تأمین خیرات و خوبی‌ها؛ مبانی مشترک علم اخلاق و علم حقوق
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، محسن جوادی، عضو هیأت‌علمی دانشگاه قم، پیش از ظهر امروز در نشست تخصصی دومین کنفرانس بین‌المللی فقه در سالن امام خمینی (ره) مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) قم با بیان این‌که تأمین خیرات و خوبی‌ها مبنای اشتراک علم اخلاق و علم حقوق است، گفت: علم اخلاق و علم حقوق از همان ابتدا به دنبال کاهش شر و بدی‌ها و افزایش خیر و خوبی‌ها در میان مردم بوده‌اند.
وی افزود: در تقریرهای مختلف نظریه اخلاقی قانون طبیعی در تعریف عمل اخلاقی به عملی که معطوف به خیر آدمی است مشترک هستند و به بیان دیگر دو اصل مورد اجماع نظریه پردازان قانون طبیعی است.
عضو هیأت‌علمی دانشگاه قم تصریح کرد: اصل اول عقل عملی است که انسان آن را در وجدان خود می‌یابد و می‌گوید خیر را باید انجام داد و از شر باید پرهیز کرد و طبق دومین اصل، خیرات پایه مانند حیات، سلامت، علم و دلایل بنیادی عمل اخلاقی‌اند که دلایل اخلاقی دیگر هم در نهایت مبتنی بر آن‌ها است.
جوادی ادامه داد: هر چه فهرست خیرات پایه جامع‌تر باشد و ابعاد مختلف آدمی را لحاظ کرده باشد آن تقریر نظریه اخلاقی قانون طبیعی موجه‌تر خواهد بود و اخلاق از این جهت به حقوق نزدیک می‌شود که غایت حقوق هم تأمین برخی خیرات پایه مانند حیات و امنیت است.
وی اظهار کرد: عدم توجه به تفاوت خیرات پایه از جهت چگونگی تحصیل آن‌ها و وضع قانون درجایی که نیازی به آن نیست و حتی در صورت وضع قانون جنبه خیریت آن منتفی می‌شود و از طرف دیگر عدم وضع قانون در مورد خیراتی که تحصیل آن‌ها صرفاً با ملاحظات اخلاقی بسیار دشوار است، می‌تواند آسیب‌های زیادی متوجه جامعه بکند.
عضو هیأت‌علمی دانشگاه قم با اشاره به این‌که در نگرش ارسطویی به جای خود خیر آزادی را منشأ خیر و قانون می‌دانند، گفت: در این نوع نگرش مثلاً لذت را نشانه نیل به خیر می‌دانند نه خود خیر پایه را اما فهرست خیرات پایه بسته نیست و می‌توان خیرات دیگری را هم کشف کرد.
جوادی با اشاره به این‌که هر چه فهرست خیرات پایه جامع‌تر باشد و ابعاد مختلف آدمی را لحاظ کرده باشد آن تقریر نظریه اخلاق قانونی طبیعی و موجه‌تر خواهد بود.
وی یادآور شد: علم حقوق و اخلاق باید به دنبال راهکارهای باشند که بتوانند خیرات را در جامعه افزایش دهند زیرا با افزایش خیرات است که یک جامعه به سمت توسعه و پیشرفت حرکت می‌کند./921/پ202/ف