حوزه های علمیه و بهره برداری مطلوب از فضای مجازی

به گزارش سرویس اندیشه خبرگزاری رسا، در بخش نخست این نوشتار با بررسی ظرفیت های فضای مجازی در راستای ترویج دین، گفته شد که بهره برداری مطلوب از فضای مجازی به منظور ترویج دین با توجه به خصوصیات آن می تواند بخشی از پتانسیل های بالقوه حوزوی را در دوران فعلی بالفعل کند.

همچنین با بررسی دیدگاه های رهبر معظم انقلاب پیرامون ترویج مجازی دین و تفاوت ابزارهای تبلیغی گذشته و امروز دریافتیم در عین حال که روش های سنتی تبلیغ بسیار اثرگذار بوده و تداوم آنها ضرورت دارد، فضای مجازی و اینترنت نیز به مثابه دنیایی از مخاطبان جدید ظرفیت مناسبی برای تبلیغ به شمار می روند و افزون بر این با توجه به خصوصیات این فضا انجام فعالیت تبلیغی در آن با اهدافی از جمله پاسخگویی به سؤالات و شبهات ضرورتی انکارناپذیر است.

در این بخش می خواهیم با بررسی تأثیر اینترنت بر ساختارهای علمی و معنوی حوزه های علمیه و نیز عوامل عدم گرایش کافی طلاب و روحانیان به این فضا، راهکارهای عملی برای استفاده بیشتر از این ظرفیت در بین مبلغان دینی ارائه دهیم.

ملزومات تأثیرپذیری و تأثیرگذاری متقابل حوزه علمیه و فضای مجازی

قبل از ورود به بحث تأثیر اینترنت بر ساختارهای علمی و معنوی حوزه های علمیه می بایست ابتدا به نحوه تأثیرپذیری حوزه های علمیه پرداخت چرا که از جمله پیش نیازهای تأثیرگذاری و تأثیرپذیری متقابل حوزه های علمیه و فضای مجازی، اجرای برنامه های مقدماتی و آموزشی به منظور آشنایی طلاب و روحانیان با این ظرفیت است.

ارائه دروس تخصصی از طریق اینترنت در مدارس علمیه،تولید مقالات اینترنتی با استفاده مستقیم از فضای مجازی و اینترنت، استفاده از سایت های متعدد و معرفی آن ها به طلاب علوم دینی، ایجاد انگیزه در بین طلاب برای استفاده از اینترنت و ... از جمله طرح ها و برنامه هایی محسوب می شوند که می توانند زمینه تأثیرگذاری و تأثیرپذیری متقابل حوزه های علمیه و فضای مجازی را فراهم کنند.

تأثیر اینترنت بر ساختارهای علمی و معنوی حوزه های علمیه

تأثیر اینترنت بر ساختارهای علمی و معنوی حوزه های علمیه را می توان در مجموع به دو بخش کلی درون سازمانی و برون سازمانی تقسیم کرد.

تأثیرات درون سازمانی

مراد از تأثیر درون سازمانی اینترنت بر حوزه های علمیه تأثیری است که اینترنت در ساختارهای داخلی مدارس علمیه گذاشته و در این نهاد منشأ اثر می شود که از آن جمله می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1- ارتقاء سطح علمی حوزه های علمیه در سراسر جهان: این ارتقاء سطح به سهولت با ارتباط های اینترنتی در بین حوزه های علمیه سراسر جهان حاصل می شود.

2- انجام پژوهش های دقیق و ارائه مقالات: انجام پژوهش با بهره گیری از منابع اینترنتی موجب تغییر نگرشی و پردازشی در زمینه تحقیق و مقاله نویسی در حوزه های علمیه می شود علاوه بر این مطلب، پژوهش ها در حوزه های علمیه رو به سوی دیجیتالی شدن گذارده و دسترسی به آنها سریع تر می شود.

3- تغییر در ساختار تدریس و فهم بهتر مطالب: ارائه دروس تخصصی در حوزه های علمیه نیازمند حضور استاد در مدرسه بوده و در واقع بدون حضور استاد امکان ارائه این دروس نیست، در حالی که حضور استاد در تمامی مدارس امکان پذیر نیست اما همین اساتید می توانند به راحتی و به خوبی از طریق فضای مجازی در مدارس تدریس کرده و دیگران نیز از اساتید درجه یک بهره مند شوند، موضوعی که موجب درک بهتر مطالب می شود هرچند که نباید از مزایای تلمذ در محضر استاد به صورت سنتی غافل شد.

تأثیرات برون سازمانی اینترنت بر ساختارهای علمی و معنوی حوزه های علمیه شامل آن دسته از اثراتی است که اینترنت و استفاده از این ظرفیت از سوی طلاب و روحانیان در ساختارهای اجتماعی، بیرون از حوزه های علمیه می گذارد، در ذیل به چند تأثیر مهم برون سازمانی اشاره می شود:

1-    تبلیغ بهتر دین اسلام

تبلیغ آموزه های دینی به مردم و جامعه اسلامی و غیراسلامی همواره یکی از مسؤولیت های بزرگ و اصلی طلاب محسوب می شود، یکی از ویژگی های خاص تبلیغ دین از طریق فضای مجازی رشد کیفیت اخلاقی و معنوی جامعه بالاخص قشر جوان است که البته در این زمینه نباید از تأثیرات متقابل و پیرامونی فضای مجازی غافل شد و آن را کالعدم فرض کرد.

2- ورود روحانیت به عرصه های مختلف

طلاب و روحانیان می توانند با یادگیری علم کامپیوتر و آشنایی با فضای مجازی تأثیر بسزایی در جامعه داشته و بر اهمیت و نقش آفرینی خود بیفزایند، حوزه های علمیه تاکنون توانسته اند طلاب را در عرصه های مختلف جامعه وارد کنند و نقش های های متفاوتی را از این منظر به طلاب اختصاص دهند، از جمله ابزارهای مؤثر در این روند، فضای مجازی و اینترنت است که زمینه های حضور طلاب در عرصه های مختلف جامعه را بیش از پیش آماده می کند.

3-  تغییر نگرش جامعه به حوزه های علمیه

متأسفانه تا چند دهه پیش نگاه مردم و جامعه به حوزه های علمیه فقط نگاه نوشتاری و سخت افزاری بود و مردم نسبت به حوزه های علمیه شناخت کاملی نداشتند. اما در دوره جدید با توجه به وجود اینترنت و فضای مجازی و استفاده از آن، تغییرات چشمگیری در نگرش جامعه به حوزه های علمیه و افزایش معرفت جامعه نسبت به آنها حاصل شده که این امر با ایجاد سایت های متعدد و وبلاگ ها روی داده است.

عوامل عدم گرایش طلاب به تبلیغ اینترنتی

اگر چه در زمینه تبلیغ مجازی دین و استفاده از ظرفیت اینترنت در راستای ترویج دین در سال های اخیر گام های بسیار مهم و اثرگذاری برداشته شده اما باید پذیرفت که هنوز آن چنان که باید و شاید این ظرفیت از سوی حوزه های علمیه و طلاب و روحانیان مورد استفاده قرار نگرفته است.

عوامل عدم گرایش طلاب به تبلیغ دین از طریق فضای مجازی را می توان به دو بخش کلی عدم آگاهی طلاب از ظرفیت ها و ابزارهای مجازی و نگرش طلاب به تبلیغ از طریق فضای مجازی و اینترنت تقسیم کرد.

عدم آگاهی طلاب از ظرفیت ها و ابزارهای مجازی

می توان عوامل عدم گرایش طلاب به تبلیغ دین از طریق فضای مجازی در بخش عدم آگاهی طلاب از ظرفیت ها و ابزارهای مجازی را نیز به چند دسته مجزا تقسیم کرد:

الف: عدم آشنایی طلاب با فناوری رایانه و اینترنت:

یکی از عوامل مؤثر در عدم گرایش مناسب طلاب و روحانیان به تبلیغ دین از طریق اینترنت و فضای مجازی عدم آشنایی با این گونه فضاها است؛ یعنی طلاب علوم دینی که این مورد از عوامل شامل تعداد کثیری از آنها می شود به دلایل مختلفی هنوز کار با سیستم ها و کامپیوتر را به خوبی یاد نگرفته اند تا بتوانند از این ابزار جهت تبلیغ دین مبین اسلام استفاده کنند.

ب: عدم علم کافی برای ورود به بحث تبلیغ اینترنتی:

از جمله عواملی که باعث می شود بسیاری از طلاب از امر تبلیغ اینترنتی غافل شوند نداشتن علم کافی در این زمینه است، به همین دلیل شایسته است همان گونه که طلاب در امر تبلیغ مستقیم دین کوشش فراوانی دارند، توانایی تبلیغ مجازی دین را نیز در کوله بار علمی خود جای دهند و از ابزارهای نوین تبلیغ استفاده کنند.

ج: فقدان ابزارهای سخت افزاری و نرم افزاری:

در میان طلاب علوم دینی همواره طلابی وجود دارند که آشنایی مناسبی با ابزارهای تبلیغ دین داشته و در زمینه علم کامپیوتر و فضای مجازی نیز شناخت و علم کافی برای ورود به بحث تبلیغ دین دارند اما به علت فقدان ابزار تبلیغ از این امر مهم بازمانده اند، ابزارهایی مانند اینترنت، کامپیوتر، لپ تاپ و ... که در مدارس علمیه با کمبود آنها مواجه هستیم.

نگرش های بازدارنده طلاب به فضای مجازی

بخشی از عوامل عدم گرایش طلاب به تبلیغ دین از طریق فضای مجازی به نگرش روحانیان به تبلیغ از طریق فضای مجازی و اینترنت باز می گردد که در این بخش نیز می توان به عوامل ذیل اشاره کرد:

1-    انحصار تبلیغ در هجرت ها و منبرها:

یکی از مهم ترین عوامل دخیل در عدم گرایش طلاب و روحانیان به ابزارهای جدید تبلیغ دین از جمله فضای مجازی، منحصر کردن تبلیغ دین از طریق هجرت به روستاها و منبرها است، هر چند این روش ها از مؤثرترین طرق تبلیغ دین محسوب می شوند اما انحصار تبلیغ در این دو راه نیز عمل درستی نیست، زیرا هر طریق فواید مخصوص به خود و تأثیرهای مختلفی بر جامعه دارد که نباید ما را از دیگری غافل کند.

رهبر معظم انقلاب همواره طلاب را به استفاده از ابزارهای نوین تبلیغ دین تشویق می کنند، همچنین باید در نظر داشت که غفلت از این پندها و نصیحت ها به طور قطع در آینده عواقب نامطلوبی را به همراه خواهد داشت.

2-    مؤثر ندانستن تبلیغ مجازی:

برخی از طلاب عدم تأثیر و یا کم تأثیری این روش تبلیغ مجازی را از جمله عوامل عدم گرایش به این ابزارهای جدید تبلیغ دین می دانند، شاید لازم است درباره فواید تبلیغ نوین دین مطالعات بیشتری انجام شده تا میزان تأثیر تبلیغ مجازی دین به صورت کارشناسی شده برآورد شود.

3-    ترس از مفاسد فضای مجازی:

از جمله عوامل روی نیاوردن طلاب به تبلیغ نوین دین از طریق فضای مجازی ترس از مفاسد آن است، زیرا اینترنت خالی از مفاسد اخلاقی نیست موضوعی که با پرورش یافتن یک طلبه کاملا منافات دارد، البته اگر از مناظر مختلف و زوایای متعدد به قضیه نگاه شود به این مطلب می رسیم که هیچ گاه تبلیغ دین بدون رنج و تلاش نبوده و شاید از جمله تلاش هایی که باید در این راه داشت این است که با مفاسد مزبور مبارزه کرد و بر آنها چیره شد.

4-    پیچیده بودن این مباحث از نگاه طلاب:

مباحث علم کامپیوتر و آشنایی با فضای مجازی همواره از نگاه طلاب مباحث پیچیده ای به نظر می آیند و متأسفانه این موضوع انگیزه پیگیری این مباحث را از طلاب و اساتید سلب می کند، اما باید گفت هر چند مباحث مربوط به فضای مجازی و اینترنت خالی از پیچیدگی نیست اما پیچیدگی ها به اندازه ای نیستند که طلاب را از این ابزارهای نوین تبلیغ دین غافل کند زیرا طلاب با مطالب و موضوعات فقهی و کلامی سخت تری آشنایی دارند که به مراتب پیچیده تر از علم کامپیوتر هستند.

راهکارهای استفاده از فضای مجازی

اکنون پس از بررسی تأثیر اینترنت بر ساختارهای علمی و معنوی حوزه های علمیه و عوامل عدم گرایش طلاب به تبلیغ اینترنتی شایسته است راهکارهای آشنایی مدارس علمیه و طلاب و روحانیان با فضای مجازی و ایجاد انگیزه برای گرایش بیشتر به این فضا را بررسی کنیم.

قبل از پرداختن به این راهکارها اجازه دهید به صورت مختصر موضوع عدم آشنایی طلاب و روحانیان به فضای مجازی را آسیب شناسی کنیم و بعد به اصل بحث باز می گردیم.

با توجه به وظیفه سنگین طلاب در امر پرورش و ارتقاء سطح کیفی زندگی مردم و در نظر داشتن این موضوع که متأسفانه اینترنت با فضای ضداخلاقی به یکی از رایج ترین ابزارهای ضد فرهنگی در سطح جامعه و خانواده ها تبدیل شده است؛ باید گفت همان گونه که رهبر معظم انقلاب فرموده اند طلاب مأمور مدیریت خانواده ها در جامعه اسلامی بوده و می بایست آشنایی کامل به این فضا داشته باشند تا از آسیب های آن جلوگیری کنند.

با کمترین تحقیق به این مطلب می رسیم که در بیشتر خانواده های ایرانی غالب والدین آگاهی کاملی از فضای اینترنت و علم کامپیوتر ندارند و فقط صرفا جهت رفع نیاز، این گونه وسایل آموزشی و علمی را در اختیار فرزندانشان قرار می دهند اما در بسیاری مواقع از این موضوع غافل هستند که فرزندانشان از این ابزارها در راه درست استفاده نمی کنند، این جاست که آشنایی طلاب با این فضاها اهمیت زیادی داشته و می تواند کمک بزرگی به والدین در امور تربیتی کند.

برخی از باورهای غلط و نادرست در این فضاها، تهدیدی جدی برای سبک زندگی و تربیت فرزندان در خانواده ها و آینده داران جامعه محسوب می شود که در این صورت و با وجود چنین فضایی باید طلاب دینی به این امر اهمیت فراوان داده و در زمینه یادگیری آن تلاش کنند تا بتوانند با مدیریت قوی، برای اصلاح امور در این حوزه گام های محکمی برداشته و به وظایف خود در راستای سازندگی و دین مداری جامعه عمل کنند.

راهکارهای آشنایی با فضای مجازی در مدارس علمیه:

در زمینه آشنا شدن طلاب و روحانیان با رایانه و فضای مجازی و راهکارهای استفاده از این ظرفیت باید به چند نکنه توجه داشت که در ذیل مطرح می شود:

آشنا کردن طلاب به اخلاق استفاده از فضای مجازی با مدیریت مشخص:

قبل از ورود به هر بحث علمی باید در انسان ظرفیت سازی شود؛ یعنی این که اگر طلاب قرار است با فضای مجازی آشنایی پیدا کنند می بایست قبل از شروع، اخلاق استفاده از آن را یاد گیرند و یا در صورت آشنایی به آنها یادآوری شود که این اخلاقیات شامل وقت مناسب، موضوع مناسب، موارد استفاده درست و ... می شود.

آسان کردن دسترسی طلاب به اینترنت:

آسان شدن دسترسی طلاب به اینترنت به این معنا است که طلاب در زمان و وقت مشخص و با وجود ابزارهای استفاده از اینترنت، به آسانی به آن دسترسی پیدا کنند و بهره کافی را از آن ببرند.

برگزاری مسابقات پژوهشی:

یکی از راهکارهای مهمی که می تواند طلاب را با فضای مجازی و قابلیت های آن آشنا کند برگزاری مسابقات پژوهشی است که در این روش طلاب برای استفاده از منابع اینترنتی و ارائه تحقیق اجباراً به برخی از پایگاه های اینترنتی مراجعه کرده و تکرار این امر آنها را به مرور و تا حدی با فضای مجازی آشنا می کند.

استفاده از اساتید مجرب آشنا به علم کامپیوتر و فضای اینترنتی:

در تمامی علوم برای آشنایی و یادگیری آن می بایست از اساتید مجرب بهره مند شد تا بتوان از آن علم استفاده کرد و مراتب بیشتری را پشت سر گذاشت، فضای مجازی و اینترنت نیز از این قاعده مستثنی نیست به این معنا که مدارس برای آشنایی طلاب با این ابزارهای مهم الزاما می بایست از اساتید مجرب استفاده کنند و با برگزاری کلاس های آموزشی طلاب را آماده حضور در این عرصه کنند.

به وجود آوردن دفتر فناوری اطلاعات:

با به وجود آمدن دفاتر فناوری اطلاعات در حوزه های علمیه که کار آن در خصوص فضای مجازی و اینترنت و قراردادن این ظرفیت در اختیار طلاب باشد در واقع اصلی ترین کلید آشنایی طلاب با فضای مجازی در اختیار آنها قرار گرفته و آنها می تونند به این عرصه ورود پیدا کنند.

استفاده از کتابخانه های دیجیتال:

در سال های اخیر یکی از کارهای بسیار خوبی که از سوی مراکز مدیریت حوزه علمیه خراسان در استان های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی انجام شده این است که کتابخانه های دیجیتال در اختیار مدارس قرار گرفته اند که این خود ابزار بسیار خوبی برای آشنایی هر چه بیشتر طلاب با فضای مجازی محسوب می شود.

روش های ایجاد انگیزه بیشتر برای استفاده طلاب از اینترنت

الف: استفاده از طلاب آشنا به علم کامپیوتر و فضای مجازی

یکی از روش های ایجاد انگیزه یادگیری علم کامپیوتر و فضای مجازی در بین طلاب و روحانیان، شناسایی طلاب آشنا با علم کامپیوتر و فضای مجازی و شناساندن آنها به طلاب دیگر است به این معنا که مدیران مدارس علمیه با شناسایی چنین افرادی و برگزاری جلسات با آنها می توانند در سایر طلاب برای حرکت در این مسیر ایجاد انگیزه کنند زیرا طلاب آشنا با این علم به راحتی می توانند با طلاب دیگر ارتباط برقرار کرده و برای استفاده از این فضا به آنها انگیزه بیشتری بدهند.

ب: تشویق طلاب برای استفاده بیشتر از فضای مجازی

مدارس علمیه همواره جلسات مختلفی را با طلاب و اساتید برگزار می کنند که در این راستا می توان تعدادی از این جلسات را به تبیین و ترویج فضای مجازی در بین طلاب اختصاص داد و ضمن آگاهی بخشی به طلاب در این باره، اقدامات تشویقی و ترغیبی نیز برای بهره گیری بیشتر آنها از فضای مجازی انجام داد.

ج: پشتیبانی کردن از طلاب

یکی از موارد ایجاد و افزایش انگیزه بهره گیری از فضای مجازی در بین طلاب و روحانیان پشتیبانی از آنها در این امر است؛ یعنی تنها یا صرفا با صحبت کردن و تشویق کردن نباید به حصول نتیجه امیدوار بود بلکه می بایست با پشتیبانی قوی و ایجاد فضای مجازی مناسب و استفاده خود مسؤولین حوزه از این فضا، از طلاب پشتیبانی کرد تا بهره کافی از این ابزارها برده شود.

د: شناخت اهمیت فضای مجازی

شناخت اهمیت حضور در فضای مجازی با توجه به طرح های ضد دینی و ضد ارزشی دشمن گام مهمی در ایجاد انگیزه بیشتر برای استفاده طلاب از اینترنت به شمار می رود.

ه:برگزاری مسابقات وبلاگ نویسی

مسابقات وبلاگ نویسی و یا رقابت های مشابه در اکثر سازمان های آموزشی کشور برگزار می شود که یکی از اهداف آن آشنایی افراد با فضای مجازی است، حوزه های علمیه نیز می توانند با برگزاری این مسابقات انگیزه بیشتری برای استفاده از فضای مجازی را در بین طلاب به وجود آورند.

یک پیشنهاد در راهکارها:

با توجه به این که همواره بر هجوم حملات سایبری و اینترنتی دشمن به دین اسلام افزوده می شود پیشنهاد می شود یک ارتش مجازی برای مبارزه با این گونه حملات طراحی شود، هر چند که در این موضوعات سایت های متعددی فعالیت دارند ولی این مرکز متمرکز و تشکیل یافته از طلاب می تواند قدم بسیار بزرگی در این عرصه بردارد.

این ارتش مجازی متمرکز از طلاب و روحانیان فواید متعددی در پی خواهد داشت که مبارزات پراکنده موجود این فواید را ندارند، از جمله این فواید می توان به هدف دار و دقیق بودن، گستردگی پاسخ ها، کاهش هزینه های مادی و معنوی، متمرکز بودن در مسائل، پاسخگویی دقیق تر و بهتر و ... اشاره کرد.

ضرورت وبلاگ نویسی و ایجاد سایت برای طلاب

در عصر حاضر یکی از ابزارهای انتقال اطلاعات در جهان وبلاگ ها و سایت ها هستند، هر کسی که حتی کمترین درکی از رایانه و آشنایی با آن داشته باشد می تواند با توجه به نظر خود وبلاگی را طرح ریزی کرده و آنچه که مورد نظرش است را در آن نگاشته و در معرض دید دیگران قرار دهد.

با توجه به این که در عصر حاضر چنین وسیله ای فراهم شده طلاب علوم دینی می توانند جمعیت کثیری را با قرار دادن مطالب دینی فراوان از جمله مطالب علمی، فرهنگی، مذهبی و حتی برخی از اطلاعات بصری مانند فیلم، عکس و صدا مخاطب قرار داده و قدم بزرگی در راستای تبلیغ دین و بهبود ارزش های دینی بردارند.

حضور طلاب علوم دینی در عرصه وبلاگ ‏نویسی و سایت ها به دو گونه است: عده‏ای سعی می‏کنند پشت نقاب «یک جوان یا چهره‏ای دانشجویی» بدون افشاء ماهیت خود، عقاید طلبگی خود را عنوان کنند. این افراد در پیام‏های خود از دین و مذهب دفاع می‏ کنند اما با چهره‏ای روشنفکرانه، و به دوستان خود نیز توصیه می‏کنند که تا حد امکان هویت آنها را فاش نسازند.

اما اگر به دسته بعدی وبلاگ‏های طلاب که با انتخاب عنوان صریح و یا با بیان مطالب روشن، اصرار دارند که به عنوان یک طلبه شناخته شوند، تأملی کنیم، خواهیم دید که اثرگذاری این دسته بسیار فراتر از آن پرده‏نشینان خواهد بود. کنجکاوی کاربران اینترنتی و برخی سؤالات پرتعجب از جمله اینکه «آیا شما واقعا روحانی هستید؟»، اولین قدم در استقبال از وبلاگ‏های طلبگی است. این ابتکار را برای نخستین بار یک سید اصفهانی در انتخاب عنوان «یادداشت‏های یک طلبه» به خرج داد و پس از آن «منبرنت» این راه را تکمیل کرد.

اینک صدها وبلاگ و سایت کاملاً حوزوی حیات پر فراز و نشیب خود را با فراز و فرودهای جالب ادامه می‏دهند. روزهای یک طلبه چگونه می‏گذرد؟ در حجره‏ها چه خبر؟ هوای بالای منبر چطور است و ده‏ها مورد ناب را می‏توان در این نوع وبلاگ‏ها یافت. اگر چه «درد دل‏های یک روحانی» پا را فراتر گذاشته و از برخی مسائل ناگفته که خواهیم گفت کدام هستند، سخن به میان آورده است، ولی به هر حال برای کاربران مشتاق همیشه موضوع حجره طلبگی و زندگی آخوندی همچون اسرار کیلومترها عمق زیر زمین جالب است.

کاربران، انگشت تعجب بر دهان گرفته و در بسیاری مواقع سر تحسین تکان می‏دهند؛ وقتی جمله کنایه‏ای و عاطفی و در عین حال متین یک طلبه به همسرش را می‏خوانند و از خود می‏پرسند که آیا طلبه‏ها هم به این چیزها توجه دارند؟ و آنانی که کم و بیش با حوزویان در ارتباط هستند، از اینکه مدرکی از همجنس بودن آدمیان با روحانیان به دست آورده‏اند، خوشحال می شوند.!

زمانی که یکی از همین طلاب در تبلیغ به سر می‏برد، در وبلاگ‏ش به دوستانش توصیه می‏کند که در دوران نامزدی به تبلیغ نروند؛ چنان که خود هنگام بازگشت، بی‏صبرانه برای همسرش نوشت: (اختصاصی او! انتظار به پایان رسید. تا دو روز دیگر به خانه بر می‏گردم).

یک بررسی ساده نشان می‏دهد زمانی که وبلاگ‏ها و سایت های طلبگی با ماهیت روشن خود در عرصه اینترنت فعالیت می‏کنند، استقبال از آنها چند برابر شده و تأثیر کلام بیشتر است. از این رو، به آن دسته از طلابی که قصد وبلاگ‏نویسی دارند توصیه می‏شود با اعتماد به نفس و سر بلندی بر ماهیت حوزوی خود پافشاری کنند و در عین حال، اعتقادات خود را به طور علنی بیان کنند.

موارد استفاده طلاب از وبلاگ برای تبلیغ دینی

طلاب و مبلغان دینی سنگربانان دفاع از دین به شمار می روند، سنگربانانی که همیشه در صحنه حضور دارند، با وجود تأثیر مشخص و غیرقابل انکار روش های تبلیغ سنتی، باید گفت طلاب و روحانیان برای به ثمر رسیدن دو امر مهم و اهداف بزرگ تبلیغ و دفاع از دین، می توانند و ضروی است در کنار روش های سنتی از وبلاگ و فضای مجازی نیز کمک بگیرند.

موارد استفاده طلاب و روحانیان از تبلیغ مجازی برای دست یابی به اهداف مذکور متعدد است اما در این فراز به چند مورد از آنها اشاره می شود:

پاسخ به شبهات دینی:

فضای مجازی و اینترنت یکی از ابزارهایی است که در سالهای اخیر همواره از سوی دشمن بر علیه دین مبین اسلام به کار گرفته شده اند، آنها با استفاده از همین وبلاگ ها متأسفانه توانسته اند برخی از شبهات را در ذهن جوانان بپرورانند، طلاب دینی نیز با استفاده از همین ابزار به راحتی می توانند پاسخ شبهات را با مطالعه دقیق داده و قدم بزرگی در این امر بردارند.

ارائه تحقیقات و مقالات علمی در زمینه دین

یکی از موارد استفاده طلاب از وبلاگ ها ارائه مقالات علمی در این فضا است، با توجه به دسترسی آسان به مقالات در وبلاگ ها، می توان گفت بهره گیری از این ظرفیت برای ارائه مقالات روش مناسبی است، با ارائه مقالات در وبلاگ می توان به دو هدف و نتیجه مهم رسید: نخست؛ استفاده دیگران از مطالب علمی و بهره گیری از آن و دوم؛ اسفتاده از بخش نظرات وبلاگ چرا که عموما برای ارائه نظرات از لینک های مختلفی استفاده می شود که در این روش ارائه مطلب، می توان به راحتی نقاط ضعف و قوت مقاله را متوجه شد و برای اصلاح و ویرایش آن اقدام کرد تا بهره گیری از مطالب مقاله آسان تر شود.

ارائه فعالیت های صوتی و تصویری و نرم افزارها

در سال های اخیر با همت مسؤولان، مراکز مدیریت حوزه علمیه خراسان در سه استان خراسان رضوی، شمالی و جنوبی با برگزاری مسابقات پژوهشی برای طلاب و روحانیان، گام بزرگی در راستای شناخت نرم افزارها و فایل های صوتی و تصویری از سوی طلاب برداشته اند که با استفاده از وبلاگها می توان این آثار پر اهمیت را برای استفاده دیگران به اشتراک گذاشت تا بهره کافی از این نرم افزارها و مقالات نیز برده شود.

نکته پایانی در مورد وبلاگ نویسی و طلبه

نکته بسیار مهم این که اگر طلبه بخواهد از این ابزار یعنی وبلاگ نویسی و سایت های اینترنتی برای خدمت به دین و خدمت به خلق خدا استفاده کند باید به چند موضوع توجه کند که از آن جمله می توان به علم کافی و قدرت بیان نوشتاری قوی برای پیش گیری از سوء استفاده احتمالی از مطالب، مهارت کافی در وبلاگ نویسی و ویرایش مطالب و مسلط بودن بر وبلاگ و بروز رسانی آن، هدف دار بودن مطالب ارائه شده و ... اشاره کرد.

سخن پایانی

بررسی جوانب مختلف موضوع بهره برداری مطلوب از فضای مجازی و اینترنت در حوزه های علمیه و نیز تحقیقات میدانی در این زمینه حاکی از آن است که می بایست حوزه های علمیه اقدامات مؤثرتری را در راستای تحقق جایگاه واقعی اینترنت برداشته و طلاب و مدارس علمیه را برای بهره برداری مطلوب از فضای مجازی و اینترنت به سطح آمادگی مورد نیاز برسانند.

علاوه بر این لازم است حوزه های علمیه با افزایش امکانات مربوط به فضای مجازی و اینترنت طلاب را در آشنا شدن بیشتر یاری کنند، متأسفانه باید پذیرفت که در حال حاضر حوزه های علمیه غالبا آشنایی کاملی با این فضا نداشته و طلاب نیز عموما فاقد علم کافی برای ورود به این مباحث هستند، هرچند نباید از اقدامات بسیار خوبی که تاکنون در این راستا صورت گرفته غافل شد.

حسین سنگ برکان

/704/9314/م

منابع و مآخذ:

1-    شبکه در یک نگاه، مجید بجنوردی ثالث و سیدحاتم مهدوی نور، 1374

2-    خودآموز اینترنت، مجید وحیدی، چاپ دوم 1383

3-    سیمای آرمانی طلبه در نگاه مقم معظم رهبری، چاپ پنجم، 1390

4-    اینترنت و اطلاعات، حجت الله سلیمانی، 1380

5-    مجله فکه، شماره 29، خرداد 1381

6-    سیمای آرمانی طلبه در نگاه مقم معظم رهبری، چاپ پنجم، 1390

7-    منشور مطالبات مقام معظم رهبری از دانشگاه و دانشگاهیان، علی دزکام، ناشر دفتر نشر معارف، جلد هفتم، 1380

8-    بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از اساتید، فضلا، مبلغان و پژوهشگران حوزه های علمیه کشور در تاریخ: 8/9/86

9-    دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله خامنه ای(دامت برکاته)، سخنرانی در جمع طلاب خراسان شمالی در سال 91، آدرسkhamenei.ir: