فقه بدون حقوق نمی‌تواند در عرصه اداره کشور جلوه نمایی کند
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجتالاسلام سعید رهایی، استاد دانشگاه مفید قم امروز در یادواره علمی «مهاجر الی الله، ناصر قرباننیا» خاطرنشان کرد: فقه دانش اصلی ما است و باید به دنبال این سخن بود که چگونه فقه را میتوان علمِ راه حل و قائدهمندِ روابط انسانیِ کنونی استنباط و ترسیم کرد؟ سؤال اول این است که کدام فقه و حقوق و سؤال دوم اینکه چگونه فقه میتواند در عرصه حقوق بینالملل نقش فعال داشته باشد؟
استاد دانشگاه مفید قم با طرح سؤالی اظهار داشت: آیا فقه آنچنان که در آثار بزرگان سلف وجود دارد، میتواند در عرصه حقوق بینالملل راه پیدا کند؟ فقه بدون حقوق نمی‌تواند در عرصه اداره کشور جلوه نمایی کند؛ بنابراین در دولت جمهوری اسلامی نیز فقه زمانی توانست در عرصه کشوری سکان دار احکام زندگی انسانی شود که در صورت حقوق و در غالب حقوق در آمد.
وی با اشاره به قانون اساسی تصریح کرد: در مقدمه قانون اساسی آمده است که قانون اساسی بر اساس قرآن و سنت مبین نهادهای اجتماعی سیاسی اقتصادی و فرهنگی است، مشروط بر اینکه مقبول مردم ایران قرار گیرد که این را به عنوان یک گزاره خبری میگوید که مردم ایران آن را قلبا پذیرفته بودند.
حجتالاسلام رهایی افزود: در اصل دوم قانون اساسی، نظام جمهوری اسلامی را معرفی میکند که نظام جمهوری اسلامی نظامی مبتنی بر ایمان به شش مورد که ذکر میشود که پنج مورد از اصول عقاید شیعه(توحید، نبوت، امامت، معاد و عدل) را بیان میکند و کرامت انسانی و آزادی مسؤولانه انسان در برابر خدا را به عنوان مورد ششم ذکر میکند که این اعتقادات میتواند با اجتهاد مستمر فقهای جامع‌الشرایط و بهره گیری از دستاورهای علمی به قسط و عدل و استقلال فرهنگی، اقتصادی و سیاسی منجر شود.
استاد دانشگاه مفید قم لازمه بیان فقهی در عرصه بینالمللی را شناخت این عرصه دانست و گفت: فقهی میتواند در عرصه زندگی به عنوان راهنما و قائده چه در عرصه داخلی و چه بینالمللی کار ساز باشد که به عنوان نظام به آن نگاه و استنباط کنند؛ بنابراین اگر کسی میخواهد در عرصه بینالمللی دیدگاههای فقهی را بیان کند، باید عرصه بینالمللی را بشناسد و دکتر قربان نیا در آثارش به این مسأله پرداخته است.
وی با بیان سؤالی مبنی بر اینکه چطور میتوان فقه را برای کسانی که معتقد به فقه از باب تعبد نیستند، به صحنه بینالمللی آورد، خاطرنشان کرد: در این مسأله دکتر قربان نیا به سراغ بحث اخلاق می‌رود و به اخلاق جهانی تعبیر میکند؛ او اخلاق جهانی را راهکاری می‌داند که فقه را از زبان اخلاق جهانی به عرصه حقوق بینالمللی بیاورد.
حجتالاسلام رهایی درباره ایفای نقش فقه در دنیای امروز اظهار داشت: در نتیجه کتاب «تأمل در فقه و تحول در حقوق» که مجموعه مقالات دکتر قرباننیا است، آمده که وقتی از او سؤال میشود فقه امروز چگونه میتواند در عرصه بینالمللی نقش ایفا کند و میگوید که فقهِ گرفتار شهرت و اجماعات مدرکی، قابلیت تحول ندارد و اگر فقه گرفتار تعبد به شهرت شد، دیگر پویا و پاسخگو نخواهد بود؛ بازکردن دریچه عقل به روی فقه و دریچه اخلاق هم در مقام فهم و استنباط فقه و هم در مقام تبیین و تدوین فقه، میتواند فقه را به عرصه حقوق و حقوق بینالملل بیاورد./822/پ202/ف