به مناسبت هفته پژوهش؛
ویژه‌نامه «هفته پژوهش» در فضای مجازی منتشر شد
خبرگزاری رسا ـ ویژه‌نامه «هفته پژوهش» با هدف معرفی و ضرورت امر پژوهش در فضای مجازی منتشر شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، ویژه‌نامه «هفته پژوهش» شامل پژوهش نیاز یا تبلیغ، نقش معلمان در گسترش فرهنگ پژوهشی، آموزش پروژه‌محور در ایران و اجرای اقدام‌پژوهی در پایگاه اینترنتی تبیان منتشر شد.
معلم عنصر اصلی جهت تحقق فرهنگ یاددهی، یادگیری، پژوهش نیاز یا تبلیغ، ویژگی‌های یک مدرسه موفق، مسابقه هفته پژوهش، نقش معلمان در گسترش فرهنگ پژوهشی، آغاز هفته پژوهش با رونمایی از 14 طرح برتر، آموزش پروژه‌محور در ایران، آشنایی با روش‌های تندخوانی، تدوین گزارش اقدام‌پژوهی، ویژه‌نامه پیش به سوی دانشمند شدن و باغ دانش و پژوهش از موضوعات مختلف این ویژه‌نامه است.
پژوهش نیاز یا تبلیغ
در این موضوع آمده است: ویژگی‌های کنونی که ما را احاطه کرده است باید‌هایی در تمام عرصه‌ها برایمان بوجود می آورد، یکی از این ویژگی ها زندگی در هزاره سوم است، از هدف‌هایی که سازمان ملل برای هزاره سوم در نظر گرفته است توسعه پایدار است .
توسعه پایدار فرآیند تغییری است در استفاده از منابع، هدایت سرمایه گذاری‌ها، سمت گیری توسعه فناوری و تغییری نهادی است که با نیازهای حال و آینده سازگار باشد، توسعه پایدار که از دهه 1990بر آن تأکید شد جنبه‌ای از توسعه انسانی و در ارتباط با محیط زیست و نسل‌های آینده است. هدف توسعه انسانی پرورش قابلیت‌های انسانی محسوب می‌شود، توسعه پایدار به عنوان یک فرآیند که لازمه بهبود و پیشرفت است، اساس بهبود وضعیت و رفع کاستی‌های اجتماعی، فرهنگی جوامع پیشرفته‌است و باید موتور محرکه پیشرفت متعادل، متناسب و هماهنگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تمامی جوامع و بویژه کشورهای در حال توسعه باشد.
توسعه پایدار سعی دارد به پنج نیاز اساسی زیر پاسخ گوید: تلفیق حفاظت و توسعه، تأمین نیازهای اولیه زیستی انسان، دست‌یابی به عدالت اجتماعی، خودمختاری و تنوع فرهنگی و حفظ یگانگی اکولوژیکی.
شهروندان این هزاره اگر بخواهند زندگی مؤثری داشته باشند باید با اهداف آن هماهنگی داشته باشند، بدیهی است که شیوه‌های سنتی آموزش مناسب این شهروندان نخواهد بود .
توجه به ویژگی‌های فردی یکی دیگر از ضرورت‌هایی است که مسؤولین آموزشی باید به آن توجه کنند، روش سنتی معلم محور است، در حالی که نیاز اکنون ما آموزش دانش آموز محور است یعنی آموزشی که بر اساس توانایی‌های فردی ،توانایی‌های یادگیری و خلاقیت دانش آموزان برنامه ریزی می شود، مهم‌ترین ابزار این نوع آموزش، آموزش بر مبنای پژوهش و پروژه است .
نقش معلمان در گسترش فرهنگ پژوهشی
در این بخش می خوانیم: معلمان، نخستین مشعل‌داران پیشرفت فکری دانش آموزان هستند، معلمان مجرب و بادرک و فهم برای پربار کردن هرچه بیشتر درس، در تمام زندگی به دنبال اندیشه‌ها و مطالب تازه هستند آنان به دانش آموزان می آموزند که چگونه علمی فکر کنند، چگونه منطقی بیندیشند، چگونه مشاهده کنند و چگونه مشاهدات خود را منظم کنند، چگونه حدس بزنند و …
معلمان باید بتوانند فعالیت‌های علمی دانش آموزان را برنامه ریزی و هدایت و روحیه تعاون و هم فکری را در آن ها تقویت کنند، برای نیل به این مهم، معلمین باید خود پژوهشگر باشند و با جان و دل با دانش آموزان مشارکت و همکاری داشته باشند .
در نظام‌های آموزشی موفق نقش معلمین است که بعنوان هدایت گر و راهنما پژوهش را به دانش آموزان خود بیاموزد، در سیستم‌های آموزشی موفق، خروجی سیستم پژوهشگرانی هستند که در اثر آشنایی با روش‌های پژوهش و به وسیله جمع آوری و طبقه بندی اطلاعات، توانایی تولید نظریه‌های جدید برای حل مشکلات و توسعه کمی و کیفی موضوعی خاص بدست آورده‌اند.
براساس این دیدگاه ، معلم باید بکوشد تا با شناخت توانمندی ذهنی دانش آموزان، زمینه های لازم را برای رویارویی آنان با مسائل مختلف فراهم آورد و در نهایت روش کشف مجهول و پاسخ به سؤال را با آن ها بیاموزد، به عبارت دیگر می توان وظیفه اصلی معلم را آموزش مراحل گوناگون کاوشگری نامید که در اثر آن دانش آموزان تبدیل به پژوهشگران و محققانی خواهند شد که برای حل مسائل مختلف، آمادگی لازم دارند، آشنا کردن دانش‌آموزان با روش‌های تحقیق و پژوهش سبب تغیی در نگرش و ارتقای توانایی نسل جدید در کسب مهارت و دانش‌های برتر می شود.
معلم، مهم ترین و حساس‌ترین نقش را در نهادینه کردن امر پژوهش به عهده دارد، براساس اهداف آموزشی، ویژگی‌های دانش آموزان، نیازها و علاقه‌مندی آن‌ها و امکاناتی که برعهده دارد، تدریس خود را به سمتی سوق دهد که منجربه حس کنجکاوی در شاگردان شود.
تدریس او به گونه‌ای باشد که با پرسیدن سؤالات متنوع، زمینه را برای کسب اطلاعات بیشتر و کسب دانش فراتر فراهم کند، پرسش‌ها باید متناسب با اهداف آموزشی هر پایه و نیاز دانش آموزان باشد.
اجرای اقدام پژوهی
در این نوشته چنین آمده است: درطول زمانی که از عمر تعلیم و تربیت مدرن می‌گذرد، رفته رفته بر دست اندرکاران علوم تربیتی محرز گشته است که تحقیقات دانشگاهی به تنهایی پاسخگوی مسائل و مشکلات عملی آموزش و پرورش نیستند. از این رو این مطلب نقطه عطفی شد برای شروع نوعی دیگر از پژوهش که بتواند مسائل واقعی محیط کلاس درس و آموزش را حل و فصل کند این نوع تحقیق همان اقدام پژوهی است، در فرآیند اقدام پژوهی، خود معلم همزمان محقق و مجری یافته‌های پژوهشی است.
ویژگی های یک مدرسه موفق
در این مقاله درباره ویژگی های یک مدرسه موفق آمده است: نقش محیط‌های بنیادی، یعنی خانواده و زمینه‌های تعلیم و تربیتی آن مستغنی از تأکید و گفتگو است اما چون معلم به عنوان سازنده و فرم‌دهنده شخصیت دانش‌آموز نقش کلیدی دارد، باید در درجه اول و پس از وی بقیه کارکنان مدرسه به درجات بالایی از بلوغ فکری رسیده باشند.
در یک مدرسه موفق تأکید مناسب و مشخصی بر موفقیت درسی دانش‌آموز وجود دارد و تا امکانات آموزشی لازم و افراد آگاه، علاقه‌مند و صمیمی به کار تعلیم عهده دار امر تدریس در آن مدرسه نباشند، امکان برخورداری و توفیق دانش‌آموزان ناچیز است.
در یک مدرسه موفق از دانش‌آموزان انتظار می‌رود که در زمینه کار و رفتار خود مسؤول باشند و مدیر یا ناظم مدرسه خطای دانش‌آموزی را به حساب دیگر دانش‌آموزان منظور نکند، در یک مدرسه موفق معلمان در محیط آموزشی باید خود الگوهای خوبی از اخلاق، رفتار، صداقت و دیگر صفات مطلوب آموزشی باشند.
در یک مدرسه موفق باید روابط و اوقات معلم با دانش‌آموز چنان تنظیم شود که امکان پاسخگویی به مشکلات شخصی دانش‌آموز را داشته باشد، آموزگاران موفق یک مدرسه آن‌هایی هستند که با داشتن رفتار مثبت یعنی رابطه‌ای صمیمی و مطلوب با دانش‌آموز مورد علاقه وی قرار گیرند چون معلمانی که روش‌های توأم با ترس و تهدید، استهزا، انکار، یأس و نومیدی را به کار می‌برند به احتمال زیاد در مورد شاگردانشان ناموفق‌تر از گروهی هستند که از این روش‌ها پرهیز می‌کنند.
در یک مدرسه موفق این واقعیت باید پذیرفته شده باشد که دانش‌آموزان متفاوت، توانایی‌های یادگیری متفاوتی دارند، بنابراین کودک به دلیل آنچه به خوبی انجام داده تشویق می‌شود ولی به علت این‌که کسی کاری را بهتر از او انجام داده تنبیه نمی‌شود و یا مورد مقایسه تحقیرآمیز قرار نمی‌گیرد.
معلم عنصر اصلی جهت تحقق فرهنگ یاددهی یادگیری
در این موضوع می‌خوانیم: فراهم نمودن شرایطی برای تحقیق، پاسخی به نیاز جوانان و نوجوانان برای مطالعه استف اگر امروز ذهن کودک و نوجوان، به تحقیق و پژوهش گره نخورد، فردا در انجماد و رکود ذهن‌ها که به نخواندن عادت کرده‌اند، امید روئیدن و شکفتن نمی‌توان بست، باید در کنار مطالعات درسی، فرصت‌هایی فراهم آورد تا دانش‌آموزان همراه با معلم به کتابخانه بروند و از همان آغاز روش بهره‌وری از کتاب و شیوه درست تحقیق و پژوهش کردن را بیاموزند و این وابسته به آن است که نخست کتاب و کتابخانه را در‌یابیم و باور کنیم که هیچ ستمی بزرگ‌تر از این نیست که برای «فکر» دانش‌آموزانمان چاره‌جویی نکنیم.
باید شعله شوقی را که در جان کودک و نوجوان است برافروزیم و بر تب مطالعه و تحقیق و پژوهشگری وی بیفزاییم تا ره‌آورد این نسل، فردایی باشد بارور و شکوفا، با انسان‌هایی که هیچ لذتی را با لذت مطالعه و تحقیق معاوضه نمی‌کنند.
جوهر و اساس الگوی کاوشگری آن است که دانش‌آموزان از طریق معلم، کاوش علمی را بیاموزند، در حوزه آموزش و پرورش ما از پژوهش در امر درک و شناخت بهتر فرد، درک و شناخت بهتر روال آموزش و یادگیری و خلاصه، جهت یافتن شرایطی که در آن این روال آموزش و یادگیری به بهترین وجه به ثمر میرسد استفاده میکنیم.
تحقیق و پژوهش علمی به معلم کمک میکند تا در زمینه‌های ارزندهای از جمله عینیتگرایی Objectivity عادت تفکر علمی Habits of Scientific thinki و توانایی همکاری و همفکری با دیگران رشد یابد و مهارت لازم را کسب کند، هدف از پژوهش در آموزش و پرورش بهتر کردن کارآیی معلمان در مدارس و بوجود آوردن و ارائه مهارت‌ها یا ارائه روش‌های جدیدی است که بتواند معلم را در حل مشکلاتی مستقیم یا غیرمستقیم با کلاس درس یا هر موقعیت زنده و واقعی که به مدرسه ارتباط دارد کمک کند، در این پژوهشها معلم با موقعیتهای واقعی و با دنیای کار عملا و مستقیما سر و کار دارد.
ویژه‌نامه «هفته پژوهش» با هدف معرفی و ضرورت امر پژوهش به تهیه‌کنندگی و تنظیم مریم فروزان کیا در پایگاه اینترنتی تبیان به نشانی www.tebyan.net منتشر شده است./907/ت302/پ
ارسال نظرات