اهمیّت و ضرورت تحقیقات و پژوهش و جایگاه بی‌بدیل آن در حوزه علمیه
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در اصفهان، حضرت آیت الله حسین مظاهری، رییس حوزه های علمیه اصفهان، صبح امروز در پیامی به جشنواره علامه حلی که در سالن اهل البیت اصفهان، قرائت شد، آورده است: فرزندان عزیز جوان، بدانید که رسیدن به رتبۀ شخصیت‌های بزرگی همانند حضرت علّامۀ حلّی، جُز از مسیر جهاد علمی پایان ناپذیر و فدا کردن بسیاری از خواست‌ها و امیال و آرزوهای معقول و مشروع در پیش پای تحصیل و تعلّم علم، امکان‌پذیر نیست.
متن پیام به شرح ذیل است:
بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم
«الحمدلله الذی علّم بالقلم، علّم الانسان مالم یعلم و صلّی‌الله علی سیّدنا محمّد النّبی الخاتم و علی آله خُزّانِ العلم و اصولِ الکَرَم»
خداوند سبحانِ علیم را سپاسگزاریم که جشنوارۀ علّامه حلّی، برای چهارمین دورۀ متوالی در حوزۀ علمیّۀ اصفهان و به منظور تجلیل از طلّابِ جوانِ قلم به دست، برگزار می‌گردد و این حادثۀ خجسته و امیدبخش، نشان از وجود استعدادهای برتر و آینده‌ساز در این حوزۀ کهنِ هزار ساله است که با نشاط علمی و پژوهشی خود، چراغ امیدواری به آینده‌ای درخشان برای حوزۀ علمیّۀ اصفهان را روشن نگاه داشته‌اند.
تقدیر و تکریم این امیدهای جوان، حرکتی سازنده و نشأت گرفته از فعلِ الهی است: «یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ».
با تشکّر صمیمانه از همۀ متصدّیان و مسئولان برگزاری این جشنواره خصوصاً مرکز مدیریّت حوزۀ علمیّۀ اصفهان و اداء احترام به پدیدآورندگان آثار برگزیده، نکاتی را یادآور می‌شوم:
1) اهمیّت و ضرورت تحقیقات و پژوهش و جایگاه بی‌بدیل آن در حوزه‌های علمیّه، به قدری روشن و واضح است که نیازی به تفصیل و توضیح ندارد، «پژوهش» مغزِ کار حوزوی و آبروی حوزۀ علمیّه است و بدین سبب باید در مجموعۀ نظام و سازمان حوزه‌های علمیّه، برخوردارِ از جایگاه برتر و مشمول عطفِ توجّه ویژۀ مسؤولان امر باشد.
هم شناسایی نخبگان و پژوهشگران و هم گشودن چترِ حمایتیِ خاص از آنان در همۀ زمینه‌‌ها و هم زمینه‌سازی برای تربیتِ محقّقانِ جدید از وظایف سنگین و بسیار ضروری مراکز و دستگاه‌های آموزشی و پژوهشی حوزۀ علمیّه است و تنها بدین وسیله می‌توان، سطح مشارکت طلّاب عزیز جوان را در عرصه‌های علمی و تحقیقی و نگارش آثار علمی، افزایش داد.
البتّه روشن است که رشد و ارتقاء سطح پژوهش و تحقیقات، وابستگیِ تمام عیار به تقویت بنیۀ علمی و دانایی طلّاب گرامی دارد و زیر بنا و بنیانِ پژوهش، آموزش است و لازم است تا در یک جهت‌گیریِ دقیق، برنامه‌های آموزشی حوزه به طور متناسب، به صورتِ «پژوهش محور» تدوین و ترسیم گردد و به جای تکیه بر کمیّت و غفلت از عمق و دقّت، آموزش طلّاب از سطوح مقدّمات تا زمان حضور در عرصۀ دروس خارج -که میدانِ وسیع تحقیقات و پژوهش‌های دامنه‌دار است، به گونه‌ای تنظیم شود که یک طلبۀ جوان پس از مدّت کوتاهی تعلّم و تحصیل، به طور طبیعی در صفِ محقّقان و پژوهشگران وارد شود و بتواند در زمینه‌های مورد علاقه و تعلّقِ خود به خلق اثر قابل قبول علمی بپردازد.
2) اگرچه عالمان علوم دینی و معارف الهی در طول تاریخ حوزه‌های علمیّه، تألیفات و تحقیقات عدیده‌ایِ را در ابعاد و زمینه‌های گوناگون، از خود به جای گذارده‌اند و ما امروز بر سر یک سفرۀ گستردۀ پر نعمت و متنوّعِ علمی و پژوهشی نشسته‌ایم و از فیضِ تحقیق و قلمِ غواصّان دریای بی‌پایان علوم الهی، بهره مندیم، امّا بی‌تردید، رشد فزایندۀ مسائل و موضوعات علمی و نیاز عرصه‌های مختلف به تلاش و بررسی‌های عالمانه و محقّقانه، در مجموع شرایطی را پیش روی ما قرار داده است که باید فعالیّت‌های پژوهشیِ حوزه‌ها را بیش از پیش، گسترش دهیم و برای دفاع علمی و عقلانی از معارف والای اسلامی و تببین متین و عالمانۀ این معارف، اهتمام نماییم.
از این‌رو قلم‌اندازی کردن و پدیدآوردن آثار کم‌مایه و بی‌مایه و یا رونویسی آثار گذشتگان و بازنویسی‌های مکرّر و غیر ضروری از تألیفات پیشینیان، نه تنها خدمت به معارف اسلامی نیست بلکه مایۀ زحمت برای خوانندگان است.
قلم مؤلّفان، به بیانِ بلند امیرمؤمنان، گویاترین نماد آنان و روشن‌ترین انعکاس شخصیّتی و نشان‌دهندۀ وزن و طراز علمی آنان: «قلمُک ابلغُ ما ینطقُ عنکَ» است و از این جهت بر همۀ خالقان آثار مکتوب در حوزه‌های علمیّه خصوصاً طلّاب جوان عزیز که آیندۀ حوزه‌های علمیّه در دست اندیشه و تفکّرآنان قرار دارد، فرضِ عینی است که همواره در حال تلاش و مجاهدتِ بی‌وقفه علمی و درکِ حضور اساتیدِ فنّ باشند، تا ان‌شاءالله، اثرات آنان، آبرو و چشم‌روشنی حوزه‌های علمیّه و طبعاً مایۀ رضایت و خشنودی حضرت بقیةالله‌الأعظم«ارواحنافداه» باشد.
فرزندان عزیز جوان بدانید که رسیدن به رتبۀ شخصیت‌های بزرگی همانند علّامه علی‌الاطلاق، حضرت علّامۀ حلّی«اعلی‌الله‌مقامه‌الشّریف» که جشنوارۀ امروز شما مزیّن به نام درخشان و پر تلألو اوست، جُز از مسیر جهاد علمی پایان ناپذیر و فدا کردن بسیاری از خواست‌ها و امیال و آرزوهای معقول و مشروع در پیش پای تحصیل و تعلّم علم، امکان‌پذیر نیست.
3) البتّه بی‌شک این فضل و توفیق الهی است که باید تلاش‌های گستردۀ شما را به ثمر برساند: «فَلَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ لَکُنْتُمْ مِنَ الْخاسِرینَ» و آنچه مایۀ جلب فضائل و توفیق خداوند تعالی است، اخلاصِ در عمل و انضمامِ ایمان و عمل صالح است: «وَ یَسْتَجیبُ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ یَزیدُهُمْ مِنْ فَضْلِهِ».
عزیزان من! خلوص، رنگ خداست: «صِبْغَةَ اللَّهِ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً». این رنگِ روح‌افزا و چشم‌نواز را در جهادِ علمی خود، هیچ‌گاه فراموش نکنید و بدانید که تفکّر و تحقیق، باید پس از قیام برای خدا باشد: «قُلْ إِنَّما أَعِظُکُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنى وَ فُرادى ثُمَّ تَتَفَکَّرُوا» چنان‌که تعلیم الهی، پس از تقوای الهی و متفرّع بر آنست: «وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ یُعَلِّمُکُمُ اللَّهُ وَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلیمٌ».
از خداوند تعالی با ابتهال و نیاز، مسألت می‌کنم تا شما طلّاب جوان گرامی را در رسیدن به قلّه‌های علم و عمل و ساختن آینده‌ای درخشان برای حوزه‌های علمیّه، توفیقِ روزافزون، کرامت فرماید و قلب مقدّس حضرت ولی‌الله‌الأعظم«ارواحنافداه و عجل‌الله فرجه‌الشّریف» را از شما سربازانِ سرنوشت‌ساز و تلاشگر، مسرور و مبتهَج سازد و همۀ شما و ما را مشمول ادعیّۀ زاکیۀ آن بزرگوار فرماید.«إِنَّ رَبِّی لَسَمیعُ الدُّعاءِ»./939/پ203/ب