بصیرت و هوشیاری در مسائل سیاسی اجتماعی و آراستگی به زیور تقوا لازمه طلبگی است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در فارس، آیت‌الله سید علی اصغر دستغیب، نماینده مردم فارس در مجلس خبرگان رهبری، در مراسم آغاز سال تحصیلی مدرسه علمیه رضویه شیراز به بیان نکاتی درباره شیوه تحصیل، تهذیب و مسائل سیاسی اجتماعی و اخلاقی طلاب پرداخت و گفت: این دعای قرآنی که از خداوند متعال تعلیم شده است می‌فرماید«بگو که پروردگارا مرا داخل کن داخل شدنی که توأم با صدق باشد و خارج کن خارج شدنی که توأم با صدق است و برای من نیرو و قدرتی که یاری دهنده باشد قرار بده».

ورود و خروج صادقانه به حوزه‌

می‌خواهیم بدانیم این ورود و خروج، صادقانه یعنی چه؟ زمانی که در شروع به هر کار و ورود به هر جا و هر برنامه‌ای چنین دعا و درخواستی را از خداوند می‌نماییم معنایش چیست؟ پاسخ این است که هر کس آنچه را در آن ورود پیدا می‌کند خوب بشناسد و لوازم آن را بداند و وضعیت خود را با شرایط آن تطبیق دهد.

البته برای این کار از خدا هم یاری طلبیده و ثبات و استقامت تا مرحله خروجی و نقطه پایان را هم در نظر داشته باشد.

حال به ببینیم که ورود صادقانه به حوزه‌های علمیه چگونه محقق می‌شود و پای بندی به چه اموری لازم است؟

مفهوم آیه نفر، تفقه در دین

نکته اول توجه به اینکه ورود به حوزه‌ها در پاسخ فراخوان قرآن کریم است که در آیه نفر می‌فرماید«از هر مجموعه عده‌ای کوچ نموده تا تفقه در دین پیدا کنند سپس بازگردند و دیگران را بیم دهند تا شاید بر حذر باشند از اینکه بیراهه بروند».

 منظور از تفقه در دین این است که آگاهی و تخصص در معارف و مسائل دین پیدا کنند. البته مراد از آیه اطلاعات سطحی بدون آشنایی با مبانی نیست که فرضاً کسی بدون تحصیلات حوزوی با مطالعه تعدادی کتاب خود را اسلام شناس معرفی کند و بخواهد نقش یک عالِم دینی را ایفاء کند.

 به عنوان مثال اگر کسی اطلاعات مختصر و جزیی راجع به بعض داروها پیدا کند فرضاً از پزشکی شنیده که فلان دارو برای فلان بیماری مفید است یا در روزنامه و مجله خوانده است سپس بر اساس اندوخته‌های ذهنی خودش برای شخصی که بیمار است دارویی تجویز می‌کند. اکنون از شما می‌پرسم آن شخص بیمار اگر عاقل باشد از چنان فردی پیروی می‌کند؟ یا از او می‌خواهد که مداوایش کند؟ گمان نکنم هیچ عاقلی این کار را انجام دهد بلکه می‌گوید باید سراغ پزشکی که اطمینان به تخصص وی باشد بروم و چه بهتر که اگر دسترسی پیدا کنم به متخصصی که بالاترین رتبه علمی را دارد رجوع نمایم.

این معنا برای کسی هم که بدون گذراندن مدارج علمی حوزوی ادعای کارشناس و تخصص در معارف و مسائل دینی کند صدق می‌نماید اما متأسفانه گاهی ملاحظه می‌کنیم کسانی در اثر ناآگاهی اطراف چنین افرادی جمع می‌شوند و تأسف بیشتر اینکه آنچنان که باید پیگیری و قاطعیتی در برخورد با مدعیان دروغین کارشناسی دینی و عالمان قلابی وجود ندارد.

مطمئناً طلبه فاضلی که ده سال یا بیشتر درس خوانده و مدارج علمی را گذرانیده است وقتی که ترجمه فارسی تفسیر قرآن یا احادیث یا رساله احکام را مرور نماید متوجه می‌شود که در مقایسه با زمانی که درس نخوانده بود بسیار تفاوت می‌کند زیرا با مبانی آشنا شده است ضمن اینکه به منابع بسیار غنی و معتبر به زبان عربی دست می‌یابد تا جایی که راغب تر است متون اصلی قرآن و حدیث و فقه و فلسفه و کلام و غیره را مورد پژوهش و تحقیق قرار دهد و ذهن او آماده درک عمیق تر از حقایق و دقایق دینی خواهد بود. چنین فردی مشروط به اینکه برخوردار از تقوی و تهذیب نفس هم باشد هرگز به انحراف نمی‌رود و دیگران را هم از انحراف باز می‌دارد.

اشخاص بی سواد و سطحی و مدعی اسلام شناسی و کارشناسی دینی نه تنها خودشان بیراهه می‌روند بلکه بدترین لطمه‌ها را به دین خدا وارد ساخته و دیگران را به گمراهی و ضلالت می کشانند.

فرصت‌ها را مغتنم بشمارید

نکته دوم اینکه از فرصت زمانی و مکانی خوب استفاده شود صدق به این معناست، اگر شخص راست می‌گوید و می‌خواهد حوزوی باشد باید از فرصت استفاده کند حتی یک لحظه را هم از دست ندهد به دلیل روایات از جمله«إنتَهِضُوا الفُرَص فَإنَّها تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ؛ فرصت‌ها را مغتنم شمارید که مثل ابر می‌گذرند».

عزیزان من نسبت به دروس حوزوی و فراگیری آن اهتمام بورزید. راجع به یکی از اساتیدمان شنیدم که در نجف اشرف رفته بودند برای اصلاح سر در حالی که نصف سر تراشیده شده بود متوجه شدند که وقت درس فرا رسیده اصلاح را نیمه کاره رها می‌کنند تا به درس برسند در حالی که حضور و غیاب هم نبوده و کسی هم ایشان را مورد مؤاخذه قرار نمی‌داده است، این را می‌گویند انسانی که صادقانه به حوزه آمده است.

کسی که از کلاس غایب می‌شود بدون عذر موجه معلوم است که ورودش به حوزه صادقانه نبوده و بر این منوال خروجش هم صادقانه نخواهد بود.

حضور در کلاس هم بایستی با تمرکز و تجمع حواس توأم بوده و تمام توجه به تدریس و گفتار استاد باشد در غیر این صورت تعلّم و فراگیری حاصل نمی‌شود.

علاوه بر این توجه کنید که درس یک مرتبه گفته می‌شود و حد اقل یک‌بار و بیشتر لازم است تکرار شود و اشکالات و سؤالاتی را که در ذهنتان مطرح می‌شود بایستی یادداشت نموده و از استاد بپرسید.

مهم‌تر اینکه به یکی از شیوه‌های سلف صالح که در همه حوزه‌های علمیه از قدیم‌الایام جاری بوده است یعنی مباحثه جدا ملتزم باشید هر روز ساعتی را برای مباحثه برنامه ریزی کنید با دو نفر یا چند نفر قرار بگذارید که هر دفعه به صورت نوبتی یک نفر برای دیگران محتوای دروس را تلخیص نموده و برای دیگران بیان کند.

طلبه به موازات علم باید به زیور تقوا آراسته باشد

نکته سوم اینکه طلاب علوم دینیه بایستی به موازات علم آموختن به زیور تقوا آراسته شده و تهذیب نفس و خودسازی نمایند.

نخستین اثر تقوا این است که خداوند متعال شخص طالب علم را در فراگیری یاری می‌دهد همان طور که در قرآن کریم چنین می‌فرماید« إتَّقُوا الله وَ یُعَلِّمَکُمُ الله ( تقوا پیشه کنید تا خداوند به شما علم بیاموزد».

البته بدان معنا نیست که اگر کسی تقوا پیشه کند بدون اینکه به دنبال تحصیل علم برود عالم می‌شود بلکه بدین معنی است که تقوا موجب یاری خداوند به کسی است که در عرصه و مسیر فراگیری علم قرار گرفته باشد همان طور که خداوند رازق است. یعنی کسی که جهت کسب رزق و روزی تلاش نموده و تقوای الهی را هم رعایت می‌کند از یاری حق‌تعالی برخوردار می‌گردد.

در اینجا لازم است یادآور شوم که کمترین مراتب تقوی رعایت حدود الهی یعنی انجام واجبات و ترک محرمات می‌باشد.

 از بعض بزرگان اهل معرفت نقل شده که در پاسخ درخواست دستورالعمل برای سیر و سلوک بر انجام واجبات و ترک محرمات تأکید نموده‌اند. البته در مواردی سؤال کنندگان تعجب کرده‌اند، گویا این پاسخ را عادی و سطح پایین پنداشته‌اند در حالی که اولاً اگر با دقت رسیدگی و محاسبه کنند متوجه می‌شوند که در همین گام اول مانده‌اند و چه بسا خودشان متوجه نبوده‌اند و ثانیاً تا از این مرحله نگذرند راه به جایی نبرند و اگر حقیقتاً از این عقبه عبور نمایند به طور مستمر و پیاپی برای آن‌ها رفع حجاب شده و فتح باب می‌گردد.

بصیرت و هوشیاری در مسائل سیاسی اجتماعی

نکته چهارم اینکه از لوازم ورود صادقانه به حوزه‌های علمیه بصیرت و هوشیاری در مسائل سیاسی اجتماعی است. حقیقت امر این است که برای تأسیس و تثبیت نظام مقدس جمهوری اسلامی بهای سنگینی در طول دوران مبارزه با رژیم ستم‌شاهی و پس از پیروزی انقلاب اسلامی پرداخت شده است از مجاهدت‌ها و زندان‌ها و شکنجه‌ها و تبعیدها گرفته تا حضور در جبهه‌ها و شهادت‌ها و جانبازی‌ها و ترورها و بالاخره انواع شدائد و سختی‌ها که از سوی جبهه متحد استکبار جهانی و صهیونیست بر ملت قهرمان و ایثارگر ایران اسلامی تحمیل گردیده است.

بدیهی است که حفظ این نظام الهی از اوجب واجبات است و لازمه دوام و بقاء آن محوریت فقیه جامع‌الشرایط اعم از امام (ره) و رهبری است. همان طور که آغاز و حدوث آن چنین بوده است.

اکنون به صراحت اعلام می‌کنم التزام عملی به اصل ولایت فقیه و اطاعت از فرامین مقام معظم رهبری از شروط اصلی هر نوع فعالیت اعم از تحصیل یا تدریس یا امور دیگر در مدرسه علمیه رضویه است./919/پ202/ن