ویژه نامه اینترنتی پرسش‌ها و شبهات عاشورایی منتشر شد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، ویژه نامه اینترنتی «پرسمان عاشورایی» ویژه پرسش‌ها و شبهات عاشورایی شامل پرسمان، چهل حدیث محرم و عزاداری، احکام عزاداری، پیامک‌های عاشورایی، مجموعه کامل پرسمان عاشورایی و شبهات عاشورایی در پایگاه اینترنتی راسخون منتشر شد.
از جمله سؤالات مطرح‌شده در این ویژه‌نامه می‌توان به مطالبی همچون «چرا به امام حسین علیه السلام ثارالله می گویند؟»، «امام حسین علیه السلام با علم به شهادتشان چرا به سوی قتلگاه رفتند؟»، «فلسفه عزاداری سیدالشهداء علیه السلام چیست؟»، «چرا امام حسین علیه السلام مانند برادرشان صلح نکردند؟»، «گریه بر امام حسین(ع) که 1400 سال پیش شهید شده اند، چه نفعی دارد؟»، « علت اهمیت زیارت عاشورا و فواید آن چیست؟» و « فلسفه سیاه پوشی در ایام عزاداری چیست؟» اشاره کرد.
«هدف از لعن و نفرین بر قاتلان و دشمنان امام حسین علیه السلام چیست؟»، «قمه زدن در عاشورا چه حکمی دارد؟»، «چرا قبر امام حسین علیه السلام ، شش گوشه دارد؟»، «چرا امام حسین علیه السلام با علم به شهادت، خانواده شان را به کربلا بردند؟»، «نقش امر به معروف و نهی از منکر در حماسه حسینی چه بود؟»، «تاسوعا و عاشورا به چه معناست؟» و «انجام دادن چه اعمالی در روز عاشورا سفارش شده است؟» از دیگر سؤالات مطرح‌شده در این ویژه‌نامه است.
چرا به امام حسین علیه السّلام ثارالله می‌گویند و چه کسی این لقب را به ایشان داده است؟
«ثار» در لغت هم به معنی خون آمده است و هم به معنی طلب و انتقام گرفتن از خون کسی که به دست دیگران کشته شده است.
ثار الله از دو واژه ثار و الله تشکیل یافته و یکی از القاب امام حسین ـ علیه السّلام ـ می‌باشدکه در زیارت عاشورا با این لقب آن حضرت را زیارت می‌کنیم. ثارالله: یعنی (طلب دمه الله) کسی که طالب خون او خداست و انتقام از قاتلین او را خداوند خواهد گرفت.
یکی دیگر از معانی آن یعنی کسی که در راه خدا کشته شود و خویشاوندان و خاندانش در این راه کشته شود.
مرحوم مجلسی در شرح جمله الوتر الموتور چنین نوشته است: «وتر الله ای الفرد المتفرد فی الکمال من نوع البشر فی عصره الشریف او المراد ثار الله ای الذی الله تعالی طالبُ دَمِه و الموتور قتیلُ له، قتیلُ فلم یدرک بدمهِ؛ یعنی فردی که در راه خدا به شهادت می‌رسد با این کیفیت از تمام بشر و در عصرش منحصراً اوست و یا مراد از آن همان ثار الله است که به معنی کسی است که طالب خون او خداوند است، و موتور به معنای کشته شدن در راه خداوند و کشته شده‌ای است که خونش را انتقام نگرفته باشند، بلکه فقط خداوند است که انتقام خونش را از قاتلین می‌گیرد».
و احتمال دارد معنای ثارالله چنین باشد، خونی که صاحب آن خداوند است و ولی دم او خداوند است. چنان که در بحث قتل عمد و غیر آن از آن به اولیاء دم تعبیر می‌آورند. در اینجا نیز ولی دم خون حسین و انصارش خداوند است. چون خون حسین در راه خدا و برای حفظ قرآن و تمامیت اسلام ریخته شده و خالصاً و مخلصاًلله بوده است و در نهایت درجه اخلاص با تمام وجود برای خداوند بوده است. لذا این خون و این شهیدان خدائی هستند. بنابراین انتقام آن نیز باید از طرف خداوند باشد، یا اینکه چون امام حسین علیه السّلام حجت خداوند بر زمین و ولی مطلق حق بود و مردم او را کشتند و زمین را از حجت حق خالی کردند بنابراین خداوند انتقام حجتش را از قاتلین او خواهد گرفت.
امّا درباره اینکه این لقب را چه کسی به امام حسین ـ علیه السّلام ـ داده است باید عرض شود که چون سند زیارت عاشورا قدسی است، یعنی زیارت عاشورا که زیارت امام حسین علیه السّلام است از طرف خداوند به ائمه رسیده است و آنرا پیامبر اکرم از جبرئیل گرفته و جبرئیل آن را از خداوند یاد گرفته است و از طریق معصومین به ما آموخته‌اند تا آن حضرت را زیارت کنیم، بر این اساس این لقب را خداوند به امام حسین ـ علیه السّلام ـ داده است و چه لقب زیبایی است.
فلسفه سیاهپوشى در ایام عزادارى چیست؟
رنگ سیاه از جهات گوناگون، آثار و خواص مختلف دارد و به اعتبار هر یک از این خواص، در مورد یا مواردى خاص، فرد یا گروهى مخصوص براى منظور ویژه خویش از آن بهره مىگیرند. رنگ سیاه از جهتى رنگ پوشش است یعنى، رنگ تیره سبب استتار و اختفا مىگردد و گاه براى چنین امرى به کار گرفته مىشود.
رنگ سیاه از جهت دیگر، رنگ هیبت و تشخص است و ازاینرو، لباس رسمى شخصیتها نوعاً سیاه یا سرمهاى سیر است، و در نقلهاى تاریخى موارد فراوانى را مىتوان یافت که براى نشان دادن هیبت و تشخص فرد، گروه، حکومت یا مسألهاى از این رنگ استفاده مىشده است.
یکى دیگر از خواص و آثار رنگ سیاه، آن است که این رنگ به صورت طبیعى، رنگى حزنآور و دلگیر و مناسب عزا و ماتم است. از همین رو، بسیارى از مردم جهان، از این رنگ به عنوان اظهار غم و اندوه از مرگ دوستان و عزیزان خود سود مىجویند.
امّا باید توجه داشت که انتخاب رنگ سیاه در ایام سوگوارى- علاوه بر نکته فوق- علتى منطقى- عاطفى نیز دارد و آن عبارت است از این حقیقت که کسى که در ماتم عزیزان خویش، جامه سیاه مىپوشد و در و دیوار را سیاهپوش مىکند، با این عمل مىخواهد بگوید و بفهماند که: «تو، مایه روشنى چشم من و در حکم فروغ دیدگان من بودى و دفن پیکر تو در دل خاک بسان افول ماه و خورشید در چاه مغرب، سینه حیات و زندگى را در چشمم تیره و تار ساخته و زمین و زمان را در سیاهى و ظلمت فرو برده است».
چنان که حضرت زهرا (س) در روز هشتم رحلت حضرت رسول (ص) بر سر قبر آن حضرت رفت و فریاد برآورد: «یا ابتاه انقطعت بک الدنیا بانوارها و زوت زهرتها و کانت ببهجتک زاهرة فقد اسود نهارها، فصار یحکى حنادسها رطبها و یابسها و الأسى لازمنا»، «اى پدر تو رفتى و با رفتن تو، دنیا روشنىهاى خویش را از ما برگرفت و نعمت و خوشىاش را از ما دریغ کرد. جهان، به حسن و جمال تو، روشن و درخشان بود [ولى اکنون با رفتن تو] روز روشن آن سیاه گشته و تر و خشکش حکایت از شبهاى بس تاریک دارد و حزن و اندوه، همواره، ملازم ما است».
بنابراین، سیاهپوشى، به دلیل رمز و رازى که در این رنگ نهفته است به عنوان یک رسم طبیعى و سنت منطقى نشان حزن و اندوه دارد و پیروان اهلبیت(ع) در ایام عزادارى، لباس سیاه بر تن مىکنند زیرا لباس سیاه، نشانه عشق و دوستى به ساحت آنان، اعلام جانبدارى از سرور آزادگان، در جبهه ستیز حق و باطل و اظهار تیره شدن آفاق حیات معنوى است. لباس مشکین در عزادارى امامان نور(ع) - خصوصاً سالار شهیدان- جسمى تیره، ولى جانى روشن دارد.
قمه زدن در عاشورا، چه حکمی دارد و اگر کسی نذر کرده باشد حکم آن چیست؟
یکی از مراسمى که در بعضى از شهرستان ها و بلاد شیعى وجود دارد، قمه زنى است. این عمل مورد اختلاف مراجع تقلید و پیروان آنها مى‌باشد. عده اى آن را جایز مى دانند و گروه دیگر به خاطر تأثیر نامطلوبش بر افکار دیگران و موجب وهن مذهب بودن ، آن را جایز نمى دانند. البته اوضاع زمان در این مسئله بى تأثیر نیست . امام خمینى در اوایل انقلاب در پاسخ سؤالى در این زمینه فرمود: در وضع موجود قمه نزنند.
حضرت آیت الله فاضل لنکرانى مى فرماید: با توجه به گرایشى که نسبت به اسلام و تشیّع بعد از پیروزى انقلاب اسلامى ایران در اکثر نقاط پیدا شده و ایران اسلامى به عنوان ام القراى جهان اسلام شناخته مى شود و اعمال و رفتار ملّت ایران به عنوان الگوى اسلام مطرح است، لازم است دربارة مسایل سوگوارى امام حسین (ع)به گونه اى عمل شود که موجب گرایش بیش تر به آن حضرت و هدف مقدس وى گردد. در این اوضاع مسألة قمه زنى نه تنها چنین نقشى ندارد، بلکه به علت نداشتن هیچ گونه توجیه قابل فهم ، ثمره اى جز نتیجهء سوء نخواهد داشت. لذا لازم است علاقه مندان به امام حسین (ع) از این گونه اعمال خوددارى کنند.
آیت‌الله مکارم گفته‌اند: عزادارى خامس آل عبا از افضل قربات و مایه بیدارى مسلمین است، ولى از کارهایى که موجب وهن مذهب مى شود و بهانه به دست دشمنان و مخالفان مى دهد، باید اجتناب نمود.
آیت الله تبریزی نیز گفته‌اند: عزاداری باید طوری باشد که موجب وَهَن بر شیعه نباشد.
حضرت آیت الله خامنه‌اى در دیدار جمعى از روحانیون در آستانة ایّام عاشوراى سال 1373 ضمن بیانات مبسوطى در خرافه زدایى از عزادارى سیدالشهدا فرمود: قمه زدن هم از آن کارهاى خلاف است ... این یک کار غلطى است که عده اى قمه ها را بگیرند و به سر خود بزنند و خون بریزند. کجاى این کار، حرکت عزادارى است ؟ این جعلى است ، این ازچیزهایى است که از دین نیست.
ایشان در پاسخ به نامه امام جمعه اردبیل نوشتند: امروز این ضرر بسیار بزرگ و شکننده است و لذا قمه زدن علنى و همراه با تظاهر، حرام و ممنوع است.
اما این که اگر کسی نذر کرده باشد قمه بزند ، چون باید متعلق نذر از افعال راجح و مستحب و یا لا اقل مباح باشد، نیز با توجه به فتوا به حرمت توسط برخی مراجع، همچنین با توجه به بازتاب منفی این کار، چنین نذری از نظر شرعی صحیح نیست و نباید بدان عمل نمود؛ زیرا از شرایط صحت نذر برخوردار نیست.
نقش امر به معروف و نهى از منکر در حماسه حسینى چه بود؟
حضرت اباعبدالله علیه السلام ، آشکارا به این عامل (عامل امر به معروف و نهى از منکر) استناد مى کند. در این زمینه به احادیث پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و هدف خود استناد مى کند و مکرّر نام امر به معروف و نهى از منکر را مى برد، بدون اینکه اسمى از بیعت و دعوت مردم کوفه ببرد.
این عامل، ارزش بسیار بیشترى از دو عامل دیگر به نهضت حسینى مى دهد. به موجب همین عامل است که این نهضت، شایستگى پیدا کرده است که براى همیشه زنده بماند، براى همیشه یاد آورى شود و آموزنده باشد. البته همه عوامل، آموزنده هستند، ولى این عامل آموزندگى بیشترى دارد؛ زیرا نه متکى به دعوت است و نه متکى به تقاضاى بیعت؛ یعنى اگر دعوتى از امام نمى شد، حسین بن على علیه السلام به موجب قانون امر به معروف و نهى از منکر، نهضت مى کرد. اگر هم تقاضاى بیعت از او نمى کردند، باز ساکت نمى نشست. موضوع خیلى فرق مى کند و تفاوت پیدا مى شود.
به موجب این عامل، [امام] حسین علیه السلام یک مرد معترض و معتقد است؛ مردى است انقلابى و قیام کننده و یک مرد مثبت است. انگیزه دیگرى لازم نیست. همه جا را فساد گرفته، حلال خدا، حرام و حرام خدا، حلال شده است. بیت المال مسلمین در اختیار افراد ناشایست قرار گرفته و در غیر راه رضاى خدا مصرف مى شود.
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: هرکس چنین اوضاع و احوالى را ببیند «فَلَم یُغَیِّرْ عَلَیهِ بِفعِلٍ وَ لا قَولٍ» و درصدد دگرگونى آن نباشد، در مقام اعتراض برنیاید، «کانَ حَقَّا عَلىَ اللّهِ اَن یُدخِلَهُ مُدخَلَهُ»، شایسته است (ثابت است در قانون الهى) که خدا چنین کسى را به آنجا ببرد که ظالمان، جابران، ستمکاران و تغییردهندگان دین خدا مى روند و سرنوشت مشترک با آنها دارد.
احادیث دیگرى از شخص پیامبراکرم صلى الله علیه و آله در این زمینه هست. حدیثى داریم که امام رضا علیه السلام از پیامبر اکرم نقل مى کند و آن این است: «اِذا تَواکَلَتِ النّاسُ الاَمرَ بِالمَعروفِ وَ النَّهىَ عَنِ المُنکَرِ؛ هرگاه مردم، امر به معروف و نهى از منکر را به عهده همدیگر بگذارند (یعنى هرکس سکوت کند به انتظار اینکه دیگرى امر به معروف و نهى از منکر کند و در نتیجه هیچ کس قیام نکند).
پس براى عذاب الهى منتظر و آماده باشند. چه عذابى؟ سنگ از آسمان بیاید؟ نه، عذاب الهى در آیه قرآن چنین تفسیر شده است: «(از عذاب خدا بترسید) بگو خدا قادر است که از بالاى سر شما بر شما عذاب بفرستد یا از زیر پاى شما عذاب را بجوشاند یا شما را دسته دسته کند، یا اینکه زیان خود شما را به خود شما برساند؛ یعنى خودتان را به جان یکدیگر بیندازد.» اهل بیت در روایات خود چنین معنى مى کنند: عذاب بالاى سر؛ یعنى شما از مافوق ها عذاب مى بینید. عذاب از زیرپا؛ یعنى از طبقه مادون عذاب مى بینید. پیامبر اکرم فرمود: وقتى مردم امر به معروف و نهى از منکر را رها کنند، منتظر و مطمئن باشند که پشت سر آن عذاب الهى مى آید.
(به قول غزالى معنى‌اش این است که) وقتى که امر به معروف و نهى از منکر را ترک کنند، آن قدر پست مى شوند، آن قدر رعبشان، مهابتشان، عزتشان، کرامتشان از بین مى رود که وقتى به درگاه همان ظَ لَمه مى روند، هرچه ندا مى کنند، به آنها اعتنا نمى‌شود.
تاسوعا و عاشورا به چه معناست؟ درگذشته،دوستان و دشمنان اهل بیت(ع) نسبت به آن چه موضعی داشته اند؟
عاشورا از ریشه «عشر»،به معنای ده و دهم و تاسوعا از ریشه«تسع»،به معنای نه و نهم است . این لفظ فقط بر نهمین و دهمین روز محرم گفته شده است.
از آنجا که حوادث مهم کربلا در روز نهم و دهم ماه محرم الحرام اتفاق افتاد،این دو روز را برجسته کرده و به نام تاسوعا و عاشوار مشهور شده و روز نهم و دهم محرم الحرام در فرهنگ مسلمانان به ویژه شیعیان،از جایگاه ویژه ای برخوردار است. پس ازآنکه امام حسین(ع) درکربلا به شهادت رسید،روز عاشورا در میان مردم به روز حزن و اندوه مشهور شد و شیعیان حضرت علی(ع) آن روز را روز سوگ وعزاداری قرار دادند؛از این رو به نام عاشورای حسینی شهرت یافت. امام صادق(ع) فرمود:«عاشورا روزی است که امام حسین(ع) میان یارانش کشته شد و بر زمین افتاد. یاران او نیز پیرامون او به خاک افتاده وعریان بودند».
روز نهم محرم؛تاسوعای سال 61 هجری،امام حسین و یارانش در محاصره نیروهای دشمن قرار گرفتند.در این روز دشمن آب را به روی اهل بیت امام حسین(ع) ویاران او بست. از آنجا که این روز بر اهل بیت(ع) سخت گذشت و شاید یکی از روزهای بسیار سخت و مصیبت بار برای خاندان پیامبر بود،به عنوان تاسوای حسینی،مورد توجه شیعیان قرار گرفت. امام صادق(ع) در این باره می فرماید:«تاسوعا روزی است که حسین(ع) و اصحاب او در کربلا محاصره شدند و سپاه شامیان برضد آنان گرد آمد. ابن زیاد وعمر سعد از فراهم آمدن آن همه سوار خوش حال شدند وآن روز،حسین(ع)ویارانش را ناتوان شمردند و یقین کردند دیگر برای او یاوری نخواهد آمد وعراقیان او را پشتیبانی نخواهند کرد».
در مقابل شیعیان،بنی امیه و پیروانشان روز عاشورا را روز جشن و سرور قرار دادند.همچنین ، به تدریج دشمنان درباره عاشورا احادیثی ساختند تا آن روز را به دلیل غلبه بر امام حسین(ع) واهل بیت و یارانش، با فضیلت نشان دهند، درحالی که روز غم و اندوه و مصیبت است. عاشورا، روزی است که بهترین انسان را کشتند، جگر رسول خدا را پاره پاره کردند و زنان و کودکان پیامبر را به اسارت بردند؛ آیا این روز می‌تواند روز مبارکی باشد؟! امام صادق(ع) در این باره می‌فرماید:«بنی‌امیه وهمراهان آنان از شامیان، نذر کردند که اگر امام حسین(ع) کشته شد و به سپاهیان [بنی امیه] آسیبی نرسید و حکومت در خاندان ابی سفیان تثبیت شد، روز عاشورا را عید قرار دهند و به شکرانه پیروزی خود روزه بگیرند. این عمل، به صورت روش و سنتی میان مردم تاکنون ادامه دارد که ریشه آن خاندان ابوسفیان است. در این روز مردم روزه می گیرند و با شادی، با خویشان وبستگان خود رفتار می‌کنند».
ویژه نامه اینترنتی «پرسمان عاشورایی» ویژه پرسش‌ها و شبهات عاشورایی در پایگاه اطلاع‌رسانی راسخون منتشر شده است و علاقه‌مندان به مشاهده و استفاده از این ویژه‌نامه می‌توانند به نشانی اینترنتی www.rasekhoon.net مراجعه کنند./907/پ202/س