وگرنه اعمال حرام و گناه، باعث پدید آمدن عذاب دردناک و سخت‌تری خواهد شد، مثلاً وقتی انسان نگاه آلوده داشته باشد، عذاب اخروی سختی دارد، امّا نگاه بیهوده و بی‌نتیجه، منجر به فشار قبر می‌شود، شنیدن و دیدن ترانه و غنا و فیلم‌ها و عکس‌های مبتذل در تلویزیون، ماهواره یا اینترنت عذاب اخروی دارد، اتلاف وقت برای دیدن فیلم‌های بیهوده یا شرکت در جلسات بی‌نتیجه، فشار قبر دارد.

وی اظهار داشت: گفتار و کردار انسان و نشست و برخاست و دیدن و شنیدن او باید برای دنیا یا آخرت او مفید باشد و پرداختن به اعمال غیر مفید و بی‌نتیجه و بی‌ثمر، در قبر و منازل پس از آن، انسان را با عذابی نظیر فشار قبر مواجه می‌کند.

راهکارهای رهایی از عذاب و فشار قبر

آیت الله مظاهری ابراز داشت: باید دانست که برترین و مؤثرترین راهکار برای رهایی از عذاب قبر و قیامت، پیشگیری از سقوط و انحراف، از طریق چنگ زدن به موانع سقوط و دوری از عوامل سقوط انسان است، در واقع ورود به مبحث معاد نیز به این جهت بود که یاد مرگ و یاد قیامت، یکی از موانع مهمّ سقوط انسان به شمار می‌رود،بنابراین چون این راهکار اصل بحث ما است، فعلاً در این باره صحبت نمی‌کنیم و به چند راهکار دیگر اشاره خواهیم کرد.

راهکار اوّل: توجه

وی خاطر نشان کرد: همه باید نسبت به سفر پیش رو و عالم قبر توجه و بیداری جدی داشته باشند، همه باید یقین بدانند که عالم قبر وجود دارد و نیز بدانند که خیلی خطرناک است، توجه به اینکه ممکن است فرداشب، شب اول قبر ما باشد و توجه به اینکه آیا این شب اول قبر برای ما راحت است یا نه، بسیار در تغییر شخصیّت و اصلاح رفتار و در نتیجه رهایی از عذاب و فشار قبر مؤثر است.

راهکار دوّم: توبه

آیت الله مظاهری ابراز داشت: توبه، همۀ آثار گناهان و از جمله عذاب و فشار قبر و قیامت را محو و نابود می‌سازد. قرآن کریم می‌فرماید: «مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَنات کسی که توبه کند و ایمان بیاورد و عمل صالح انجام بدهد خداوند سیئات اورا به حسنات تبدیل می کند»

وی ادامه داد: اگر انسان جداً توبه کند، گناه او هرچه بزرگ و هرچه فراوان باشد و آثار شوم گناه، برزخی باشد یا قیامتی، بالاخره خداوند متعال او را می‌بخشد و گناهان او مبدّل به حسنات می‌شود، یعنی نه تنها گناهان و آثار و تبعات آن، محو و نابود می‌شود، بلکه یک پروندۀ درخشانی که صفحۀ اول ثواب توبه است،‌ فراروی او گشوده می‌شود.

راهکار سوّم: توسّل به اهل بیت(ع)

آیت الله مظاهری ابراز داشت: توسّل به اهل بیت(ع) ارتباط با ایشان و زیارت با معرفت آن ذوات مقدّس، عذاب و فشار قبر را نابود می‌کند، این موضوع کراراً به تجربه اثبات شده است که افرادی که در دنیا علاوه بر پیروی از چهارده معصوم و کسب خشنودی ایشان، ارتباطی از طریق زیارت یا توسّل روزانه با آن بزرگواران داشته‌اند، در قبر از آسایش و رفاه خاصّی برخوردار شده‌اند.

وی گفت: مرحوم محدّث قمی در مفاتیح، خوابی از یک عالم بزرگ نقل می‌کند که پیشتوانۀ قرآنی و روایی دارد، قضیّه از این قرار است که یکی از علما خواب ظالمی را دید که در قبر خود در رفاه بود، آن عالم تعجب کرد و علّت آسایش او را از خودش جویا شد، ظالم گفت: رفاه من موقت است و دلیل آن این است که امشب خانمی را در این قبرستان دفن کردند و پس از آن امام حسین(ع) به دیدن او آمدند و به خاطر قدوم امام حسین، عذاب این قبرستان به طور موقت برداشته شده است.

وی ادامه داد: آن عالم نقل می‌کند که از خواب بیدار شدم و با قراینی که در خواب از مشخصّات آن خانم فهمیده بودم، به جستجوی اقوام او پرداختم و بالأخره شوهرش را در بازار یافتم، وقتی قضیّۀ خواب را برای او گفتم و علّت را از وی جویا شدم، گفت: خانم من زنی بسیار مقدّس، متدیّن، نجیب و عفیف بود و علاوه بر اینها، علاقۀ وافری به امام حسین(ع) داشت؛ لذا هر روز زیارت عاشورا می‌خواند و به حضرت سیّدالشّهدا(ع) متوسّل می‌شد و از این رو آن امام بزرگوار در شب اوّل قبر به دیدن او ‌آمده‌اند.

عمل صالح، مکمّل شعار و اعتقاد

آیت الله مظاهری ابراز داشت: من بارها گفته‌ام و اکنون هم متذکّر می‌شوم که بحمدالله شیعیان از نظر عقیده در وضعیّت بسیار خوبی قرار دارند؛ درّ گران‌بهای ولایت را درک می‌کنند که بسیار ارزشمند است، از نظر شعار هم در وضعیّت مطلوبی قرار دارند؛ جلسات عزاداری و نظایر آن حاکی از آن است که شیعه به شعائر دین اهمیّت می‌دهد و حتی اگر گاهی اعمال ناپسند در تعظیم شعائر نفوذ می‌کند، امّا همین مقدار که شیعه شعار منطبق با عقیده دارد، ارزنده است، امّا متأسّفانه در رکن سوّم ایمان که مکمّل شعار و اعتقاد است، کوتاهی شده است.

وی تاکید کرد: شیعیان باید طبق عقیده و شعار راستین تشیّع عمل کنند تا موفّق و سربلند باشند، همۀ نارسایی‌ها و معضلات از کوتاهی در عمل سرچشمه می‌گیرد.

وی ادامه داد: شیعیان باید در کردار و گفتار خود از سیرۀ عملی ائمّۀ اطهار(ع) سرمشق بگیرند و از ایشان پیروی کنند. الان همۀ شما که اینجا نشسته‌اید، دلتان برای سفر به کربلا پر می‌زند و آرزو دارید که در حرم مطهّر امام حسین(ع) باشید، در حالی که باید دلتان برای متابعت عملی از سیرۀ امام حسین(ع) پر بزند و آرزو داشته باشید پیرو و شیعۀ واقعی آن حضرت باشید، اگر کسی در عمل امام حسین یا امام رضا امام حسین(ع) را سرمشق خود قرار ندهد، نه تنها به دیدن او نمی‌آیند، بلکه از او آزرده خاطر می‌شوند.

گناه شیعیان اهل بیت(ع)را می‌آزارد

آیت الله مظاهری ابراز داشت: جوانی به من می‌گفت: به حرم امام رضا (ع) رفتم و چشمم به یک خانم افتاد و خیره شدم و نگاه شهوت انگیز را ادامه دادم، حتی رفتم در حرم مقدس به دنبال آن زن و به صورتش نگاه کردم و یک تبسّمی هم به صورتش کردم، یادم افتاد در محضر حضرت رضا (ع) هستم و ایشان من را می‌بینند.

وی ادامه داد: این جوان می‌گفت: عقب عقب بدون اینکه زیارت بخوانم از حرم بیرون رفتم، ناهار خوردم و وجدانم خیلی به من ضربه می‌زد، بالاخره خوابیدم و در خواب دیدم که به حرم رفتم و حضرت رضا(ع) به ضریح مطهر تکیه داده‌اند، جلو رفتم و بدون اینکه سلام کنم یک سیلی به صورت امام رضا(ع) زدم، بعد هم با پای خود به کمر آن حضرت زدم و از حرم بیرون رفتم، از خواب بیدار شدم و دیدم که آن نگاه آلوده در حرم مطهّر، سیلی به صورت حضرت رضا(ع) و آن تبسّم در صورت نامحرم نیز لگدی به پهلوی ایشان بوده است.

آیت الله مظاهری تاکید کرد: ما باید شیعۀ حقیقی و حسابی باشیم تا امام حسین(ع) به دیدار ما بیایند، معلوم است که اگر شب اوّل قبر امام حسین یا امام رضا یا سایر معصومین(ع) به دیدن کسی بیایند، چقدر راحت و آسوده می‌شود و به جای آن باغی که برایش تهیه شده، اهل بیت(ع) او را نزد خود می‌برد، آنگاه باغ در باغ و لذّت روی لذّت نصیب او می‌شود.

وی تاکید کرد: تقاضا دارم به شب اول قبر خیلی فکر کنید، علمای علم اخلاق می‌گویند که لاأقل هفت یا هشت یا ده مرتبه در شبانه روز به فکر مرگ و قبر و برزخ و قیامت باشید.

آیت الله مظاهری ادامه داد: از همۀ شما تقاضا دارم که در وقت گناه از یاد معاد و باور مرگ به عنوان یک نیروی کنترل کننده کمک بگیرید، به خود تلقین کنید که همه جا محضر امام زمان ارواحنافداه است و من در محضر ایشان هستم، پس ادب حضور باید مراعات شود.

فشار قبر در اثر اتلاف عمر و جوانی

این استاد اخلاق حوزه علمیه اصفهان ابرازداشت: اما افراد بدرفتار و زشت کردار قبر خود را به مثابۀ گودالی از جهنّم می‌یابند که هر ساعت آن، هزاران سال می‌نماید، مار و مور و عقرب به جان آنها می‌افتد و در آتش قبر که برگرفته از آتش جهنّم است، می‌سوزند.

وی اظهار داشت: در واقع، عالم قبر برای افراد صالح، باغی از باغ‌های بهشت است و تا روز قیامت هرچه بخواهند در آن می‌یابند، مانند بهشت که قرآن کریم در وصف آن می‌فرماید:«ما تَشتَهیهِ الأنْفُسُ و تَلَذُّ الأعیُن» در قبر هم افراد مؤمن و نیکوکار، هر چه آرزو کنند و هرچه چشم آنها از دیدن آن لذّت برد، برای آنها مهیّا است و لذّت، خوشی و شادمانی آنان در قبر به گونه‌ای است که گذشت میلیون‌ها سال برای ایشان به اندازۀ یک ساعت است. /929/د101/ن