معانی مختلف صلوات در روایات

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، آیت الله سیدحسن مرتضوی شاهرودی، استاد خارج فقه خراسان در پایان درس خارج خود با اشاره به فراز پایانی دعای مکارم الاخلاق امام سجاد(ع) «اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‏مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، کَاَفْضَلِ ما صَلَّیْتَ عَلى‏ اَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ قَبْلَهُ، وَ اَنْتَ مُصَلٍّ عَلى‏ اَحَدٍ بَعْدَهُ،» بیان داشت: این فراز دو قسمت دارد که مطالب زیادی در این مباحث مطرح شده است و نیز در زیارت جامعه مفصل بیان شده که از این مباحث صلوات بر آل می باشد.

وی افزود: پیامبر فرمود هر صلواتی که بر من فرستاده شود اگر ذکر آل نشود ابتر است و مراد از آل مفصل در زیارت جامعه بیان شده است که مهم ترین این احتمالات خمسه طیبه با بقیه ائمه معصومان (ع) هستند.

آیت الله مرتضوی بیان داشت: یکی از مباحث مطرح شده در این فراز آن است که مراد از صلوات خداوند بر پیامر اکرم چیست؟ که این جهت در بحار ج 94 صفحه 50 به بعد حدیث 28 و 37 و غیر این دو حدیث موجود است و نیز بعضی از این روایات در تفسیر برهان ج 3 صفحه 334 حدیث 5 یا 6 و یا  بعدی ها بیشتر اینها اینگونه معنی می کنند که مراد از صلوات خدا بر رسول اکرم رحمت پروردگار است «إِنَّ اللَّهَ وَمَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیمًا»

وی افزود: صلوات خداوند بر پیامبر کل این روایات متفق است که مراد رحمت خداوند است که بر پیامبر اکرم می رسد. همین روایات می گویند مراد از صلوات مؤمنان بر پیامبر اکرم به معنی دعا است معناش این است که دعا می کنیم برای پیامبر اکرم که در بعضی از این روایات توضیح بیشتری داده شده است مثلا از خدا می خواهید که دین رسول خدا جهانی شود از خدا می خواهیم که رسول خدا در قیامت شفاعت بیشتری کند از خدا می خواهیم که مقام رسول اکرم(ص) بالاتر برود.

استاد خارج فقه حوزه خراسان بیان داشت: کل این صلوات ها به معنی دعا می باشد در یک روایتی دارد مرحوم مجلسی از منیه المرید مرحوم شهید نقل می کند مضمون اون روایت شاید حدیث 65 باشد از همین باب که پیامبراکرم (ص) فرمود اگر کسی کتابی می نویسد یا نامه ای در آن کتاب جمله صلی الله علیه وآله را بیاورد تا این جمله در آن کتاب است ملائک برای آن نگارنده صلوات استغفار می کنند.

وی افزود: منافاتی بین این طوایف از روایات نیست یک طائفه که اکثر است صلوات علی النبی را به معنی دعا برای پیامبر و جهانی شدن دینش یا شفاعتش معنی می کنند که کل اینها از مصادیق دعا هست.

وی ادامه داد: صلوات خداوند در آیه 56 سوره احزاب که می فرماید «إِنَّ اللَّهَ وَمَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیمًا » در این روایات ایضا اشاره شده به جمله تسلیم می فرماید تسلیم پیامبریعنی هرچه می فرماید عمل کنیم این جمله ی از روایات که شاید با کل ادعیه هم نوع اختلافی داشته باشد .

استاد عالی حوزه خراسان بیان داشت: نماز میت رو که می خوانیم فرازی دارد «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ، وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ، کَمَا صَلَّیْتَ عَلَى إِبْرَاهِیمَ، وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِیمَ،» کل روایات و ادعیه ای که صلوات بر رسول اکرم آمده است اغلب آنها کَمَا صَلَّیْتَ عَلَى إِبْرَاهِیمَ، وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِیمَ دارد.

وی افزود» آنچه این دعای شریف اضافه دارد «اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‏مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، کَاَفْضَلِ ما صَلَّیْتَ عَلى‏ اَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ قَبْلَهُ، وَ اَنْتَ مُصَلٍّ عَلى‏ اَحَدٍ بَعْدَهُ،» کَاَفْضَلِ  است که بعضیا اینگونه معنی کردند افضل صلوات بر انسان های قبل پیامبر صلوات بر ابراهیم بود بزرگترین رحمتی که بر ما بعد رسول اکرم از ناحیه خدا فرستاده شده امیرمؤمنان و اولاد معصومانش(ع) بوده است.

آیت الله مرتضوی گفت: بعضی ها می گویند مطلق است کل صلواتی را که از آدم تا خاتم بود صلوات بر پیامبر باید افضل باشد برآن و اینجا یک بحث ادبی آوردند که مشبه به باید اقوی باشد و اون در صورتی است که کل مراد باشد.

وی افزود: جمله مُصَلٍّ عَلى‏ اَحَدٍ بَعْدَهُ هم همینطور معانی دارد آنچه فرق این دعا بر سایر ادعیه که از آن جمله دعاها در نماز میت است کما صلیت علی ابراهیم است این  دعا میگه افضل بر اون صلواتی که بر ابراهیم فرستاده شده  بر پیامبر (ص) فرستاده شود./933/پ202/ب4