آخرین روزهای مهمانی و درخواست رزقی همچون شب قدر

اللهمّ ارْزُقْنی فیهِ فَضْلَ لَیْلَةِ القَدْر وصَیّرْ أموری فیهِ من العُسْرِ الى الیُسْرِ واقْبَلْ مَعاذیری وحُطّ عنّی الذّنب والوِزْر یا رؤوفاً بِعبادِهِ الصّالِحین
خدایا روزى کن مرا در آن فضیلت شب قدر را و بگردان در آن کارهاى مرا از سختى به آسانى و بپذیرعذرهایم و بریز ازمن گناه و بارگران را اى مهربان به بندگان شایسته خویش.

اللهمّ ارْزُقْنی فیهِ فَضْلَ لَیْلَةِ القَدْر
حجت الاسلام علی اصغر تقوی، رییس مرکز فقهی جوادالائمه در گفت ‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد پیرامون شرح دعای روز بیست و هفتم بیان داشت: در اینکه چرا در روز بیست و هفتم از خدا درخواست می کنیم که فضیلت شب قدر را به ما مرحمت کند چون یک احتمال برای شب بیست و هفتم در روایات بیان شده است که شب قدر باشد و برخی حتی عید فطر را قائل شدند.
وی افزود: کسانی هستند که تمام ماه رمضان را عبادت می کنند برای درک شب قدر کسانی هم 365 روز را در سال عبادت می کنند برای درک فضیلت شب قدر اما شب و روز بیست و هفتم آخرین امید برای درک این فضیلت است برای آن دسته که به هر دلیل عقب مانده اند.
وی ادامه داد: وشاید این درخواست بطور کلی باشد به این منظور که چون سال تقدیری انسان در ماه رمضان شروع می شود مقدر باشد که تا رمضان آینده این درخواست برای او درج و روزی شود. و کلا در این روز این گونه دعا می شود که درک شب قدر برای او روزی شود.
حجت الاسلام تقوی گفت: گوشه هائی از فضائل شب قدر را به همین مناسبت بیان می کنیم که یکی آمرزش همه گناهان، طبق روایت رسول خدا(ص)است، دیگر آنکه شب قدر برترین شبهای سال است و شب نزول قرآن است.
وی افزود: عبادتش برابری می کند با 84 سال عبادت، درهای رحمت الهی باز است، شب عبادت همه انبیاء و اولیاء است، ساعاتی است که دعا کنندگان هم نوا با امام زمان (عج) و حجت خدا هستند و فضیلتش مستقیم از ناحیه حضرت رب الاربات در قرآن آمده است.
وی ادامه داد: همه انبیاء و اولیاء و ائمه بر فضیلت آن گواهی داده اند، شب تعیین سرنوشت به اراده و مشیت پروردگار متعال است که حال در دعای امروز درخواست درک چنین شبی را با توجه به این فضیلتش می کنیم در حقیقت همه فضائل شب قدر که ا ینها گوشه ای از آن است در خواست می شود.
رییس مرکزفقهی جوادالائمه بیان داشت: سخت ترین خسارت دنیا آن است که شب قدر با این عظمت بگذرد و کسی آمرزیده نشود خداوند قادر است که همین عمل کوچک شب قدر را آن قدر بزرگ کند که انشاء الله اعمال بد ما را تحت الشعاء قرار دهد. که این را از امام باقر(ع) آموخته ایم که فرمودند خداوند اعمال ریز بندگان را اگر صالح باشد عظمت و بزرگی می بخشد و اعمال بد را طبق مقدار خود همان عمل محاسبه می کند.
وی افزود: بهترین راه درک شب قدر مواظبت بر اعمال در این ماه است که پرونده به خوبی بسته شود نکند خدای نا کرده وقتی پرونده عمل ما را در این ماه محضر امام زمان(عج) ببرند حضرت صورت مبارکشان را بر گردانند پرونده را مطالعه نکنند که اگر چنین شود فضیلت شب قدر بدست نمی آید.

وصَیّرْ أموری فیهِ من العُسْرِ الى الیُسْرِ
کارشناس مذهبی صداوسیما در فراز بعدی دعا گفت: عسر و یسر بنوعی لازمه زندگی است و از سویی دیگر لازم ملزوم هم هستند البته  قصد ما بر این نیست که عسر و یسر از نظر لغت و اصطلاح مورد بحث قرار گیرد اما ظاهرا تا عسر نباشد یسری نخواهد بود و هر یسری نتیجه عسری است و بشر با هر دو مقوله سر و کار دارد و در زندگی روزمره و به خصوص در مسائل عبادی با آن مواجه است.
وی افزود: پیامبر گرامی اسلام(ص) توصیه می فرمایند که در هر دو مورد یعنی هم در عسر و هم در یسر باید تقوی الهی پیشه کرد یعنی این تقوی الهی است که عسر را سهل می کند و تبدیل به یسرمی کند وقتی تقوی بود خود به خود سختی ها به آسانی مبدل می شود. من از درمان و درد وصل و هجران   پسندم آنچه را جانان پسندد
عضو نخبگان تبلیغ خراسان بیان داشت: گفتند برده ای را خواست کسی بخرد از برده ها سوال می کرد که مثلا شما چقدر غذا می خوری، چقدر از روز را می خوابی، چقدر حاضری کار کنی، چه نوع کاری می کنی.
وی افزود: هر کدام یک جوابی می دادند خریدار رد می شد، یک برده ضعیف و لاغر اندام بود از او همان سوالات را پرسید برده به خریدارگفت من هر چه مولا و آقایم فرمان دهد همان را انجام می دهم هرمقدار اجازه خوردن داد می خورم هرقدر توقع کار داشت کار می کنم بدون اجازه مالک نمی خوابم و غیره که آن خریدار او را خرید، آری مولا بنده ای را می خرد که در سختی و راحتی مطیع مولا باشد.
وی ادامه داد: چه مواردی مصداق عسر و حرج دارند و سختی بر آنها اطلاق می شود و چه مواردی یسر و راحتی بر آن ها اطلاق می شود مسائلی از قبیل شرائط جنگی در کشور و عدم امنیت، اسارت و بردگی، فقر و تنگ دستی و مریضی و عدم سلامت جسم عسر و سختی محسوب می شود که هم اکنون کشور مسلمان فلسطین و مردم مظلومش با آن دست و پنجه نرم می کنند که ان شالله طبق وعده الهی با نابودی اسرائیل به یسر و راحتی می رسند.
حجت الاسلام تقوی گفت: ناراحتی روحی و روانی و استرس، جهل و بی سوادی و یا مواجه با جهال و کج اندیشان، مشکلات محیطی اعم از مسکن، آب و هوا، جدائی و فراق دوستان و احباء و غربت و دوری از خانواده و اشتغال به امور مشکل و سخت و کار و تلاش های بیهوده و طاقت فرسا و بدون نتیجه نیز دسته ای دیگر از عسرها در زندگی انسان است.
وی افزود: شکست های عاطفی، مادی و اجتماعی، همسایه بد و مراودت فامیلی مضر، فرزند غیر صالح و مزاحم، عدم امنیت در خانه و خانواده و ظن و گمان بد و وسواس های متداول و روزمره و عدم نزولات آسمانی و در نتیجه تحمل مشکلات دیگر به این سبب هم عسر محسوب می شود.
وی ادامه داد: مرگ ناگهانی عزیزان و مرگ مفاجات، زلزله، سیل طوفان و بلایای طبیعی، انجام گناه و در نتیجه واگذاری خداوند فرد را به خودش، فاصله گرفتن از اولیاء الهی و در نتیجه گم کردن صراط مستقیم هم دیگر عناوین عسر به شمار می رود.
استاد حوزه و دانشگاه خراسان بیان داشت: و اما یسر، رهائی از آنچه گفته شد و بر طرف شدن این مشکلات و آنچه بر عکس موارد فوق است همان یسر است که ما از خدا می خواهیم. البته طبق آیه شریفه قرآن خداوند سختی را برای بشر دوست ندارد خداوند اراده کرده است که بشر در راحتی باشد.
وی افزود: ابر و باد و مه و خورشید و فلک همه تلاش می کنند که انسان آسوده باشد « یُریدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَ لا یُریدُ بِکُمُ الْعُسْرَ » آیه شریفه قرآن اشاره به درخواست حضرت موسی(ع) دارد که در مأموریت دعوت فرعون خواست «رب اشرح لی صدری و یسّر لی امری» که خداوند به وی شرح صدر و سینه فراخ دهد و کار وی را سهل و آسان گرداند.

 واقْبَلْ مَعاذیری
نویسنده کتاب هزار از هزاران سخن گفت: قبول عذر و تقصیر، خود این ادب کردن مهم است که انسان از خدا طلب پذیرش معذرت و عذرخواهی را داشته باشد « وَلَوْ أَلْقَى مَعَاذِیرَهُ» اصحاب لغت معاذیر را جمع معذرت و از مفهوم بهانه تراشی و پرده پوشی و یاد آوری موانعی که اجازه رسیدن به هدف را نمی دهد عنوان کرده اند.
وی افزود: مثل آیه شریفه «لو القی معاذیره» که مراد بهانه تراشی بعضی افراد در صدر اسلام است البته در این فراز از دعا مراد همان عذر خواهی وتقاضای عفو است که درحقیقت همان مفهوم را دارد یعنی خداوند بپوشاند بدی بنده را وعذر او را بپذیرد.
وی ادامه داد: و چه خوب است که تا انسان مرتکب نافرمانی شد در صدد عذر خواهی برآید که دیر نشود چرا که دارد که فردای قیامت روزی است که معذرت خواهی فایده ندارد.
حجت الاسلام تقوی گفت: در سخن گران بهایی از زبان امام حسین (ع) تفاوت مؤمن ومنافق مطرح می شود امام (ع) می فرمایند مؤمن کار خلاف نمی کند که معذرت خواهی کند بر عکس منافق که مرتب خلاف می کند ومرتب عذر خواهی می کند.
وی افزود: مرتکب نشدن به جرم و خطا بهتر از عذرخواهی است چنان که حضرت علی (ع) می‌فرمایند بی‌نیازی از عذرخواهی گرامی تر از عذرخواهی است بنابراین انسان نباید کاری کند که مجبور به پوزش باشد.
وی ادامه داد: پیامبراکرم (ص) می‌فرمایند «ایاک و ما تعتذر منه؛ فان فیه الشرک الخفی » از کاری که به سبب آن پوزش بخواهی دوری کن زیرا در این کار شرک پنهان است « یَا إِلَهِی بَعْدَ تَقْصِیرِی وَ إِسْرَافِی عَلَى نَفْسِی مُعْتَذِراً...» «اللَّهُمَّ (إِلَهِی) فَاقْبَلْ عُذْرِی وَ ارْحَمْ شِدَّةَ ضُرِّی وَ فُکَّنِی مِنْ شَدِّ وَثَاقِی‏» خداى من اینک پس از کوتاهى در عبادت و زیاده ‏روى در خواهشهاى نفس، عذرخواه وپشیمان و شکسته‏دل ونیزجویاى گذشت‏ وطالب آمرزش به سوی تو قدم بر می داریم بازگشت ‏کنان با حالت اقرار و اذعان و اعتراف به گناه، بی آنکه گریزگاهى از آنچه از من سرزده بیابم و نه پناهگاهى که به آن رو آورم‏ پیدا کنم جز اینکه پذیراى عذرم باشى به رحمت و مغفرت تو امید دارم.

وحُطّ عنّی الذّنب والوِزْر
استاد حوزه و دانشگاه خراسان بیان داشت: حط یعنی کم کردن سبک کردن پایین آوردن وکاستن از سنگینی، که دراینجا مراد همان کم کردن سنگینی بار گناه و وزر و وبال است.
وی افزود: وذنب عبارت ازآن افعالی است که انجام دادن آن زشت شمرده شده و برای مرتکبینش کیفر تعیین شده است درکتب لغت معانی همچون تقصیر، بزه وگناه، جرم و معصیت آمده است.
وی ادامه داد: وزر به معنی بار سنگین یاهمان سنگینی معصیت معنی شده است« وَ لَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ اُخْرَی» هیچ گناهکاری گناه دیگری را متحمل نمی شود به عبارتی هیچ گناهکاری گناه دیگری را بعهده نمی گیرد یعنی خودش بار سنگین دارد سنگین ترش نمی کند.
وی گفت: «مَّنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا یَهْتَدی لِنَفْسِهِ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا یَضِلُّ عَلَیْهَا وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى وَمَا کُنَّا مُعَذِّبِینَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولًا» هر کس به راه آمده تنها به سود خود به راه آمده و هر کس بیراهه رفته تنها به زیان خود بیراهه رفته است و هیچ بردارنده ‏اى بار گناه دیگرى را بر نمى‏دارد و ما تا پیامبرى مبعوث نکنیم به عذاب نمى‏پردازیم.

یا رؤوفاً بِعبادِهِ الصّالِحین
حجت الاسلام تقوی در فراز پایانی بیان داشت: «وَاللّهُ رَؤُوفٌ بِالْعِبَادِ» و خدا نسبت به بندگان مهربان است کدام بنده وبا چه ویژگی هایی مورد رأفت الهی قرار می گیرد؟ قطعا صالحین به سراغ قرآن می رویم تا ببنیم قرآن نظرش درباره صالحین چیست.
وی افزود: « یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُسارِعُونَ فِی الْخَیْراتِ وَ أُولئِکَ مِنَ الصَّالِحینَ» به پروردگار و قیامت ایمان آورده، دیگران را به نیکی فرمان داده و از زشتی باز می‌دارند و در هر کار خیری شتاب می‌ کنند و آنان از صالحان‌اند.
وی ادامه داد: در سوره نساء می فرماید « وَمَن یُطِعِ اللّهَ وَالرَّسُولَ فَأُوْلَئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللّهُ عَلَیْهِم مِّنَ النَّبِیِّینَ وَالصِّدِّیقِینَ وَالشُّهَدَاء وَالصَّالِحِینَ وَحَسُنَ أُولَئِکَ رَفِیقًا...» و کسانى که از خدا و پیامبر اطاعت کنند در زمره کسانى خواهند بود که خدا ایشان را گرامى داشته [یعنى] با پیامبران و راستان و شهیدان و شایستگانند و آنان چه نیکو همدم هایی هستند.
وی گفت: در جای دیگری اینگونه مطرح می فرمایند « وَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِی الصَّالِحِینَ» ایمان، عمل صالح واطاعت از خدا و رسول  عباراتی است که قران برای صالحین بکار برده است.
استاد تقوی گفت: «وَمِنَ النَّاسِ مَن یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ وَاللّهُ رَؤُوفٌ بِالْعِبَادِ» و از میان مردم کسى است که جان خود را براى طلب خشنودى خدا مى‏فروشد و خدا نسبت به [این] بندگان مهربان است استفاده بشر از رأفت خداوند همیشگی است واستمرار دارد وخدا نکند که قطع شود.
وی افزود: «وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَتُهُ وَأَنَّ اللَّه رَؤُوفٌ رَحِیمٌ» و اگر فضل و رحمت‏ خدا بر شما نبود و اینکه خدا رئوف و مهربان است (مجازات سختى در انتظارتان بود) خداوند طبق آیه شریفه و سایر آیات بیش از هشت آیه خودش را رئوف معرفی می کند.
وی ادامه داد: ازپیامبر اکرم (ص) به عنوان رئوف یاد شده است حضرت رضا (ع) را امام رئوف می خوانیم رئوف اینگونه هم معنی شده که با رحمت فرق می کند رأفت بر انسان نیازمند، ولی رحمت عام است.
وی در پایان گفت: دردعای کمیل این گونه با خدا مناجات می کنیم که « اللَّهُمَّ بِعِزَّتِکَ لِی فِی کُلِّ الْأَحْوَالِ (فِی الْأَحْوَالِ کُلِّهَا) رَءُوفاً وَ عَلَیَّ فِی جَمِیعِ الْأُمُورِ عَطُوفاً إِلَهِی وَ رَبِّی مَنْ لِی غَیْرُکَ أَسْأَلُهُ کَشْفَ ضُرِّی وَ النَّظَرَ فِی أَمْرِی‏» خدایا!با من در همه احوال مهرورز و بر من در هر کارم به دیده لطف‏ بنگر، خدایا، پروردگارا، جز تو که را دارم؟ تا برطرف شدن ناراحتى و نظر لطف در کارم را از او درخواست کنم./933/ت301/ب