ضرورت برنامه ریزی برای اوقات فراغت

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام حسن ملایی، محقق و پژوهشگر اخلاق اجتماعی، در برنامه صبح روشن که از رادیو معارف پخش می‌شد، گفت: با وجود اینکه به نظر می‌رسد، اوقات فراغت مفهوم روشنی دارد، ولی وقتی به منابع معتبر دینی و علمی مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم مهم‌ترین و پیچیده‌ترین مشکل در برنامه ریزی برای اوقات فراغت در تعریف آن است.

وی ادامه داد: بین اندیشمندان اسلامی و اندیشمندان غربی که اوقات فراغت به عنوان پدیده قرن اخیر به صورت خاص مطرح شده است، تعاریف اوقات فراغت متفاوت است، این تفاوت به واسطه دو عنصر که در اوقات فراغت وجود دارد به وجود می‌آید، بعضی اوقات فراغت را با عنصر زمان مطرح می‌کنند و آن را زمان بیکاری می‌نامند، و می‌گویند وقت فراغت زمان بیکاری است.

این کارشناس اخلاق اجتماعی ابراز داشت: بعضی با توجه به مظروف و محتوایی که در ظرف زمان است آن را تعریف می‌کنند، پس بعضی اوقات فراغت را با توجه به ظرف زمان و بعضی با توجه به زمانی که آدم‌ها دوست دارند کارهایی انجام دهند که خارج از برنامه های فردی اجتماعی یا خانوادگی است، تعریف می‌کنند، به خاطر همین این تعاریف متفاوت شده است.

حجت‌الاسلام ملایی اظهار داشت: حتی دیدگاه سومی در مورد اوقات فراغت وجود دارد، آن حالت حس و رضایتی که از انجام کارهای مورد علاقه در انسان پیش می‌آید است، اما از نظر لغوی فراغت به معنای آسایش، آسودگی، استراحت، بی اعتنایی و وقت آزاد مطرح می‌شود و به اصطلاح می‌گویند سرگرمی‌ها و تفریحاتی که افراد بعد از فارغ شدن از کارهای روزانه با شوق و رغبت به آن می‌پردازند.

وی افزود: زمانی که مسؤولیتی نداریم، اموری اجباری بر عهده ما نیست، امور با رضایت، برای کسب لذت و آرامش انجام می‌گیرد، اوقات فراغت نامیده می‌شود، اما ما تعریف اسلامی با رویکرد اسلامی برای اوقات فراغت داریم، ما اوقات فراغت را با عنوان بیکاری نداریم، در اسلام آدم بیکار یا وقت بیکاری وجود ندارد، ما فعالیت‌هایی داریم که برای رسیدن به لذت و آرامش انجام می‌گیرد.

این کارشناس حوزوی بیان داشت: اوقات فراغت از یک جهت اصلاً جایی در اسلام ندارد و از یک جهت هم خیلی جایگاه مهمی دارد، از این جهت جایی ندارد که اگر ما اوقات فراغت را به معنای بیکاری بگیریم با روایات ما متضاد می‌شود، در روایات آمده که تنها راه رسیدن به قله‌های سعادت و خوش بختی، استفاده از زمان و عمر است، این اشتباه است که یک قسمت از عمر را جزو زمان حساب نکنیم.

وی ادامه داد: در روایات داریم که مؤمن و انسانی که خدا را باور کرده، می‌داند که در روز واپسین باید در مورد زمان و سپری کردن عمر خود پاسخگو باشد، پس از زمان خود به خوبی استفاده می‌کند و وقت خود را به خوبی پر می‌کند.

حجت‌الاسلام ملایی ابراز داشت: در فرهنگ غرب با ورود تکنولوژی و در عصر صنعت، کار معنای خاصی پیدا کرده است، کاری که انسان را وادار کرده که صبح تا شب یا شب تا صبح کار کند و خرجش را در بیاورد، چنین انسانی از پای می‌افتد، اسلام می‌گوید باید وقت خالی برای خودت پیدا کنی، این فرق فرهنگ ما با فرهنگ غرب است، که نه تنها باید برای وقت خود برنامه ریزی کنیم بلکه باید وقت خالی هم داشته باشیم.

وی افزود: امام کاظم (ع) می‌فرماید «مؤمن باید تلاش کند در برنامه ریزی روزانه چهار زمان را در نظر بگیرد، یک زمان، زمان پرداختن به کارهای معیشتی است، یک زمان را برای مناجات و درد دل با خدا قرار دهید و وقت سوم را برای محاسبه کارهای خود یا مجالست با دوستان داشته باشید و چهارمین عنصر این است که یک وقتی برای استفاده از نعمت‌های حلال خدا و لذت بردن از آن بگذارید».

حجت‌الاسلام ملایی در پایان خاطر نشان کرد: امام کاظم (ع) در پایان روایت می‌فرماید «وقت آخر یعنی وقتی که انسان باید از نعمت‌های خدا استفاده کند وقت فراغت است و کمک می‌کند که کیفیت کارتان در سه زمان دیگر بالا برود»، پس باید برای زندگی خود زمان بندی داشته باشیم و تمام زندگی را وقف کار یا استراحت نکنیم که در قیامت باید جوابگوی امانتی که خدا به ما سپرده است باشیم و از عمر خود به نحو شایسته استفاده کنیم. /9194/پ202/ن