بررسی مسائل اخلاقی در ادیان
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست تخصصی مسائل اخلاقی در ادیان از سلسله نشست‌های تخصصی همایش بین‌المللی اخلاق و ادیان، پنجشنبه دهم اسفند در سالن شماره 3 بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء قم به ریاست علمی سیدضیاءالدین تابعی، خانم آنجلیکا زیاکا و حجت‌الاسلام آل بویه برگزار شد.
مقاله‌های نگرش ادیان جهانی نسبت به مسائل اخلاقی بغرنج: مرگ آسان، سقط جنین از منظر الهیات اخلاقی، اهمیت اخلاق بر سلامت جسم و فکر، حکم استفاده از سلول‌های بنیادی در درمان بیماران با توجه به منابع استخراج آن در ادیان ابراهیمی، اخلاق اجتماعی، اخلاق در رسانه و رویکرد دینی به اخلاق رسانه در این نشست بررسی شدند.
نگرش ادیان جهانی نسبت به مسائل اخلاقی بغرنج: مرگ آسان (اتانازی)
آنجلیکا زیاکا
چکیده:در این مقاله به بررسی اصول بنیادین ادیان جهانی درباره مسأله مهم مرگ آسان می‌پردازیم و بحث خود را با بررسی موارد اخلاقی و دینی سه دین توحیدی، درباره مسأله بغرنج مرگ آسان شروع می‌کنیم. از نظر سه دین ابراهیمی خداوند خالق زندگی است و نتیجتا این انسان است که مسؤول حیات و آفرینش خود می‌باشد و بایستی همانند یک مدیر خوب برای محافظت و نجات جانش تلاش کند. آفرینش جهان و بشر از آن خداوند متعال اسن نه انسان و به همین دلیل است که مسأله مرگ آسان قابل پذیرش نمی‌باشد. ادراک آیین‌های بزرگ شرقی از جهان و حیات، کاملا متفاوت از ادراک سه دین بزرگ ابراهیمی است. به عنوان مثال آیین‌های بزرگ شرقی، انسان را بخشی از جهان و هارمونی آن می‌دانند.
در این مقاله بحث خود را با معرفی «هندوئیسم» و نظر آن درباره مرگ آسان آغاز می‌کنیم. در مرحله بعد به بررسی «بودائیسم» که آن هم همانند هندوئیسم مرگ آسان را نمی‌پذیرد می‌پردازیم. در مرحله سوم به بررسی دو نظام عمده فلسفی چین یعنی آئین «کنفوسیون و تائوئیس» که تعبیر خود را از انسان، جامعه و جهان در رابطه با نظام هانی دارند می‌پردازیم. مقاله حاضر با گریزی به دو مذهب بزرگ ژاپنی یعنی «شینتو و بودا» به پایان می‌بریم. نتیجه اینکه مسائل مربوط به مرگ آسان و زیست کردارشناسی با در نظر گرفتن تجارت مختلف، ادیان و فرهنگ‌های گوناگون جهانی بسیار متنوع بوده و به سختی قابل پاسخگویی است.
سقط جنین از منظر الهیات اخلاقی
حجت‌الاسلام علیرضا آل بویه
چکیده:به سقط جنین از منظرهای گوناگوی از جمله فقهی، حقوقی و اخلاقی می‌توان نگریست. در این مقاله به مسأله سقط جنین از منظر الهیات اخلاقی پرداخته می‌شود. کانون اصلی بحث در مسأله سقط جنین و درستی یا نادرستی آن به لحاظ اخلاقی این است که آیا جنین، انسان یا شخص به شمار می‌آید یا نه؟ چراکه میان مخالفان و موافقان سقط جنین اختلافی در این نیست که کشتن انسانی بالغ به لحاظ اخلاقی نادرست است اما اینکه آیا جنین یا نوزاد تازه متولد نشده نیز مشمول این حکم اخلاقی می‌شود یا نه؟ به اعتقاد برخی بستگی به این دارد که آیا جنین شخص به شمار می‌آید یا نه.
اما به دلیل ابهامی که در واژه شخص وجود دارد و به همین دلیل اختلافات بسیاری درباره آن به وجود آمده است نمی‌توان حکم اخلاقی سقط جنین را دایر مدار آن قرار داد، بلکه باید محور بحث اولا، انسان بودن یا نبودن جنین باشد. اینکه آیا جنین انسان هست یا نه و اگر بلی، از چه زمانی انسان می‌شود، از لحظه لقاع یا در زمانی پس از لقاح، دیدگاه‌های متفاوتی، چه به لحاظ فلسفی و چه به لحاظ الهیات، مطرح شده است. در این مقاله با توجه به الهیات قرآنی این بحث پی گرفته می‌شود. و ثانیا بر فرض انسان نبودن جنین حکم اخلاقی سقط کردن آن چه می‌شود. گرچه در این مقاله اشاراتی به آن شده ولی مستقیما به آن پرداخته نشده است.
حکم استفاده از سلول‌های بنیادی در درمان بیماران با توجه به منابع استخراج آن در ادیان ابراهیمی
محدثه معینی‌فر
چکیده:سلول‌های بنیادی سلول‌هایی هستند که قابلیت تبدیل به بافت‌های مختلف بدن را دارند و به همین جهت، دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای در درمان بیماری‌ها هستند. این سلول‌ها از منابع مختلفی به دست می‌آیند که در اینجا نگاه ادیان الهی و ابراهیمی درباره منابع استخراج آنها بررسی می‌شود.
سؤال اساسی این مقاله آن است که دیدگاه عالمان ادیان ی هودیت، مسیحیت و اسلام درباره منابع استخراج این سلول‌ها چیست. به نظر نگارنده، با توجه به تفاوت منابع استخراج این سلول‌ها، دیدگاه ادیان مذکور نیز در حرمت یا جواز آن متفاوت خواهد بود. تمامی ادیان الهی در جواز استخراج سلول‌های بنیادی از مغز انسان بالغ و خون بند ناف اتفاق نظر دارند، اما درباره استخراج آنها از رویان‌های هفت روزه اتفاق نظری وجود ندارد. مسیحیت به ویژه کاتولیک‌ها در این‌باره قائل به حرمت هستند، اما در میان علمای یهود و اسلام دراین‌باره تشتت آرا وجود دارد.
اخلاق در رسانه، اصول خبرریانی از دیدگاه اسلام
سهیلا بوجاری
سمیه اخوان
چکیده:یکی از مقوله‌های مهم رسانه‌های جمعی در عصر حاضر، خبررسانی است. از آنجا که غرب بنیاد رسانه در مفهوم جدید آن است، اصول آن نیز متناسب با فرهنگ غربی شکل گرفته، لذا طبیعی است کسانی که در رسانه‌های خبری غربی مشغول به فعالیت حرفه‌ای هستند بر مبنای سلیقه و روش‌های جاری برگرفته از اصول ژورنالیستی متأثر از غرب حرکت کنند و از نظر آنها اخلاق رسانه‌ای مورد تردید باشد. این در حالی است که متناسب‌سازی رسانه با اخلاق در فرهنگ اسلامی ضروری تلقی گردیده و در دین مبین اسلام به این امر و ملزومات آن بسیار اهمیت داده شده است. در این مکتب خداوند خبیر خود نخستین خبررسان و منبع و منشأ مطلق آن است و به فرمان او انبیا واسطه و مأمور ابلاغ این امرند.
این پژوهش بر آن است که ضمن بررسی جریان خبررسانی در عصر حاضر به بیان برخی از الگوها و اصول خبررسان از منظر قرآن و روایات معصومین(ع) و آفاتی که می‌تواند دامان‌گیر جریان خبررسانی باشد بپردازد، لذا در ابتدا اصولی که باید در امر خبررسانی مورد توجه قرار گیرد، از منظر آیات قرآن مورد بررسی قرار گرفته، سپس به بیان و شرح شواهد قرآنی موجود در این زمینه پرداخته شده است.
رویکرد دینی به اخلاق رسانه
سیدحسین شرف الدین
چکیده:با رویکرد ارزشی و هنجاری، همه کنش‌های ارادی و اختیاری انسان، بدون استثنا، محکوم قواعد و معیارهای اخلاقی‌اند و لاجرم با یکی از الزامات دوگانه ایجابی و سلبی (=بایدها و نبایدهای عقل عملی) یا شق ثالث (- قطب خنثی و عاری از هر نوع الزام هنجاری بر پایه منطق سه قطبی) منطبق خواهد بود. ارتباطات جمعی به عنوان یکی از عرصه‌های گستره ارتباطات انسانی با میانجی‌گری فناوری‌های رسانه‌ای نیز علاوه بر پذیرش اجتناب‌ناپذیر این اصل جهانشمول، به دلیل برجستگی موقعیت، اهمیت و حساسیت کارکردی، گستره و عمق تأثیر، تنوع محصولات، تکثر و تعدد مخاطبان، و نقش محوری آن در بازخوانی، بازتولید، ویرایش و اشاعه فرهنگ، بیش از سایر عرصه‌ها به ضرورت متابعت اختیاری یا اجباری از قواعد ارزشی، دستورالعمل‌های اخلاقی و الگوهای رفتاری موه و دارای پشتوانه‌های نظری و فرهنگی محکوم شده‌اند.
این نوشتار در صدد است تا با ارجاع به بنیادهای بینشی و ارزشی اسلام، الزامات و مرجحات عام هنجاری و بایدها و نبایدهای اخلاقی هدایت‌گر ارتباطات جمعی را با رویکردی دینی و با هدف تأمین یکی از ملزومات حرفه‌ای یک رسانه دینی یا دارای رسالت و کارکرد دینی، استنباط و ارائه کند. /920/پ202/ی