تجارب فردی و مطالعه سبب افزایش بصیرت می‌شود
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام محسن منطقی، عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در نشست علمی بصیرت در تصمیم‌گیری سازمانی که در سالن همایش‌های انجمن علمی حوزه برگزار شد، گفت: الهام، بینش، شهود واژه‌هایی است که گاه در معنای intuition به کار رفته است، بصیرت نوعی آگاهی است که نیمه آگاهانه یا ناخودآگاهانه رخ می‌دهد و مؤمنان می‌توانند با استفاده از معنویت و کسب معرفت به این آگاهی دست می‌یابند.
استاد حوزه و دانشگاه با بیان این‌که نمونه‌ای از تصمیم‌گیری‌های مبنی بر بصیرت در زمان جنگ یا در برخی از تصمیم‌های امام(ره) دیده می‌شود، خاطرنشان کرد: در عالم غرب نیز موارد فراوانی از تصمیم‌گیری‌های بصیرتی است، این تصمیم‌گیری‌ها بر اساس استدلال عقلی نادرست است، اما در نهایت به نتیجه درستی می‌انجامد.
وی تصمیم‌گیری بصیرتی را بدون چهارچوب خطی و فرایند از پیش طراحی شده دانست و خاطرنشان کرد: خصوصیت تصمیم‌گیری بر بصیرت این است که بسیار انعطاف‌پذیر است و نمی‌توان آن را پیش‌بینی کرد.
تصمیم‌گیری مبتنی بر بصیرت نیاز به سرعت چندانی ندارد
حجت‌الاسلام منطقی اظهار کرد: بدون اطلاعات تصمیم‌گیری اتفاق نمی‌افتد و این امر شامل تصمیم‌گیری عقلی و تصمیم‌گیری بر بصیرت می‌شود، اما یکی از ویژگی‌های تصمیم‌گیری مبنی بر عقل این است که زمان‌بر است.
وی ابراز کرد: در تصمیم‌گیری مبتنی بر بصیرت نیاز به زمان چندانی نیست و فرد می‌تواند به سرعت تصمیم‌گیری کند، یکی دیگر از ویژگی‌های تصمیم‌گیری مبتنی بر بصیرت این است که این تصمیم‌گیری تابع ساختارهای ذهنی افراد است و نیازمند توانایی ویژه است.
عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) خاطرنشان کرد: در تصمیم‌گیری مبتنی بر عقل نیاز به این چنین توانایی نیست، بلکه تصمیم‌گیری عقلی بر اساس یک چهارچوب‌ها، متدها و روش‌های خاص است.
وی اظهار کرد: در تصمیم‌گیری بصیرتی چهار لایه وجود دارد، که بصیرت عام، بصیرت میانه، بصیرت خاص و بصیرت اخص این چهار لایه تصمیم‌گیری بصیرتی است که مردم انواع مختلف آن را دارند.
حجت‌الاسلام منطقی با اشاره به این‌که عمده مردم توانایی بصیرتی عام را دارند، آنان حدس‌های معمولی مانند پیش‌بینی وضع هوا و مانند آن می‌زنند و گاه از بصیرت عام به نام حس ششم نیز نام می‌برند.
تجارب فردی و مطالعه سبب افزایش سطح بصیرت عام می‌شود
وی بیان کرد: تجارب فردی، مطالعه و ویژگی‌های شخصیتی سبب افزایش سطح بصیرت عام در افراد می‌شود که بسیاری از افراد این توانایی را دارند، در بصیرت میانه افرادی هستند که از بصیرت خود و بصیرت دیگران استفاده می‌کنند و هوش آی‌کیو و ای‌کیوی آنان بالاتر است.
استاد حوزه و دانشگاه اظهار کرد: قدرتمند بودن ضمیر ناخودآگاه در بعضی از افراد نشان‌دهنده قوت آنان در بصیرت میانه‌ای آنان است که گاه ضرب‌المثل پیر در خشت خام آن‌چه را می‌بیند که فرد آن را در آینه نمی‌بیند، برای آنان زده می‌شود.
حجت‌الاسلام منطقی به بیان معنای بصیرت خاص پرداخت و بیان کرد: در بصیرت میانی کسانی که خدا و پیامبر(ص) را قبول دارند نیز وجود دارند، اما بصیرت خاص نیاز به تهذیب نفس دارد، اگر انسان‌ها توجه به وضعیت روحی خود بکنند، چشمشان به چیزهای دیگر هم باز می‌شود و توانایی‌هایی دیگری هم می‌یابند.
وی ابراز کرد: پرهیز از گناه، شرح صدر، انابه به درگاه الهی، اخلاص برخی از راه‌کارهایی دست‌یابی به بصیرت خاص است، کسب این بصیرت برای همه انسان‌ها میسر است، همه می‌توانند در این مسیر گام بردارند و البته افراد در مسیر قرار گرفته از بهره‌مندی از این بصیرت متفاوت هستند.
عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به این‌که رهبر معظم انقلاب در لایه‌ای از بصیرت قرار گرفته که با استفاده از استمدادهای الهی چشمشان به مسائلی باز شده که دیگران توانایی کسب آن را ندارند.
بصیرت اخص ویژه معصومان و انبیا است
وی بصیرت اخص را اختصاص به ائمه(ع) دانست و گفت: این بصیرت اخص را ائمه معصومان و اهل‌بیت(ع) دارا هستند که در لایه بی‌نهایت بصیرت قرار دارند و این امر به دلیل اتصال آنان به منبع غیب و ذات اقدس اله است.
حجت‌الاسلام منطقی بیان کرد: امام علی(ع) می‌فرماید کسانی هستند که می‌توانند به لایه‌ای از بصیرت دست یابند که خداوند با آنان به وسیله فکر و اندیشه سخن بگوید، این مرحله پایین‌تر از بصیرت اخص که مختص اهل‌بیت(ع) است.
وی با بیان این‌که به دست آوردن بصیرت خاص نیازمند بهبود شرایط تصمیم‌گیری و ارتقا ویژگی‌های شخصیتی است، ادامه داد: افراد باید شایستگی‌ها و ویژگی‌های روحی و معنوی خود را ارتقا دهند تا به این بصیرت دست یابند.
استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: کسی که می‌خواهد توانایی تصمیم‌گیری مبتنی بر بصیرت داشته باشد، هم باید توانایی اداراکی و هم توانایی روحی و هم توانایی معنوی خود را افزایش دهد.
وی توانایی ادارک را دارای دو جنبه توانایی‌های فیزیکی و توانایی‌های ذهنی دانست و اظهار کرد: کسانی استعداد بهره‌مندی از بصیرت را دارند و کسانی هم این استعداد را ندارند و به همین دلیل نباید از آنان این انتظار را داشت.
امور معنوی تصمیم‌گیری مبتنی بر بصیرت انسان را افزایش می‌دهد
حجت‌الاسلام منطقی بیان کرد: مبادا به اسم تصمیم‌گیری بصیرتی فرد دچار توهم شود و القائات شیطانی را به خداوند منتسب کند که عرفان‌های کاذب و مسائلی مانند یوگا و مانند آن نمونه‌ای از این توهم است و در واقع چیزی را به عنوان حقیقت می‌شناسد.
وی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از عوامل تصمیم‌گیری بصیرتی آمادگی روحی برای این امر است، افرادی که چنین پذیرشی را ندارند و باور ندارند که از این امر می‌توانند استفاده کنند، تنها به تصمیم‌گیری عقلی بسنده می‌کنند.
عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ادامه داد: از سوی خدای متعال برای انسان ظرفیت‌های متعددی قرار داده شده است که انسان می‌تواند از این ظرفیت‌ها به بهترین نحو استفاده کند، که یکی از این امور تصمیم‌گیری مبتنی بر بصیرت است.
وی گفت: تصمیم‌گیری بصیرتی در سطح دیگر بر اساس سطح معنوی شکل می‌گیرد، سطح معنوی در ارتباط با خدای متعال، فرشتگان، اجنه، ارواح گذشتگان و مانند آن تعریف می‌شود.
حجت‌الاسلام منطقی به عوامل افزایش سطح معنوی تصمیم‌گیری بر اساس بصیرت اشاره کرد و گفت: ایمان به خدا، اعتقاد به معاد، توبه، پاک بودن فرد و جدایی از آلودگی‌ها، پایبندی به طاعات، تقید به احکام، ذکر و دعا و خدمت به خلق از راه‌های ارتقای سطح معنوی انسان برای بهتر شدن تصمیم‌گیری بصیرتی وی است./914/پ201/ن