فصاحت و بلاغت قرآن کریم نقض پذیر نیست

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، آیت الله سیدان، استاد سطح عالی حوزه علمیه، عصر امروز در ادامه سلسله جلسات روش ساختاری تفسیر قرآن کریم که در منزل وی برگزار شد، با بیان این که در تفاسیر آیات و سوره های قرآنی باید از بیانات خود پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) استفاده شود، تصریح کرد: با تاکید بر اعتبار سند و روشنی دلالت تفاسیر، باید با دقت و پژوهش آیات و روایات را مورد واکاوی قرار دارد و در این زمینه از عقل و فهم بشر نیز استفاده کرد زیرا که فهم، عامل درک معانی و تفاسیر قرآن خواهد بود.

وی با اشاره به فرعون و جنایات هولناک وی، اضافه کرد: در ارتباط با شخصیت فرعون، همه ما آگاه هستیم که او یک شخص جانی و خطا کار بوده است. در حقیقت رذالت ها و جنایت های او به اندازه ای بوده است که نوشته اند زنان بنی اسرائیلی را وادار به کار کردن بر روی خارهای تیز می کرده است. برخی از مفسران قرآنی زمانی که به این موضوع اشاره می کنند می گویند خداوند روح او را پاک و پاکیزه گرفت زیرا که در لحظات پایانی عمر گفت: ایمان آوردم اما بدون شک این موضوع سبب قبول ایمان آوردن او نخواهد بود.

این استاد سطح عالی حوزه علمیه با بیان این که ایمان آوردن در لحظات پایانی زندگی سودی ندارد، خاطرنشان کرد: بر طبق آیات قرآن پس از این، حضرت موسی و هارون به خداوند تبارک و تعالی عرض کردند که فرعون هرگز موفق به قبول ایمان نشود زیرا که در حقیقت، این ایمان آوردن او، ایمان در وقت غرق بوده و آن زمان دیگر ایمان کارساز نیست. باید گفت هم در ایام قدیم و هم در زمان اخیر کسانی هستند که حساب و کتاب تفسیر را  رعایت نکردند و این امر نشان دهنده تفسیر به رأی است.

آیت الله سیدان با اشاره به ارجاع تفاسیر قرآنی به پیامبر خدا(ص) و ائمه اطهار یاد آور شد: برخی ها تعبیر کرده اند که حتی برای تفسیر قرآن به بیان پیامبر(ص) نیاز نیست؛ این ها نظرشان این نیست که پیامبر(ص) را کوچک کنند بلکه تنها می خواهند بگویند که برای تفسیر قرآن خود آن کفایت می کند و نیازی به اسناد دیگر نیست.

وی افزود: برخی ها نیز نظرشان بی توجهی به پیامبر و ائمه اطهار(ع) بوده و اظهار می کنند که خود قرآن نیازی به تفسیر به غیر نداشته و خود آن برای خودش کافی است. گروه دیگری از مفسران دینی نیز اعتقاد دارند که قرآن نور است و نور هم احتیاج به چیز دیگری برای روشنی ندارد که این نظریه با وجود حروف مقطعه و آیات متشابه که نیاز به ارجاع دارند نیاز به بررسی و واکاوی دارد.

این استاد حوزه علمیه خراسان با اشاره به فصاحت و بلاغت آیات و کلمات قرآنی اظهار کرد: برخی از علما و فصحا در برهه ای از زمان به این نکته قرآن اشاره کردند که تعدادی از کلمات آن فصیح و بلیغ نیستند، کلماتی همچون استهزاء، کبار و عجا  از این دسته بودند. پس از ارجاع این موضوع به پیامبر اکرم(ص) ایشان سخت این نظریه را محکوم کرده و اثبات آن را برای آن ها عرض کردند. در این چنین زمینه هایی همه باید اعجاز قرآن را درک کنند. البته این نیاز به مقدماتی دارد که باید درک شود.

آیت الله سیدان با بیان این که به اندازه فهم خود باید از تحدّی قرآن فاصله گرفت، تصریح کرد: اکنون پس از گذشت 1400 سال هنوز کسانی که خبره کار هستند، در تعدادی از این ها  اختلاف دارند یعنی هنوز مراد خدا را درک نکرده اند. به همین جهت لزومی وجود دارد که همه به اندازه خود در فهم قرآن جلو بیایند و به همان نسبتی که آموزش دیده اند، وارد تفسیر و تحلیل بشوند. هم خود قرآن و هم بیانات قطعی معصومان(ع) این تلازم را اعلام می کند و هنگامی هم که خودمان با قرآن برخورد می کنیم می بینیم که غیر از چیزی که در حدیث آمده است، قابل برداشت و تحلیل نیست.

وی با بیان این که برای درک بهتر آیات و روایات باید به احادیث بازگشت و آن ها را واکاوی کرد، گفت: باید آیات را واکاوی کنیم تا بتوان هر چه بهتر آن ها را درک کرد. از بیانات دیگر قرآن نیز این را نمی توانیم بگوییم که مراد خدا از ظن چیست. همچنین آیه هایی که در بررسی دقیق عقلانی آن ها عترت را لحاظ نکرده باشیم، قادر به معنی کردن آن ها نخواهیم بود.

آیت الله سیدان ادامه داد: برای مثال حضرت رضا(ع) اشاره دارند که غَفَر به معنی پوشاندن و پوشش و ذنب به معنی گناه است. گاها در جوامع خرافاتی، قیدهایی و خرافاتی در میان بوده است، در چنین زمانی کسی برای اصلاح جامعه آمده است اما مردم ناآگاه با او و با قرآن و اصل دین مخالفت کردند و در برابر حق طلبی ایستادند. در چنین جوامعی پیامبران با بت پرستی ها و جنایات مبارزه و تلاش بسیار کردند تا این جوامع را به راه های درست و سالم هدایت کنند و بعضا تمام عمر خود را گذاشتند. حال نیز ضرورت دارد تا با بررسی اجمالی این جریانات، زندگی خود را بر محور دین به پا کنیم./864/پ202/ب5