آرامش و بندگی در معماری اسلامی موج می‌زند
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا عبدالحمید نقره کار دانشیار دانشگاه علم و صنعت تهران و رئیس کرسی نظریه پردازی معماری اسلامی در نشست نسبت عرفان اسلامی با فلسفه هنر و معماری اسلامی که در پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی برگزار شد گفت: کشور ایران نیاز مبرمی به فقه حکومتی دارد که باید از طرف علما حوزه به آن پرداخته شود و در کنار آن باید بدانیم که مباحث فلسفه هنر، زیبا شناختی، معماری و شهرسازی از مسائل مهم جامعه علمی کشور است.
وی اسمای الهی را از مصادیق تامه زیبایی دانست و اظهار داشت: همه عالم و جهان را وقتی با دقت مینگریم میبینیم که همه زیباییها مصادیقی از اسمای خداوند است که در واقع طعنهای به علوم و دانشمندان غربی است که اسلام را فاقد زیبایی و علوم زیبا شناختی میدانند.
نقره کار بیان داشت: هر بحثی ساختاری دارد و هر ساختاری دارای مراحلی است و هر مرحله ای منابع و مبانی و اصول راهبردی دارد که در بحث ما باید از دیدگاه اسلامی به این اصول پرداخت تا یک مکتب عمیق علمی به وجود آید و در مقابل علوم وارداتی غرب قرار گیرد.
دانشیار دانشگاه علم و صنعت تهران ساختار و مراحل خلق آثار هنری را توصیف و تصریح کرد: دانش و بینش هنرمند، گرایش و انگیزهای را برای او ایجاد میکند و با تضمین شیوه و روش صحیح علمی یک پدیده هنری را به وجود میآورد که دارای آثار بسیاری است و با نام هنر در جهان شناخته میشود.
رئیس کرسی نظریه پردازی معماری اسلامی ویژگیهای عمومی در تحقق تمدن نوین اسلامی را این چنین تبیین کرد: هر علم و آثاری باید مبتنی بر کلام الهی و سنت معصومین(ع) بوده و ساختاری فرا زمانی و فرا مکانی داشته باشد تا جاودان بودن آن را تضمین کند؛ در این مسیر باید اراده و اختیار انسان را هم در نظر بگیرند که مبتنی بر ساختار عالم وجود با توجه به مراتب تشکیکی عالم است.
وی به بیان بعضی مسائل کلامی و فلسفی پرداخت و خاطر نشان کرد: علوم قطعی مورد پذیرش اسلام است و علوم ظنی و تجربی تا زمانی که نظریه مخالف و بطلان گر آن به میان نیامده است از دید اسلام مورد پذیرش است.
نقره‌کار ادامه داد: باید بدانیم که معماری اسلامی محدود به گنبدها و منارهها و ساختمانهای دوره صفویه نیست بلکه معماری اسلامی یک مکتب است که از آن عمران و شهری پدید میآید که آرامش و بندگی در آن موج می‌زند.
وی خانه کعبه را نقطه بنیادین معماری اسلامی دانست و تصریح کرد: همه نیایش خانهها و مساجد و خانههای اسلامی از کعبه اثر پذیرفته و کسانی که فکر میکنند معماری اسلامی از ایران باستان یا بیزانس گرفته شده در اشتباه هستند.
وی تجلی، نزول و آیه بودن جهان مادی را از مسائل بنیادین این موضوع دانست و افزود: گفتمان عمومی دانشگاههای هنر تأویل و توضیح این مطلب است که وجود جهان مادی را چه گونه توجیه کنند و هنوز نمیدانند که باید به مسائل تجلی تحت نظر فلسفه اسلامی بازگردند تا این مطلب به صورت قطعی و یقینی حل و فصل شود.
نقره کار معماری و شهر سازی امروز جهان را هیولای فراموش دهنده عزت انسانی دانست و گفت: این شهر سازی و ساختمانهای بلند، شعرها و سینمای منحرف شده هیولایی است که کرامت انسان را خدشه دار کرده و بتی شده که انسان خود را در خدمت او میبیند که باید این روند با بازگشت به هنر اسلامی متوقف شود.
وی منابع علوم اسلامی را این چنین برشمرد: حکمت نظری اسلام که مبتنی بر عقل و نقل است انسان را به سمت حکمت عملی و علم فقه سوق میدهد و این خود باعث پیش بینی مجموع شرایط زمانی و مکانی است که خود علت به وجود آمدن ایده هنری و علمی است که در نهایت تأثیر خود را بر روی مخاطب از بعد مادی و معنوی میگذارد.
وی قاعده لاضرر و لاضرار را قاعده جامع دانست و تأکید کرد: این قاعده فقط به مسائل فقهی محدود نیست بلکه در ساختمان سازی، پارک سازی، عمران و شهر سازی بسیار راه گشاست که متأسفانه در این زمینه مورد بررسی قرار نگرفته است./1329/پ202/ی