نشست نقد و بررسی کتاب «کتابشناسی عاشورا» برگزار شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست نقد و بررسی کتاب «کتابشناسی عاشورا» با حضور محمد اسفندیاری، نویسنده این کتاب بعد از ظهر امروز 25 آبان ماه در سرای اهل قلم برگزار شد.

بر اساس این گزارش، اسفندیاری در ابتدای این نشست با اشاره به کتاب‌های منتشر شده در حوزه «عاشورا پژوهی» گفت: در این حوزه با دو دسته کتاب مواجه هستیم؛ نخست کتاب‌هایی که با موضوع‌های تاریخ عمومی نوشته شده‌اند و دسته دیگری مرتبط به آثاری است که به صورت تک‌نگاری بوده و تخصصی نوشته شده است.

وی ادامه داد: متاسفانه بیشتر محققان و پژوهشگران تنها به آثار تاریخ عمومی مراجعه می‌کنند و کمتر آثار تک‌نگاری مورد توجه و رجوع قرار می‌گیرد.

وی با بیان این‌که کتاب «کتابشناسی تاریخی امام حسین(ع)» برای شناخت هدف‌شناسی امام حسین(ع) نگارش شده، گفت: شاید در زمینه هدف‌شناسی امام حسین(ع)، حجم آثار متقدمان و متاخران چیزی در حدود ۳۰ صفحه باشد و در این زمینه کار چندانی انجام نشده است. به همین دلیل کتاب «کتابشناسی تاریخی امام حسین(ع)» عهده‌ دار این وظیفه بوده و برای نگارش این کتاب نزدیک به ۵ هزار کتاب به زبان فارسی و عربی بررسی شده است که من در این زمینه ۴ هزار کتاب را بدون واسطه بررسی و تورق کرده‌ام.

اسفندیاری تاکید کرد: «کتابشناسی تاریخی امام حسین(ع)» عهده‌دار معرفی مهم ترین کتاب‌هایی است که در طی سده‌های گذشته تا امروزه درباره آن حضرت نوشته شده است.

به گفته وی، این کتابشناسی، گزیده است و شامل صد کتاب مهم از میان چهار هزار کتاب است که وی آن را بررسی و مطالعه کرده‌ است.

مولف کتاب «همه ما برادریم» با اشاره به این‌که در این کتابشناسی، صد کتاب مهم درباره امام حسین (ع) به زبان عربی و فارسی، که از دیرباز تاکنون فراهم آمده، به ترتیب تاریخی، معرفی توصیفی شده است، افزود: از آنجا که این کتابشناسی، تاریخی یا سنواتی است، یعنی کتابها به ترتیب زمانی معرفی شده‌اند، از این رهگذر خواننده در می‌یابد که در هر قرن چه و چگونه کتاب‌هایی درباره امام حسین(ع) نوشته شده و عاشورانگاری و مقتل نگاری چه سیری داشته است.

وی تاکید کرد: با مطالعه این آثار متوجه می‌شویم که به طور مثال تصویری که از امام حسین(ع) در قرن دوازدهم ارائه شده تا چه حد با تصویر ایشان در قرن پانزدهم متفاوت است.

اسفندیاری در ادامه یادآور شد: هرکتاب در این کتابشناسی، به طور میانگین در دو ـ سه صفحه معرفی شده است. البته توصیف بیشتر کتابی به معنای اهمیت بیشتر آن نیست. گاه می‌شد دورنمای کتابی در یک صفحه ارائه شود و گاه ارائه دورنمای کتابی دیگر، با همان حجم، در دو صفحه یا بیشتر ممکن بوده است. معیارهای مولف برای گزینش صد کتاب چه بوده است؟

وی تصریح کرد: معیار من برای گزینش هر کتاب، اهمیت آن بوده است، قطع نظر از مثبت و منفی یا درست و نادرست بودن آن. بنابراین ممکن است کتابی مهم باشد، اما معتبر و متقن نباشد.

این پژوهشگر همچنین به معیارهای خود برای گزینش صد کتاب مطرح شده در «کتابشناسی تاریخی امام حسین (ع)» اشاره کرد و گفت: برا ی اهمیت کتاب‌ها نیز چند معیار قدمت، تأثیرگذاری، غنای علمی و ابتکار و تحلیلی بودن را مورد توجه داشتم.

به گفته اسفندیاری، همه کتاب‌هایی که در این کتابشناسی معرفی شده، مطالعه و سپس گزارش شده است. گاهی برای معرفی یک کتاب، سراسر آن در یک ماه مطالعه و سپس چکیده آن در چند صفحه نوشته شده است.

وی در همین باره توضیح داد: برای نمونه اشاره می‌کنم که کتاب «اسرارالشهاده» فاضل دربندی دو هزار صفحه است. مطالعه آن یک ماه به درازا کشید، ولی معرفی و چکیده آن هشت صفحه شده است. فقط همین چند صفحه که در نیم ساعت خوانده می‌شود، حاصل یک ماه کار است؛ یعنی در حدود دویست ساعت. همچنین کتاب «السیاسة الحسینیّة» که نویسنده‌اش را ماربین آلمانی معرفی کرده‌اند، در حدود سی صفحه است. مطالعه آن چند ساعت بیشتر به  درازا نکشید، ولی چون من می‌دانستم این کتاب مجعول است، برای تبیین این مدعا چند روز وقت گذاشتم، اما حاصل آن فقط چهار ـ پنج صفحه در این کتابشناسی شده است.

وی در بخش پایانی سخنانش گفت: «کتابشناسی تاریخی امام حسین(ع)» دارای ضمیمه‌ای است با عنوان «امام حسین(ع) درالذریعة» و در آن همه کتاب هایی را که درباره آن حضرت است و در کتاب «الذّریعة الی تصانیف الشیعة» معرفی شده‌اند، استخراج کرده‌ام./817/پ202/ب4