تمام حالات وجودی انسان در قرآن انعکاس پیدا کرده است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، محمد علی انصاری، استاد تفسیر قرآن کریم، امروز در نشست «مهارت ها و روش های تبلیغ حقایق دینی از منظر قرآن» که به همت مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد، برگزار شد، گفت: قرآن نیکوترین حدیث است.

وی با اشاره به این که شیوه انتقال قرآن تابع اصل روان و سادگی است، ابراز کرد: خداوند سبحان از محتوای سخن نمی کاهد، اما مطلب را به گونه ای بیان می کند که «هُدی لِلناس» باشد که عموم جامعه بتوانند، ارتباط خود را با آن برقرار کنند.

این مفسر قرآن کریم با اشاره به آیه 23 سوره زمر، اظهار کرد: خداوند متعال می فرماید: «اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدیثِ کِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِیَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلینُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلی‏ ذِکْرِ اللَّهِ، خدا قرآن را که بهترین سخن است فرو فرستاده است. کتابى که بخش هایى از آن شبیه یکدیگر است و در معنى به یکدیگر باز مى گردند. (برخى از آنها برخى یکدیگر را تفسیر مى کند) کتابى که با شنیدن آیات آن، پوست کسانى که از پروردگارشان مى هراسند، بر اندامشان جمع مى شود، سپس پوستشان و دلشان به یاد خدا نرم مى گردد و بدان آرامش مى یابد.»، شش مهارت برای انتقال حقایق الهی، قرآنی، اسلامی به مخاطبان، بر اساس این آیه می توان استخراج کرد.

انصاری گفت: خداوند در این آیه شریفه، واژه «نزل» که به معنای به زیر آمدن و فرودآمدن است را به کار می برد، دو نزول در عرب داریم، یک نزول حسی است و دوم، نزول شأنی و مقامی است، به طور نمونه گفته می شود، فلان کس از ریاست به زیر آمد.

این استاد تفسیر قرآن کریم گفت: در قرآن قطعا نزولی که مطرح است، نزول شأنی است. خداوند سخن خویش را برای ایجاد ارتباط با افکار و اذهان بشریت تنزل می دهد.

این استاد دانشگاه گفت: کلمه حدیث، بر وزن فعیل است. کلمه حدیث که نام قرآن است یعنی سخن نو. وقتی قرآن را برای چندمین بار قرائت می کنید، احساس نمی کنید لفظ تکراری می خوانید؛ چرا که قرآن ملال و کهنگی ندارد.

انصاری ابراز کرد: هر متن علمی و غیر علمی را برای چندمین بار بخوانید کنار می گذارید؛ چرا که تازگی و حدوث را برای شما ندارد. اما قرآن را اگر 10 بار بخوانید باز هم تکراری نیست و نو است.

این مفسر قرآن با اشاره به آیات «الرَّحْمَنُ، عَلَّمَ الْقُرْآنَ، خَلَقَ الْإِنسَانَ، عَلَّمَهُ الْبَیَانَ»، گفت: کلمه و کلام، عامل انتقال است، خداوند متعال زمانی که انسان را آفرید و تعلیم قرآن به او کرد، سریعا نخستین چیزی که مطرح می کند، شیوه بیان و ارتباط را بعد از فراگیری قرآن بیان می کند؛ چرا که امری ضروری است.

قرآن، کتابی است که تمام حقایق را بیان می کند

انصاری با اشاره به این که قرآن، کتابی است که تمام حقایق را بیان می کند، افزود: 800 آیه قرآن، بیان جهان طبیعت است. صدها آیه قرآن، ذات و وجود انسان را معرفی می کند و همچنین بیش از هزار آیه قرآن، خداوند متعال را معرفی می کند.

این استاد دانشگاه افزود: خداوند سبحان، قرآن را با کلام و کلامی بیان می کند که به نهایت حُسن رسیده است. خداوند متعال، نیکوترین آهنگ و ضرب آهنگ را در کلام خود بیان می کند، چون حسن سخن به سه مسأله است، یک حسن محتوا و ماده، دوم حسن قالبی که انتخاب می کنید و سوم مشروط به حسن آهنگ و شیوه ادا است.

وی با اشاره به این که مهم ترین مساله بعد از استفاده از قرآن، مساله بیان و انتقال قرآن است، افزود: کلمه و کلام، واحد بیان است. 

این استاد تفسیر قرآن اظهار کرد: قالب بیانیه قرآن در نهایت شکوه است، در تمام واژگان قرآن که نگاه می کنید یک واژه ناسازگار پیدا نمی کنید. «فَسَیکفِیکَهُم الله» که بزرگترین کلمه قرآن است، مثل عسل شیرین تلفظ می شود و هیچ گره ای ندارد.

این استاد دانشگاه افزود: خداوند تمام کلماتی که انتخاب می کند، مأنوس است. گاه قالب قرآن، آن قدر زیبا انتخاب شده است که محتوا را محو خود می کند و  قالب، جذب محتوا می شود.

انصاری با اشاره به آیه «وَ إِذا حُیِّیتُمْ بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلی‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ حَسیباً، تصریح کرد: در این آیه معنا و قالب با یکدیگر ممزوج شده و زیبایی و شکوه کلامی دیده می شود.

قرآن، هنوایی و همدلی با انسان می کند

این استاد دانشگاه با بیان این که تمام حالات وجودی انسان در قرآن انعکاس پیدا کرده است، افزود: قرآن همنوایی و همدلی با انسان می کند، برای هر حالی که در وجود انسان است، خدا برای آن آیه فرستاده است، قرآن به تمام حالات وجودی انسان، سرکشی می کند؛ از این رو ما از قرآن می آموزیم که همنوایی و همدلی با مخاطب داشته باشیم.

وی با اشاره به این که خداوند متعال، قالب و محتوای قرآن را در اوج حسن و زیبایی انتخاب می کند، اظهار کرد: جذابیت قرائت قاری قرآن، به خاطر آهنگ پذیری قرآن است.

انصاری با اشاره به واژه «مثانی»، افزود: «مثانی» از ریشه «ثنی» گرفته شده است، در لغت به معنی عطف است، یعنی چیزی را به چیزی معطوف کردن.

این استاد تفسیر قرآن با اشاره به آیه «اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدیثِ کِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِیَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلینُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلی‏ ذِکْرِ اللَّهِ»، افزود: قرآن لرزه به پیکر انسان می زند و سپس آرامشی به وجود انسان می دهد.

انصاری با اشاره به این که یکی دیگر از ویژگی های مهم قرآن، مسأله بازسازی شخصیت انسان و اثرگذاری است، افزود: قرآن ابتدا باورهای غلط و پوسیده را فرو می ریزد و دوباره شخصیت انسان را بازسازی می کند.

این استاد دانشگاه فردوسی مشهد افزود: تبلیغی که سازندگی و اثر گذاری وجود انسان را در پی نداشته باشد، اسقاط تکلیف است؛ از این رو مبلغ دین، باید بعد هدایتگری در سخنش غالب باشد.

وی گفت: قرآن کریم در دل ها اثر می گذارد. حضرت علی(ع) می فرمایند: «ما جالَسَ هذَاالقُرآنَ اَحَدٌ الّا قامَ عَنهُ بِزِیادَةٍ اَو نُقصانِ؛ زِیادَةٍ فی هُدًی اَو نُفصانِ مِن عَمًی، هیچ کس با این قرآن همنشین نشد، مگر آن که چون از نزد آن برخاست با فزونی و کاستی همراه بود؛ فزونی در هدایت، و کاستی از کوردلی.»/1309/پ201/ب4