حوزه علمیه حضرت زینب مشهد؛ راهبردهای نوین آموزشی و دستاوردها

 مرضیه پارسایی راد، مدیر مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد، در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد با اشاره به چگونگی شکل گیری این مدرسه اظهار داشت: مدرسه علمیه حضرت زینب(س) در سال 1354 با هدف ترویج فرهنگ دینی و آموزه های قرآنی در میان بانوان شکل گرفت،مکان مدرسه از طرف خانم آدّین وقف شده و با تولیت خانم مکرم(مقدم) اداره می شد.

 وی با بیان این که این مدرسه هم اکنون، دوازده نفر عضو هیأت موسس و هیأت امنا دارد، افزود: از سال 1358 همکاری خود را با موسسه در زمینه های فرهنگی و آموزشی شروع کردم. سال 1377 موسسه با مدیریت حجت الاسلام عزیزی به مدرسه علمیه مبدل شد و به صورت رسمی زیر نظر مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان قرار گرفت که بنده در آن زمان ضمن همکاری در امور فرهنگی و تربیتی مدرسه، معاونت آموزش را عهده دار شدم و از سال 1385 مدیریت به بنده واگذار شد.

آموزش

پارسایی راد در ادامه به معرفی فعالیت های این مدرسه در بخش های مختلف پرداخت و گفت: از میان 110 نفر طلاب و فارغ التحصیلان کنونی مدرسه، 16 نفر در پایه اول، 15 نفر در پایه دوم، 10 نفر در پایه سوم و 15 نفر در پایه پنجم مشغول به تحصیل و حدود 30 نفر نیز در حال تدوین تحقیق پایانی هستند.

مدیر مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد با بیان این که در هر سال بیست نفر از مقطع دیپلم از طریق آزمون مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان در این مدرسه پذیرش می شوند، ادامه داد: به دلیل نبود فضای آموزشی کافی، پس از رسمی شدن مدرسه، تنها سه دوره پذیرش طلبه داشتیم و تا چند دوره این روند متوقف شده بود به همین دلیل اکنون پایه چهارم در مدرسه نداریم.

وی همچنین با اشاره به حضور 16 استاد از حوزه و دانشگاه در این مدرسه، یادآور شد: نبود انگیزه کافی و هدف مشخص برای تحصیل در حوزه و نیز مشکلات و شرایط خاص بانوان از جمله خانه داری و تربیت فرزند، از عوامل ریزش طلاب در سال های اول ورود به حوزه است.

پارسایی راد ابراز داشت: برگزاری کلاس های درسی و امتحانات میانی و پایانی، کارگاه های آموزشی مرتبط با سرفصل های درسی، اردوهای علمی و آموزشی، جلسات ویژه اساتید جهت آسیب شناسی فعالیت های آموزشی، جلسات ویژه خانواده طلاب جهت تبادل نظر و اطلاع رسانی برنامه ها، از وظایف واحد آموزش است.

برگزاری اعتکاف علمی و کارگاه های عملی

وی، برگزاری اعتکاف علمی و کارگاه های عملی را از فعالیت های فوق برنامه واحد آموزش برشمرد و افزود: تاکنون کارگاه عملی نحو ویژه پایه های یک، دو و سه، کارگاه عملی اصول فقه و تجزیه و ترکیب ویژه پایه پنجم برگزار شده است، در این طرح، طلاب پایه های بالاتر به عنوان سرگروه، سایر طلاب در پایه های پایین تر را راهنمایی می کنند که سبب تعامل بیشتر آنان با یکدیگر و نیز کسب تجربه کلاس داری و تدریس می شود.

وی با اشاره به اجرای طرح ارتقای علمی و تشکیل گروه های مباحثه، ویژه طلابی که افت تحصیلی دارند، خاطرنشان کرد: واحد آموزش این مدرسه در سال های 1385و 1386، موفق به کسب رتبه برتر میان مدارس علمیه خراسان شده است. همچنین طلاب مدرسه نیز رتبه برتر آموزشی در سطح استان را کسب کرده اند.

پژوهش

همچنین بتول عزیزی، معاون پژوهش مدرسه علمیه حضرت زینب(س)، پیگیری امور مربوط به تحقیقات درسی و پایان نامه های سطح 2 طلاب، برگزاری جلسات دفاعیه و نیز سلسله نشست های علمی و پژوهشی، تهیه و تدوین بولتن های علمی، انتشار نشریه و پشتیبانی پایگاه اینترنتی مدرسه را از فعالیت های تعریف شده این معاونت برشمرد و گفت: به صورت متوسط در هر سال، 15 پایان نامه در این مدرسه نگاشته می شود که سیاست ما، سوق دادن طلاب به سمت مسائل مبنایی و بنیادین است.

وی افزود: با توجه به نام مدرسه، تلاش داریم برخی موضوعات پایان نامه ها در خصوص شخصیت شناسی حضرت زینب(س) و احادیث زینبی سوق یابد.

عزیزی با اشاره به تشکیل هسته علمی پژوهشی جهت تدوین مقالات و کتاب های موردنیاز جامعه و معرفی شایسته ابعاد مختلف شخصیت حضرت زینب(س)، ادامه داد: برگزاری کارگاه «عقیله» به منظور بررسی زندگی و ابعاد شخصیتی حضرت زینب(س)، برگزاری جلسات دعاپژوهی، تشکیل گروه مشاوران جوان و اجرای طرح ساعت مطالعه از طرح های فوق برنامه معاونت پژوهش محسوب می شود.

طرح ساعت مطالعه

معاون پژوهش مدرسه علمیه حضرت زینب(س) اضافه کرد: در طرح ساعت مطالعه که بسیار مورد استقبال طلاب واقع شده، طلاب و همکاران به مدت یک تا دو ساعت در هفته تحت نظر معاونت پژوهش در محل سالن اجتماعات مدرسه به مطالعه آزاد می پردازند، سپس خلاصه نویسی های خود را جهت استفاده در پایگاه اینترنتی مدرسه یا تدوین به صورت مقاله به واحد پژوهش ارائه می کنند.

وی در مورد تشکیل گروه مشاوران جوان نیز اظهار داشت: این گروه که با حضور طلاب سطح سه یا کارشناسی ارشد تشکیل شده است، به ارائه خدمات پژوهشی و مشاوره به پژوهشگران علاقه مند جهت تدوین مقاله و تحقیق پایانی می پردازد. همچنین از توانمندی های پژوهشی این گروه نیز به منظور تقویت بنیه علمی پژوهشی طلاب در حال تحصیل استفاده می شود.

طرح دعاپژوهی

عزیزی یادآور شد: جلسات دعاپژوهی در برنامه صبحگاه نیز با هدف آشنایی و انس بیشتر طلاب با ادعیه ، تفقه، تأمل و استخراج معارف دینی نهفته در این گنجینه ها که از ائمه اطهار(ع) به ما رسیده است، روزهای پنجشنبه هر هفته در چهار محور سندشناسی، فضلیت، ساختار و نمود کلی و شرح برخی فرازهای ادعیه برگزار می شود.

وی با اشاره به کسب رتبه واحد پژوهش برتر مدارس علمیه خراسان در چهار سال متوالی و سه رتبه پایان نامه در جشنواره برترین های حوزه علمیه سراسر کشور و نیز دو مقام برتر در جشنواره علامه حلی امسال (پژوهش های «درآمدی بر علم کلام» به قلم بتول عزیزی و «نقش مادر در تربیت فرزند با استناد به عقل، ‌قرآن و حدیث در دوران کودکی» به قلم خانم التفاتی فاز)، تألیف کتاب «حضرت زنیب، الگوی اندیشه ورزی و مسؤولیت پذیری» توسط گروه پژوهشی مدرسه، و تدوین کتاب «حجاب و عفاف در بیانات آیت الله علم الهدی» به سفارش اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان را از دیگر فعالیت های معاونت پژوهش برشمرد.

کتابخانه

وی افزود: کتابخانه مدرسه نیز که همزمان با تأسیس آن در سال 1354 راه اندازی شده، دارای بیش از شش هزار جلد کتاب است.

نشریه

معاون پژوهش مدرسه علمیه حضرت زینب(س) گفت: نشریه مدرسه نیز که تحت نظر این معاونت منتشر می شود، نخستین نشریه حوزه های علمیه خواهران مشهد بوده که از پاییز 1379 تاکنون به صورت فصلنامه فرهنگی اجتماعی منتشر شده است و  امید است در آینده با موضوعات علمی پژوهشی منتشر خواهد شد.

عزیزی با بیان این که اصل کار واحد نشریه، سفارش و دریافت مطالب و ویراستاری است، افزود: مطالب بیشتر توسط همکاران واحد پژوهش تأمین می شود اما مطالب طلاب نیز در صورت مناسب بودن پس از بازنویسی استفاده می شود. این نشریه در سطح مدارس علمیه و نهادهای حوزوی توزیع می شود.

فرهنگی

خانم التفاتی فاز، معاون فرهنگی مدرسه نیز در تشریح فعالیت های این معاونت اظهار داشت: اغلب برنامه های معاونت فرهنگی و پژوهش به منظور جلوگیری از موازی کاری، به صورت تلفیقی اجرا می شود.

وی افزود: فعالیت های قرآنی مدرسه در قالب کانون قرآن انجام می شود که با تشکیل مؤسسه قرآنی مهدی یاوران با مجوز رسمی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان، در حال آموزش صد نوآموز قرآنی در مقطع پیش دبستانی است. کلاس حفظ قرآن ویژه طلاب نیز به صورت هفتگی با حضور دو تن از حافظان قرآن مدرسه برگزار می شود. در ایام ماه مبارک رمضان نیز برنامه تفسیر قرآن هر روز برقرار است.

معاون فرهنگی مدرسه علمیه حضرت زینب(س)، برگزاری سلسله نشست های اخلاقی، جلسات فرهنگی و تربیتی، مراسم ویژه مناسبت ها، همکاری با مراکز علمی و فرهنگی سطح شهر، اجرای مسابقات و برپایی نمایشگاه های مختلف را از فعالیت های این معاونت برشمرد و گفت: در کنار این فعالیت ها، کلاس های فوق برنامه تربیتی و هنری  نیز برگزار می شود. به عنوان مثال، جلسات آشنایی با صحیفه سجادیه (با محوریت رساله حقوق امام سجاد(ع) ) به منظور ارتقاء اخلاقی و رعایت هرچه بیشتر حقوق متقابل افراد، هر هفته ویژه کادر مدرسه برگزار می شود. همچنین در جلسات آشنایی با آثار شهید مطهری در قالب حلقه «بینش مطهر»، طلاب علاقمند، آثار ایشان را مطالعه و خلاصه نویسی می کنند.

وی افزود: یکی از فعالیت های هنری، ‌برگزاری کلاس های خطاطی و خوشنویسی ویژه طلاب است.

التفاتی فاز با بیان این که کلاس های قرآن، احکام، اخلاق و عقاید ویژه عموم بانوان در روزهای شنبه و سه شنبه هر هفته ساعت 14:30 در محل ساختمان قبلی مدرسه واقع در خیابان گاز، برگزار می شود، ادامه داد: جدا از مباحث درسی طلاب، دوره تفسیر موضوعی و حلقه تفسیر با حضور اساتید مدرسه تشکیل شده که دو روز در هفته، در برنامه صبحگاه، کارگاه شرح و ترجمه برگزار می کنند.

برگزاری بیش از 30 نشست اخلاقی در نیم‌سال گذشته

التفاتی فاز با بیان این که سه شنبه هر هفته نیز طلاب با هماهنگی واحد تبلیغ، سخنرانی آزاد ارائه می کنند، اضافه کرد: در طول نیمسال تحصیلی گذشته بیش از 30 جلسه اخلاقی با حضور اساتید اخلاق از قم و مشهد برگزار شده است. همچنین با توجه به این که انتخابات ریاست جمهوری را پیش رو داریم، از سال جدید، جلسات تحلیل سیاسی محوریت خواهد داشت. در سایر ایام سال نیز جلسات سیاسی ماهانه جهت بصیرت افزایی در خصوص مسائل روز برگزار می شود.

وی خاطرنشان کرد: در ایام تابستان و اوقات فراغت نیز، کلاس های تابستانی ویژه دانش آموزان و طلاب از سوی مدرسه برگزار می شود.

معاون فرهنگی مدرسه علمیه حضرت زینب(س) با اشاره به کسب عنوان واحد فرهنگی برتر میان مدارس خراسان در سه سال متوالی و نیز رتبه اول پایگاه بسیج مدرسه در میان پایگاه بسیج مدارس استان های خراسان در دو سال، ابراز داشت: این مدرسه با برقراری ارتباط موثر با دیگر مراکز علمی و فرهنگی توانسته است به انتقال مفاهیم دینی، دفاع از ارزش های اسلامی، روشنگری های سیاسی و تعمیق جایگاه حوزه و حوزویان در جامعه نقش پررنگی ایفا کند.

مشاوره

وی درباره واحد مشاوره نیز اظهار داشت: اساتید مدرسه که در مرکز مدیریت، آموزش دیده اند، به عنوان رابط مشاور به طلاب خدمات ارائه می دهند و در صورت لزوم آنان را به مرکز مشاوره حوزه معرفی می کنند.

ورزش

التفاتی فاز درباره میزان فعالیت های ورزشی طلاب، افزود: برخی وسایل ورزشی از سوی شهرداری ارائه شده که در محوطه مدرسه نصب شده است؛ اما به دلیل محدودیت فضا، سالنی ویژه جهت برگزاری برنامه های ورزشی نداریم.

اعزام مبلغ

در ادامه، مدیر مدرسه علمیه حضرت زینب(س) در مورد برنامه های اعزام مبلغ این مدرسه تصریح کرد: تلاش ما بر این است که مبلغان حتی الامکان با توجه به زمینه تحقیقاتی پایان نامه شان به کار گرفته شوند.

وی با بیان این که هم اکنون 25 مبلغ این مدرسه آماده اعزام جهت تبلیغ هستند، ادامه داد: این افراد در طرح هایی چون سازندگی معنوی بسیج طلاب، خادمین شهر بهشت، طرح های آموزش و پرورش و طرح تبلیغ در منزل مشارکت دارند.

رایانه و سایت

پارسایی راد در مورد فعالیت های واحد رایانه نیز اظهار داشت: پایگاه اینترنتی مدرسه به نشانی   www.zeynaby.irتوسط این واحد اداره می شود. این پایگاه شامل مقالات تولیدی و دریافتی، متون ادبی، اخبار مدرسه، تازه های فرهنگی و پژوهشی، اطلاع رسانی فراخوان های مدرسه و بخش در محضر ولایت(مربوط به سخنان رهبر معظم انقلاب) است.

وی با بیان این که در این واحد، پنج رایانه جهت استفاده از فضای سایبر در اختیار طلاب قرار دارد، افزود: وبلاگ گروهی «آشیانه» به همت 12 تن از طلاب عضو حلقه وبلاگ مدرسه که توانمندتر از سایرین شناخته شده اند، ایجاد شده و با موضوعاتی چون امام شناسی، غدیر، حجاب، حضرت زینب(س) به روز می شود.

وی، فضای مجازی را عرصه ای برای حضور مستقیم و تبلیغ طلاب و به آزمون گذاردن عینی اطلاعاتشان دانست و گفت: با توجه به برگزاری دوره های عمومی و تخصصی وبلاگ نویسی، 20 نفر از طلاب مدرسه وبلاگ شخصی دارند.

دانش آموختگان

مدیر مدرسه علمیه حضرت زینب(س) با اشاره به عضویت بیش از صدنفر از دانش آموختگان مدرسه در کانون دانش آموختگان این مدرسه، اضافه کرد: با وجود برنامه های مختلفی که برای آنان در نظر می گیریم، آن گونه که باید استقبال نمی شود. دانش آموختگان این مدرسه در مراکز علمی، اجتماعی، صداوسیما، آموزش و پرورش، روزنامه، آستان قدس رضوی، مرکز مدیریت خراسان، شورای حل اختلاف، پایگاه های بسیج و ... مشغول به فعالیت های علمی ـ فرهنگی هستند.

پارسایی راد همچنین با اشاره به اجرای نظام جدید آموزشی در حوزه های علمیه خواهران خراسان از مهرماه سال جاری، خاطرنشان کرد: غیرحضوری کردن برخی دروس و کوتاه کردن دوره عمومی آموزش، در ارتقای سطح توانمندی علمی طلاب موثر است.

وی مهم‌ترین مشکل این مدرسه را مسائل مالی و مکان محدود آن دانست و گفت: حجم و کیفیت فعالیت های مدرسه، حمایت های بیشتری را می طلبد.

پارسایی راد در پایان یادآور شد: در سیاست گذاری فعالیت های مدرسه در بعد فرهنگی و آموزشی و سایر فعالیت های علمی،‌ یکی از مهمترین محورها،‌ سخنان رهبر معظم انقلاب و مطالبات و رهنمودهای ایشان است.

قابل ذکر است، مدرسه علمیه حضرت زینب(س) از مدارس با قدمت و بسیار فعال در عرصه های علمی، فرهنگی و تبلیغی شهر مشهد است./930/ز502/س