رمضان فرصت تمرین سحرخیزی و فیض بردن از برکات آن است

اللهمّ نَبّهْنی فیهِ لِبَرَکاتِ أسْحارِهِ. ونوّرْ فیهِ قلبی بِضِیاءِ أنْوارِهِ. وخُذْ بِکُلّ أعْضائی الى اتّباعِ آثارِهِ. بِنورِکَ یا مُنَوّرَ قُلوبِ العارفین.

خدایا آگاهم نما در آن براى برکات سحرهایش. و روشن کن در آن دلم را به پرتو انوارش.. وبکارگیرهمه اعضایم را به پیروى آثارش.. به نور خودت اى روشنى بخش دلهاى حق شناسان.

اللهمّ نَبّهْنی فیهِ لِبَرَکاتِ أسْحارِه

حجت الاسلام علی اصغر تقوی، رییس مرکز فقهی جوادالائمه(ع) در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، پیرامون شرح دعای روز هجدهم بیان داشت: حضرت علی (ع) می فرمایند «سحر الیل شعار المتقین و شیمة المشتاقین» سحر خیزی و بیداری شب شعار متقین و افراد با تقوی است وسیره افراد مشتاق به لقاء الهی است.

وی افزود: از رسول خدا (ص) نقل شده که خداوند خطاب به بندگانش می فرمایند « اذکرونی بعد الغداة ساعة اکف ما اهمک» سحر بیاد من باش من مهمات تو را کفایت می کنم. «و بالاسحار هم یستغفرون» سحر گاهان بهترین زمان استغفار است.

حجت الاسلام تقوی گفت: سحر خیزی همراه با عبادت نصیب هر کسی نمی شود این برکات آسان بدست نمی آید سحر گاهان زمانی است که حضرت حجت(عج) به مناجات و سحر خیزی بر می خیزد بنابراین سحر خیز همصدا با حضرتش به دعا و مناجات اقدام می کند.

وی افزود: امام برای همه امت دعا می کنند و چه برکتی بالاتر از این، امام جعفر صادق(ع) مطلب بسیار گران بهایی دارند می فرمایند وقتی در طول روز بنده گناه می کند خداوند به او تا شب مهلت می دهد اگر شب سحر خیز شد و توبه کرد بخشیده می شود. نماز شب و مناجات و طلب مغفرت زمینه آمرزش را فراهم می کند.

برکات سحرخیزی و نماز شب

کارشناس مذهبی صدا و سیما بیان داشت: امام باقر(ع) می فرمایند نماز شب سبب آمرزش گناهان روز می شود در مطلبی که از ابن عباس که از راویان معروف و دانشمندان زمان رسول خدا و پسر عم آن حضرت است نقل شده نماز شب خوانها عبادالرحمن معرفی شده اند.

وی افزود: سحرخیزی و نماز شب جلب رضایت پروردگار را همراه دارد چهره را در قیامت نورانی می کند، فقر را از بین می برد، آبرو و اعتبار انسان را زیاد می کند، مرگ ناگهانی را کم می کند، بلا را دفع می کند و سبب نزول باران می شود.

وی ادامه داد: در سحر خیزی برکاتی است که در سایر اوقات کمتر بدست می آید سحر خیزی روزی را زیاد می کند احادیث ما می گویند که سحر تقسیم روزی می شود یا صبحگاهان روزی را تقسیم می کنند.

حجت الاسلام تقوی گفت: سحر خیزی و مناجات شبانه گناهان را محو می کند عبور از صراط را آسان می کند تشنگی فردای قیامت را بر طرف می کند.

وی افزود: پیامبران و اولیای الهی همه سحر خیز بودند و از سحر خیزی بر مقامات دنیوی و اخروی نائل شدند، بیداری شب همراه نماز و عبادت مخلصانه و بی ریا صاحبش را در قیامت رو سفید می کند، نور صورت سحر خیز در محشر همه را متعجب می کند.

وی ادامه داد: بر پیامبر اکرم(ص) سحر خیزی و نماز شب واجب بود اگر سحر خیزان و مناجات کنندگان در شب نمی بودند که در روایات شیوخ رکع نامیده می شود.

استاد حوزه و دانشگاه خراسان گفت: «لصب علیکم البلا ئ صبا» خداوند که می خواهد بلا نازل کند سحر خیزان مانع نزول بلا می شوند.

وی افزود: شخصی از بنی‌اسرائیل به هنگام شب خوابید به ‌گونه‌ای که موفق به نماز شب نشد هنگامی که بیدار شد خود را ملامت کرد و در خطاب به نفس خویش گفت این محرومیت از نماز شب به سبب کوتاهی تو بوده است خداوند به موسی(ع) وحی کرد که به این بنده من بگو به سبب سرزنشی که به خودت کردی، ثواب صد سال، کار خیر یا نماز شب را برای تو قرار دادم.

وی گفت: پیامبر اکرم (ص) می فرمایند «اشرف اصحاب امتی حملة القرآن و اصحاب الیل» اشراف و شخصیت های والا مقام امت من سحر خیزان و شب زنده داران اند. در بیان دیگری می فرمایند دو رکعت نماز در دل شب نزد من از آنچه در دنیا هست و از خود دنیا مهم تر و با ارزش تر است.

حجت‌الاسلام تقوی ادامه داد: حضرت ابراهیم که خلیل الله شد بخاطر ارزش دو عمل بود سفره دار بودن و نماز شب خواندن.بهاء و ارزش نماز شب و سحر خیزی در قرآن مثل شب قدر مجهول است بیش از 10 بار در قرآن از سحر خیزی و سحر بحث شده است. به کلیات فضائل اشاره شده اما ریز نشده است و قدر آن غیر قابل شمارش بیان شده است.

استاد تقوی گفت: در روایات به دلیل اینکه خود سحر خیزی و بیداری و مناجات محرمانه است فضیلت و ثواب آن هم نزد خداوند محرمانه است در بحار مرحوم علامه با نقل حدیثی از امام صادق(ع) زیان کار معرفی می کنند کسی را که از شب زنده داری و سحر خیزی باز بماند.

وی در ادامه گفت: آن حدیث این است که «لا تدع قیام الیل فان المغبون من حرم قیام الیل» زیان کار کسی است که ترک نماز شب کند. امام صادق (ع) می فرمایند «ما من حسنة الا و لها ثواب مبین فی القرآن الا صلوة الیل» در عظمت سحر خیزی همین بس که خداوند چندین مورد به آن قسم یاد می کند.

عضو نخبگان تبلیغ خراسان در ادامه بیان برکات و اهمیت سحرخیزی و نماز شب بیان داشت: « إنَّ الْعَبْدَ لَیَقُوُم فى اللَّیْلِ فَیَمیلُ بِهِ النُّعاسَ یَمیناً وَشِمالاً وَ قَدْ وَقَعَ ذَقَنَهُ عَلى صَدْرِهِ فَیَأمُرُاللّه ُ تَعالى أبْوابَ السَّماءِ فَتَنْفَتِحُ، ثُمَّ یَقُولُ لِلْمَلائِکَةِ أُنْظُرُوا إلى عَبْدى ما یُصیُبُه فى التَّقَرُبِ إلىَّ بِما لَمْ أفْتَرِضْ عَلَیْهِ راجیاً مِنّى لِثَلاثَ خِصالٍ: ذَنْبِاً أغْفِرُهُ لَهُ، أوْ تَوْبَةٍ اُجَدِّدُهالَهُ، أوْ رِزْقاً أزیدُهُ فیْهِ، إشْهَدُوا مَلائِکتَى أنّى قَدْ جَمَعْتُهُنَّ لَهُ. 

معصوم بزرگوار می فرمایند وقتی کسی سحرگاهان خواب آلوده برای نماز و دعا و تهجد حرکت می کند خداوند به ملائکه می فرمایند ببینید این سحر خیزی برای او واجب نیست اما بنده من بپا خواست برای امر مستحب و سه حاجت دارد که هر سه را بر آورده می کنم آمرزش گناهان، قبولی توبه، زیاد شدن رزق و روزی.

وی افزود: امام رضا (ع) می فرمایند «الملائکه تقسم ارزاق بنی آدم ما بین طلوع الفجر الی طلوع الشمس فمن نام فیما بینها نام عن رزقه» مابین طلوع سپیده صبح تا طلوع خورشید ملائکه الهی ارزاق انسان ها را سهمیه بندی می نمایند هر کس در آن زمان بخوابد، غاقل و محروم خواهد شد.

نماز شب از دیدگاه رهبر

حجت الاسلام تقوی گفت: رهبر معظم انقلاب در اهمیّت نماز شب مى فرمایند نماز شب بخوانید و آن هم نماز شب با توجّه، نماز شبى که مى فهمید چه مى کنید، نه نمازى که در آن توجّه نباشد.

وی افزود: ایشان گفتند نماز شب باید با توجه و عنایت باشد اثر نماز شب در شما که جوان هستید، بسیار زیادتر از نماز شبى است که من مى خوانم.

این اثرات را حفظ کنید و چیزهایى که براى هدف و تکاملتان لازم است فرا بگیرید و ایام را از دست ندهید که این ایّام و این فرصتها قابل بازگشت نیستند.

ونوّرْ فیهِ قلبی بِضِیاءِ أنْوارِه

استاد حوزه و دانشگاه خراسان در فراز بعدی دعا بیان داشت: «اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکَاةٍ فِیهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ» خدا نور آسمانها و زمین است مثل نور او چون چراغدانى است که در آن چراغى و آن چراغ در شیشه‏اى است یعنی تلعلع نور خدا بر همه چیز وهمه کس احاطه دارد.

وی افزود: در دعای کمیل از امیر مؤمنان علی(ع) آموخته ایم که چگونه با خدا مناجات کنیم «وَ بِنُورِ وَجْهِکَ الَّذِی أَضَاءَ لَهُ کُلُّ شَیْ‏ءٍ» و به نور ذاتت که همه‏چیز در پرتو آن‏ تابنده گشته «یَا نُورُ یَا قُدُّوسُ یَا أَوَّلَ الْأَوَّلِینَ وَ یَا آخِرَ الْآخِرِینَ‏» چه قدر شیرین است که قلب انسان به آن نوری روشن شود که هم نور است و هم قدوس و هم اول است و هم آخر.

وخُذْ بِکُلّ أعْضائی الى اتّباعِ آثارِهِ

نویسنده کتاب هزار از هزاران سخن در فراز بعدی دعا بیان داشت: حضرت علی(ع) در دعای کمیل به کمیل می فرمایند این گونه با خدا سخن بگو «قو علی خدمتک جوارحی و شدد علی العزیمة جوارحی و حبلی الجد فی خشیتک و الدوام فی الاتصال بخدمتک».

همه جوارحم در خدمت پروردگار باشد تا آنجا که می رسد به اینکه می فرماید بطور مدام این استمرار حفظ شود و ادامه داشته باشد به اندازه طرفة العینی هیچ کدام از اعضا و جوارحم از خدا غافل نشود و در خدمت غیر خدا و عبادت او بکار گرفته نشود نکند مثلا زبانم در اختیار باشد اما چشمم آزاد یا دستم در اختیار باشد اما زبانم آزاد باشد.

وی افزود: و در فراز دیگری از دعا می فرماید « یَا رَبِّ ارْحَمْ ضَعْفَ بَدَنِی وَ رِقَّةَ جِلْدِی وَ دِقَّةَ عَظْمِی‏ یَا مَنْ بَدَأَ خَلْقِی وَ ذِکْرِی وَ تَرْبِیَتِی وَ بِرِّی وَ تَغْذِیَتِی هَبْنِی لاِبْتِدَاءِ کَرَمِکَ وَ سَالِفِ بِرِّکَ بِی‏ یَا إِلَهِی وَ سَیِّدِی وَ رَبِّی أَ تُرَاکَ مُعَذِّبِی بِنَارِکَ بَعْدَ تَوْحِیدِکَ‏ وَ بَعْدَ مَا انْطَوَى عَلَیْهِ قَلْبِی مِنْ مَعْرِفَتِکَ‏ وَ لَهِجَ بِهِ لِسَانِی مِنْ ذِکْرِکَ وَ اعْتَقَدَهُ ضَمِیرِی مِنْ حُبِّکَ‏ وَ بَعْدَ صِدْقِ اعْتِرَافِی وَ دُعَائِی خَاضِعاً لِرُبُوبِیَّتِکَ‏».

بِنورِکَ یا مُنَوّرَ قُلوبِ العارفین

رییس مرکز فقهی جوادالائمه بیان داشت: نور یکى از اسماى حسناى الهى است حضرت علی(ع) دردعای کمیل می فرماید «و بنور وجهک الذی اضاء له کل شی‏ء» تو را سوگند به نور چهره ‏ات که همه چیز به آن روشن است، اگر نور چهره‏ تو و نور ذات تو نباشد همه چیز تاریک است.

وی افزود: شخصی غیر مسلمان آمد خدمت امیرالمؤمنان‏ علی(ع) و عرض کرد یا علی! خدا کجاست حضرت فرمود هیزم‏ بیاورید هیزم آوردند ظاهرا شب بوده که فرمود هیزم بیارید و فرمود آتش بزنید تا آتش زدند همه جا روشن شد فرمود این نور کجاست در کدام نقطه است.

حجت الاسلام تقوی گفت: معاویة بن عمار گوید به امام صادق(ع) گفتم فدایت شوم؛ معنی این حدیثی که از شما شنیدم«المؤمن ینظر بنور الله» چیست؟ حضرت فرمودند ای معاویه؛ خداوند مؤمن را از نور خود آفرید، و آنها را در رحمت خود غوطه‏ور ساخت، و روزی که خودش را به آنها شناساند از آنها برای ولایت خودش و ما میثاق و پیمان گرفت.

رییس مرکز فقهی جوادالائمه(ع) افزود: پس مؤمن برادر مؤمن است از یک پدر و یک مادر، پدرش نور است، و مادرش رحمت است، پس او با نوری که از آن خلق شده است می‏بیند.

وی در پایان با اشاره به «یَا وَلِیَّ الْمُؤْمِنِینَ‏ یَا غَایَةَ آمَالِ الْعَارِفِینَ یَا غِیَاثَ الْمُسْتَغِیثِینَ‏ یَا حَبِیبَ قُلُوبِ الصَّادِقِینَ وَ یَا إِلَهَ الْعَالَمِینَ‏» گفت: بعید نیست که قلوب عارفین همان قلوب صادقین باشد چرا که خدا حبیب آن قلوب است خدا قلب صادق را دوست دارد./933/ت301/ب4