نگاهی به منابع اهل سنت و شیعیان درباره مهدویت

به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، حجت الاسلام الهی نژاد عضو هیات علمی پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی در یادداشتی به معرفی منابع شیعه و اهل سنت در زمینه مهدویت و موعودگرایی پرداخته است. 

کثرت روایات مهدویت از ناحیه اهل سنت و شیعه که در منابع حدیثی و تاریخی آمده است ، حکایت از اهمیت موضوع مهدویت و اهتمام مسلمانان به آن دارد مثلآ روایاتی که درباره مهدی موعود و صفات و جزئیات زندگی آن مصلح جهانی ، از پیامبر (ص) و سایر پیشوایان معصوم (ع) وارد شده است و علمای شیعه و سنی آن ها را در منابع معتبر خود آورده اند ، بیرون از شمارش است ، از این رو ، فقط فهرست قسمتی از آن ها را در ذیل خواهیم آورد مثلا: 

48 حدیث پیرامون نام و کنیه امام مهدی

136 حدیث پیرامون دوازدهمین امام بودن امام مهدی

214 حدیث پیرامون این که امام مهدی دهمین فرزند امیر مؤمنان است

192 حدیث پیرامون این که از فرزندان حضرت زهرا است

308 حدیث پیرامون این که وی نهمین فرزندامام حسین است

15 حدیث پیرامون دین و آئین امام مهدی است

47 حدیث پیرامون دعوت به اسلام و تشکیل حکومت جهانی است

123 حدیث پیرامون عدالت گستری امام مهدی است

658 حدیث پیرامون ظهور و نشانه ظهور است

البته تفصیل مطلب فوق در کتاب منتخب الاثر از آیةالله لطف‌الله صافی آمده است [1]که همه آن ها حکایت از خطیر بودن اندیشه مهدویت در میان مسلمانان دارد.

از جمله مواردی که جدی بودن باورداشت مهدویت در میان منظومه معارف اسلامی را نشان می‌دهد ، تلاش و جدیت علمای اسلامی در طول تاریخ اسلامی است که جهت حفظ و صیانت اندیشه مهدویت و انتقال آن ها به نسل های بعدی به کتاب ها وتالیفات مستقلی ، دست زده اند که در ذیل به نمونه های از آن اشاره می شود:

تالیفات اندیشمندان اهل سنت پیرامون مهدویت:

1. البیان عن اخبار صاحب الزمان، تالیف ابن مغازلی شافعی

2. البیان فی اخبار صاحب الزمان، تالیف حافظ کنجی شافعی

3. عقد الدرر فی اخبار المهدی المنتظر، تالیف یوسف بن یحیی مقدس شا فعی

4. احوال صاحب الزمان ، تالیف شیخ سعدالدین حموی

5. المهدی ، تالیف ابن قیم حوزیه

6. العرف الوردی فی اخبار المهدی، تالیف حافظ جلال الدین سیوطی

7. القول المختصر فی علامات المهدی المنتظر، تالیف ابن حجر مکی

8. البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان، تالیف علی متقی هندی

9. فوائد الفکر فی الامام المهدی المنتظر، تالیف مرعی بن یوسف کرمی مقدسی حبنلی

افزون بر کتاب های نامبرده کتاب‌های دیگری نیز در عرصه مهدویت، در تالیفات اهل سنت به رشته تحریر در آمده است که در واقع همه آن ها حکایت از مهم بودن اندیشه مهدویت از منظر اهل سنت دارد.

تالیفات اندیشمندان شیعه پیرامون مهدویت:

اهتمام جدی و فوق توان علمای شیعه در عرصه مهدویت و دغدغه فوق العاده آن ها نسبت به حفظ کیان اندیشه مهدویت ، سبب شده تا برخی از افراد مخالف چنین ادعا کنند که خاستگاه اندیشه مهدویت مذهب تشیع می باشد و با این نگاه اتهاماتی را متوجه اندیشه مهدویت کرده و چنین گفته‌اند درفرهنگ اسلام آموزه ای به نام مهدویت نداریم بلکه مذهب تشیع باعث شکل گیری و تقویت و نفوذ آن در میان باروهای اهل سنت شده است ، البته این مطالب همه نشان از جدیت علمای شیعه در راستای تقویت و ترویج مهدویت در میان مسلمانان دارد از این رو کتاب ها و تالیفات فراوانی از سوی آن ها به رشته تحریر در آمده است که در ذیل به برخی از آن ها اشارت می شود:

1. اکمال الدین و اتمام النعمة،تالیف شیخ صدوق

2. الغیبة، تالیف محمد ابن ابراهیم نعمانی

3. الوجیزة فی الغیبة، تالیف سید مرتضی علم الهدی

4. کتاب الغیبة، تالیف شیخ طوسی

5. الملاحم والفتن، تالیف سید بن طاوس

6. اعلام الوری، تالیف امین الاسلام طبری

7. المحجة فیما نزل فی القائم الحجة، تالیف سید هاشم بحرانی

8. بحار الانوار ج 51، 52، 53، تالیف محمد باقر مجلسی

9. اثبات الهدی، تالیف شیخ حر عاملی

و دها کتاب دیگر که از ذکر آن ها صرف نظر می شود همه حکایت از اهتمام علمای اسلامی نسبت به مساله مهدویت دارد.

شاید بتوان چنین ادعا کرد که بعد از اصول بنیادی اسلام نظیر توحید، نبوت و معاد و بعد از اعتقاد به قران به عنوان کتاب مقدس آسمانی، باور و اعتقادی به وسعت قلمروی مهدویت که مورد قبول همه گرو های اسلامی باشد پیدا نکنیم از این رو مهدویت و اعتقاد به آن، سوژه مناسب و خوبی است تا به وسیله آن اتحاد و هم بستگی را در میان باور مندان به مهدویت تقویت گردد، البته نقش علما و اندیشمندان اسلامی در این عرصه و به کار گیری سوژه مهدویت برای نیل مسلمانان و جوامع اسلامی به سوی اتحاد و هم‌گرایی، نقش بی بدیل و انحصاری است.

بی تردید لازمه رسیدن به جامعه متحد و هم گرا نیاز به اشاعه و ترویج مهدویت و آموزه های آن که به نوعی مورد قبول همه گروه های اسلامی است می باشد، از این رو در این نوشتار سعی و تلاش شده تا برخی از آموزه های مهدویت که آموزه های هم سو و مورد قبول کلیه گروه های اسلامی است برجسته و تبین شود./997/د102/ی

منبع: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی