دریافت جریمه دیرکرد از انتقادات اصلی مراجع تقلید به عملکرد بانک‌ها است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام سید جواد بهشتی، کارشناس اقتصاد اسلامی، در برنامه «تا نیایش» شبکه تهران، در ابتدای بحث بانکداری اسلامی، با اشاره به حماسه نهم دی، اظهار داشت: نهم دی روز میثاق با ولایت است که ملت ایران در این روز با سلاح بصیرت در مقابل فتنه‌گری دشمنان، پیروز شدند چنان که امیرمؤمنان علی(ع) درباره فتنه‌های دوران حکومتشان فرمودند «سلاح من در مقابل دنیای دشمنان، بصیرت است».
وی در ادامه بانکداری بدون ربا را دغدغه مهم اقتصاد اسلامی دانست و ابراز کرد: بانک، نوعی بنگاه اقتصادی است که از غرب به جامعه ما وارد شده است و وظیفه بانک نگهداری، انتقال و جابجایی نقدینگی است که با پیروزی انقلاب اسلامی سعی شد نظام بانکداری اسلامی بدون ربا جایگزین سیستم بانکداری غربی شود.
حجت الاسلام بهشتی افزود: قانون بانکداری اسلامی بدون ربا در سال 1362 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و شورای نگهبان نیز آن را تأیید کرد.
وی به انتقادات وارده به نظام بانکداری در ایران اشاره و تصریح کرد: بسیاری از علما و متدینان به نظام بانکداری ایران انتقاد دارند و مراجع تقلید نیز قانون بانکداری اسلامی بدون ربا را صحیح دانسته‌اند اما اشکالاتی را به نحوه اجرای آن از طرف بانک‌ها، مشتریان یا هر دو طرف دارند.
حجت الاسلام بهشتی تأکید کرد: مسأله جریمه دیرکرد از انتقادات اصلی حوزه علمیه و مراجع تقلید به بانک‌ها است که در آخرین دیدار مسؤولان بانک مرکزی و وزیر اقتصاد با مراجع تقلید به این دغدغه اشاره شد.
وی گفت: حدود 9 نفر از مراجع تقلید از جمله امام خمینی(ره)، جریمه دیرکرد را حرام و آن را نوعی ربا می‌دانند حتی اگر به عنوان شرط در ضمن عقد دیگری آورده شود و از طرف دیگر بانک‌ها نیز نگران ضررهای دیرکرد مشتریان هستند.
حجت الاسلام بهشتی به راهکارهای حل مشکل جریمه دیرکرد اشاره و خاطرنشان کرد: راهکار آیت الله مکارم شیرازی این است که جریمه را حکومت از جمله قوه قضائیه می‌تواند به عنوان تخلف بگیرد و مبالغ آن به حسابی غیر از حساب بانک‌ها برود.
وی افزود: تشویق و جایزه خوش حسابی از دیگر راهکارهای مؤثر است که می‌تواند مشتریان را برای پرداخت به موقع دیون خود ترغیب کند.
حجت الاسلام بهشتی، عملیات بانک‌ها را بر دو قسم دانست و یادآور شد: نخست عملیاتی که مردم پولی را به سه شیوه قرض الحسنه، حساب جاری بدون سود و حساب سپرده سود در اختیار بانک‌ها قرار می‌دهند و دوم عملیاتی که طی آن بانک، تسهیلاتی را در اختیار مردم می‌گذارد که یازده نوع قرارداد و عقود اسلامی از جمله مضاربه، مساقات، شرکت و غیره در این دسته قرار می‌گیرند.
وی گفت: در حساب «سپرده سود» که اسم عقد خاصی بر روی آن نیست، مردم با گذاشتن پول در بانک، ماهیانه سودی را علی الحساب دریافت می‌کنند.
حجت الاسلام بهشتی ابراز کرد: اکثر بانک‌ها افزون بر سود علی الحساب، سهم سود آخر سال را به مشتریان نمی‌دهند و اغلب بانک‌ها فقط به سود خود می‌اندیشند بنابراین هر قردادی را به نفع خود تنظیم می‌کنند.
وی تأکیدکرد: مردم در پرکردن فرم‌هایی که بر مبنای آن به بانک‌ها وکالت می‌دهند دقت کنند و نظر مرجع تقلید خود را درباره مندرجات این فرم ها استفتاء کنند زیرا درباره سود سپرده میان مراجع تقلید، اختلاف فتوا است و برخی از مراجع این سود را به ربا نزدیک می‌دانند.
حجت الاسلام بهشتی افزود: در حال حاضر لفظ عقود اسلامی در فرم‌های وکالت بانک‌ها آمده است که مشتری نباید به آن اکتفا کند بلکه باید مردم دقت داشته باشند و مسؤولان و رؤسای بانک‌ها نیز در جهت شفاف سازی عملیات‌های بانکی، اطلاع‌رسانی کنند./908/پ202/ف