تفاوت حد ترخص و مسافت شرعی و احکام آن
حجت‌الاسلام حسین وحیدپور، عضو ستاد ترویج احکام در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، به تبیین تفاوت حد ترخص و مسافت شرعی پرداخت و گفت: کسانی که قصد مسافرت دارند به دو گونه هستند، برخی به مسافرت می‌روند ولی مجموع مسیر رفت و برگشت آن‌ها 40 کیلومتر است و به 45 کیلومتر نمی‌رسد و برخی هم مسافرت انجام می‌دهند ولی مسیر رفت و برگشت آن‌ها حداقل 45 کیلومتر و بیشتر است.
وی افزود: افرادی که به سفر می‌روند ولی مجموع مسیر رفت و برگشت آن‌ها کمتر از 45 کیلومتر است و به حد شرعی نمی‌رسد این افراد نمازشان کامل است و باید نماز خود را همچون وطن و شهرستان محل زندگی بخوانند.
عضو ستاد ترویج احکام با بیان این‌که افرادی هم هستند که مسافرت انجام می‌دهند و مسیر رفت و برگشت آن‌ها 45 کیلومتر و بیشتر بوده و سفر شرعی انجام می‌دهند، اظهار داشت: این افراد به آنچه که در شرع مسافرت نامیده شده عمل می‌کنند و احکام نماز آن‌ها هم متفاوت است.
ماهیت سفر از نظر شرعی، طی مسافت شرعی است
حجت‌الاسلام وحیدپور ادامه داد: از نظر شرعی مفهوم و ماهیت مسافرت این است که فردی از مبدأ(وطن) به سوی مقصدی حرکت کند و برگردد و مجموع این رفت و برگشت حداقل 45 کیلومتر شود، چنین کسی نمازش شکسته است، مگر استثنا شود مثل شخصی که شغلش سفر است و مسافرت شغلی دارد.
وی با اشاره به این‌که نماز کسی که مسافرتش شرعی شکسته است، خاطرنشان کرد: حال سؤال اینجاست که شکسته شدن نماز این شخص از کجای مسیر مسافرت انجام میشود، آیا به محض این‌که فرد از خانه خارج شد نمازش شکسته است، در اینجا مراجع تقلید قائل بر این هستند که خیر، نماز این فرد در خارج از محدوده وطن و در حد ترخص شکسته میشود.
ترخص یعنی آزادی و اجازه
عضو ستاد ترویج احکام تصریح کرد: حد ترخص مرز و حدی است که از آنجا به بعد فرد مجاز است نماز را شکسته بخواند، چون ترخص یعنی آزادی و اجازه، یعنی فرد اجازه دارد نماز را شکسته بخواند و اگر ماه رمضان باشد به آن حد که رسید، می‌تواند روزه خود را افطار کند ولی شرط مهم این است که شخص نیت طی مسافت شرعی را داشته باشد.
وی با بیان این‌که حد ترخص دارای حکم خاصی است، افزود: حد ترخص این است که فرد وقتی از شهر خارج میشود به جایی برسد که از ساختمان‌های شهر چیزی را نبیند و اذان شهر را نشنود، یعنی وقتی به عقب برمی‌گردد، ساختمان‌های مسکونی شهر را نبیند و دیدن کارخانجات ملاک نیست.
تعیین حد ترخص در جاده‌های برخی از شهرها
حجت‌الاسلام وحیدپور با اشاره به مشخص شدن حد ترخص در برخی جاده‌های خروجی شهرها، ابراز داشت: برخی از همکاران فعال در عرصه ترویج احکام با بررسی‌هایی که انجام داده‌اند، برای برخی شهرها حد ترخص معین کرده‌اند که شهر قم هم جزو آن‌ها است.
مقدار حد ترخص، خروج 1350 متر از شهر است
وی با بیان این‌که میزان حد ترخص به مقدار خروج 1350 متر از شهر بوده و این در برخی از شهرها دارای تفاوت است، گفت: اگر کسی در جاده به تابلوی حد ترخص برسد، می‌تواند نماز خود را شکسته بخواند به شرطی که قصد طی مسافت شرعی را که در مجموع رفت و برگشت حداقل 45 کیلومتر است، داشته باشد.
عضو ستاد ترویج احکام یادآور شد: تفاوت حد ترخص با مسافت شرعی در این است که فرد به محض رسیدن به حد ترخص با قصد طی مسافت شرعی نمازش شکسته میشود که مقدار آن 1350 متر خارج از شهر است، طبق حکمی که گفته شد ولی مسافت شرعی این است که فرد 22 و نیم کیلومتر از شهر خارج شود و به همین مقدار برگردد که مجموع رفت و برگشت آن حداقل 45 کیلومتر بشود.
وی با بیان این‌که احکام حد ترخص برای افرادی که از مسافرت به وطن برمی‌گردند متفاوت است، خاطرنشان کرد: اگر شخصی مسافر بوده و می‌خواهد قبل از اذان ظهر به وطن رسیده و نیت روزه کرده و یا نمازش را تمام بخواند باید در مسأله روزه به فتوای مراجع تقلید و فقها حتماً وارد وطن و یا شهر شود و رسیدن به حد ترخص کفایت نمی‌کند.
فرد برای نیت روزه حتماً باید وارد وطن شود و رسیدن به حد ترخص کافی نیست
حجت‌الاسلام وحیدپور ادامه داد: فرد برای نیت روزه حتماً باید وارد شهر و یا وطن شود و بعد نیت روزه کند و اگر تا قبل از اذان ظهر نرسد، روزه‌اش صحیح نیست و رسیدن به حد ترخص هم روزه او را حفظ نمی‌کند ولی در مسأله نماز رسیدن به حد ترخص مؤثر است و همین‌که فرد به حد ترخص برسد نمازش کامل میشود.
وی با اشاره به این‌که تابلوی حد ترخص یکی از تابلوهای رسمی و علائم جاده‌ای کشور شده است، بیان داشت: در جلسات متعددی که برگزار شد، صحبت از این مسأله شده که باید درباره شناخت مردم نسبت به تابلوهای جاده‌ای فرهنگ‌سازی شود که به عنوان مثال وقتی تابلوی حد ترخص در جاده‌ای نصب میشود، در بار آن نیز به مردم آگاهی‌هایی داده شود.
لحاظ شدن توضیحاتی درباره تابلوی حد ترخص در آیین‌نامه‌های رانندگی
عضو ستاد ترویج احکام افزود: با مسؤولان قانون‌گذار و مسؤولان راهنمایی و رانندگی هم صحبت شده که توضیحاتی درباره تابلوی حد ترخص در آیین‌نامه‌های رانندگی لحاظ شود تا مردم بیشتر با این تابلو که جزو تابلوهای رسمی کشور شده، آشنا شوند.
وی با بیان این‌که در ترویج مسائل شرعی انجام چنین کارهایی کافی نیست و باید به هر طریقی که ممکن است، اطلاع‌رسانی کامل‌تر صورت بگیرد، تصریح کرد: پخش کاغذهای تک برگی در عوارضی جاده‌ها برای آشنایی مردم با حکم حد ترخص و مسافت شرعی خوب است هرچند این امکان هم وجود دارد که عده‌ای به آن توجه نکنند ولی همین‌که برخی آن را مطالعه کرده و احکامی را آموزش ببینند، مفید است.
حجت‌الاسلام وحیدپور ترویج احکام شرعی در میان افراد جامعه را امری ضروری دانست و گفت: نیاز است ترویج احکام به صورت‌های مختلف صورت پذیرد تا مردم حداقل با شرعیات و احکام زندگی خود آشنا باشند و پخش برگه‌های تک برگی برای ترویج احکام مربوط به جاده و مسافرت در بین مسافران نیز از همین صور است که کار خوب و پسندیده‌ای است./907/ ت301/ن