حاکمیت احکام الهی مهم ترین مطالبه در نهضت مشروطه
نفیسه نبوی، دکترای حقوق و پژوهشگر تاریخ معاصر در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در تبریز که در حاشیه همایش بین المللی مشروطیت ترتیب یافت، به تشریح تحولات حاکمیت در ایران از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی پرداخت و اظهار داشت: شکل‌گیری فرهنگ سیاسی به معنای باورها، اعتقادات، ارزش‌ها و هنجارهای جامعه پیرامون مباحث حاکمیت و نظام حکومت است.
وی خاطرنشان کرد: از جهتی نیز هم‌خوانی نظام حکومتی و سیستم سیاسی جامعه، همگامی و همراهی بین مردم و نظام سیاسی را در پی دارد که نتیجه آن افزایش مشروعیت نظام سیاسی هست. اعتبار این اقتدار عالی و حفظ حکومت‌ها، پایه مردمی و الهی آن است.
نبوی ادامه داد: آنچه در سیستم سیاسی قاجار در اثر برخورد فرهنگ مذهبی، با فرهنگ سیاسی حاکم بروز کرد بحران مشروعیت در آن نظام بود که جامعه را با تحولات مختلفی مواجه ساخت. پیروزی انقلاب مشروطه یکی از تحولات عمده تاریخ ایران به شمار می‌آید که با مجاهدت های مردم و علما در مقابل استبداد قاجار بروز کرد.
نبوی تصریح کرد: در آن دوران رشد فکری مردم از مرحله گذار وارد عرصه جدیدی شد که به رغم فراز و نشیب‌های زیاد در هر عصر و دوره، جامعه ایران را با محتوای آزادی و دموکراسی دینی آشنا کرد. علی‌رغم شکست عارض شده بر انقلاب مشروطه، مهمترین اثر مثبت آن، بیداری ملت در آگاهی هر چه بیشتر از آزادی و استبداد بود. این تحول فرهنگی، اجتماعی زمینه مناسبی برای براندازی نظام شاهنشاهی بود.
دکترای حقوق و پژوهشگر تاریخ معاصر افزود: حکومت استبدادی پادشاهی و بی‌اعتنایی و حتی مخالفت با اعتقادات مذهبی مردم زمینه تحولی مهم را فراهم کرد که از مهمترین و بزرگ‌ترین دستاوردهای سیاسی معاصر برای جامعه ایران تلقی می‌شود. این تغییرات انقلاب اسلامی را به منصه ظهور رسانید.
وی یادآور شد: احترام به حقوق مردم در تعیین نظام سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تعیین مشارکت آنان در تحقق سرنوشت خود رابطه عمیق مفاهیم استقلال و دموکراسی را که هر یک‌پایه استحکام دیگری تلقی می‌شود، تشدید می‌کند تا حاکمیت ملی حفظ شود و دولت و حاکمیت در ادبیات سیاسی و حقوقی نهادینه و اقدامات دولت مشروعیت یابد.
نبوی ادامه داد: به همین جهت گفته می‌شود، حاکمیت که تجلی اراده یک ملت در تعیین سرنوشت خود بدون مداخله کشورهای دیگر است با دموکراسی و استقلال جامعه محقق می‌شود، به عبارت دیگر مشارکت گسترده مردمی در تثبیت حاکمیت مشروع دولت و قدرت اجرایی در تحولات حاکمیتی ایران آثار چشم گیری داشته است.
این پژوهشگر تاریخ معاصر با بیان این‌که شناسایی علل وقوع دو انقلاب و ریشه‌یابی آثار سوء حاکمیت استبدادی در هر دو مقطع زمانی بسیاری از سؤال های احتمالی را پاسخ می دهد، تصریح کرد: آنچه مسلم است در هر دو جریان نهضت مشروطه و انقلاب اسلامی حاکمیت احکام الهی و اراده مردم یکی از مهمترین مطالبات در مقابل رژیم استبدادی بوده است./935/پ202/ب4