راه اندازی کرسی خارج فقه الاخلاق / تاسیس پژوهشگاه اخلاق

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر صادقی رشاد، رییس شورای مدیریت حوزه علمیه تهران پیش از ظهر امروز در پیش همایش فلسفه اخلاق که در حوزه علمیه امام رضا (ع) تهران برگزار شد با بیان اینکه دین بر چهار رکن «عقاید» «علم» «آموزه های بایستی» و «آموزه های شایستی یعنی اخلاق» تشکیل شده است گفت: اخلاق یکی از چهار رکن قضایای تامین کننده معرفت  و معیشت مومن در اسلام است و به اندازه ای که به نقش این بعد تاکید شده در سایر ابعاد نیست.

حجت الاسلام و المسلمین رشاد با اشاره به اینکه پیامبر(ص) به این حیث مورد تعظیم قرار گرفته است و «انک لعلی خلق عظیم» گویای این است که عظمت اصلی پیامبر(ص) به این حیث است اظهار داشت: اسلام احکام مترقی دارد و از این جهت ممتاز است و از این جهت مکتب پیامبر(ص) نسبت به دیگر شرایع کاملترین است.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تاکید بر اینکه اخلاق مورد توجه اسلام است و برخی اخلاق پیامبر(ص) را اعجاز او می دانند تصریح کرد: حق این است که ما از این زاویه و بعد اسلام آنچنان که باید اهتمام نکردیم و در همیشه تاریخ به این نقیصه و کاستی در رفتار ارباب علم و نخبگان و آحاد امت توجه کمتری بوده است تا جایی‌که متاسفانه ما مسلمانان امروز متهم به بی اخلاقی و بداخلاقی هستیم.

متولی حوزه علمیه امام رضا(ع) تهران با بیان اینکه در قرآن اشاره می کند که اگر اخلاق پیامبر اینطور نبودند مردم از دور او پراکنده می شدند خاطرنشان کرد: فریبها و فریبکاریها و فریبکاران سبب نشستن گرد اتهام بر دامن امت اسلامی است.

وی امت و مردم را دامنه علما دانست و ابراز داشت: قطعا باید پذیرفت اگر کاستی به محیط جامعه راه پیدا میکند منشأ آن کاستی علم و رفتار ما است، اگر رفتار علما و روحانیون دچار کاستی و ناراستی نباشد تراوشات آن در جامعه منتشر نمی‌شود.

حجت الاسلام و المسلمین رشاد با تاکید بر اینکه باید بپذیریم که ما مقصر هستیم نه قاصر گفت: آنقدر که به فقه می پردازیم و کمابیش به علوم عقلی میپردازیم به حوزه علم در قرون اخیر و به حوزه اخلاق در اکثر قرون اهتمام نکرده ایم.

این استاد سطوح عالی حوزه علمیه با بیان اینکه در بخش اخلاق بسیار بسیار فقیریم اظهار داشت: آرای ارزشمند و سرمایه های باقیمانده از سلف عمیق است اما نه در حد انتظار، اگر فهرست کنیم عدد کتب اخلاقی ما در قیاس با حوزه های دیگر معرفتی خاصه فقه قابل قیاس نیست.

وی با بیان اینکه فقه ما غنی است ولی فقهای ما به مسائل روز آنچنان که باید نمی پردازند و حوزه های خلأ بسیار است گفت: حوزه های خلأ فقه ما امروزه در مقایسه با مسائل زمانه از نظر کمیت بیش از دوره های گدشته است.

رییس شورای مدیریت حوزه علمیه استان تهران با تاکید بر اینکه درباره اخلاق باید از فقر باید سخن گفت نه از نقص و کسر اذعان داشت: این جای بسیار تاسف دارد که در حوزه های ما هیچ اهتمامی در تولید معرفت نیست تا چه برسد به حوزه ها معرفتی زیستی.

سقوط اخلاق در جامعه سبب ناموفق بودن جمهوری اسلامی می شود

حجت الاسلام و المسلمین رشاد با بیان اینکه نمی توان پذیرفت کسی از نظر علمی در جایگاه بالایی باشد و رفتاری ناساز با سیره نبوی از او سر بزند اظهار داشت: گاهی رفتارهایی از کسانی دیده می شود که نمیتوانیم تحمل کنیم که کسی، کسی باشد اما چنین رفتار و گفتاری داشته باشد که با سیره نبوی سازگار نیست.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اخلاق را در جامعه به صورت شتابان در حال سقوط توصیف کرد خاطرنشان کرد: اگر این معضل را حل نکنیم جمهوری اسلامی در مقاصد عالیه‌اش ناموفق خواهد بود.

وی افزود: دچار تبعیض دین شده ایم و به مقررات می پردازیم اما به اخلاق پرداخته نمی شود، پارلمان قانون و مقررات داریم اما پارلمان اخلاق نداریم.

رییس شورای مدیریت حوزه علمیه استان تهران با بیان اینکه ما این مشکل را از حوزه داریم و از حوزه به جامعه سرایت کرده است گفت: محیط کسب و کار و ادارات ما وضع بسیار بدی دارد در حالیکه نظام ما نظامی اخلاقی و فرهنگی است و در راس نظام یک شخصیت فقهی و اخلاقی مستقر است پس باید پرسید اشکال کار کجاست؟!

کرسی های خارج فقه الاخلاق راه اندازی شود

این استاد سطوح عالی حوزه علمیه با طرح سوالاتی نظیر اینکه چند فیلسوف اخلاق داریم؟ چند اثر ارزشمند علمی در فلسفه اخلاق داریم؟ تاکید کرد: در حوزه باید در مقام نظر و فلسفه اخلاق کار کنیم، حرف تازه در فقه در چهار دهه پس از انقلاب بسیار تولید شده و کرسی های خارج فقه ما نه به اندازه حاجت و فراخور انتظار اما حرف تازه بسیار زده‌اند که این در تاریخ نقطه عطفی است و تاریخ صدسال دیگر گواه خواهد داد که فقه ما در اثر انقلاب چه جهشی داشته است، اما به همین قیاس اگر کار می شد در حوزه اخلاق باید اتفاقی می افتاد که نشده.

حجت الاسلام و المسلمین رشاد با بیان اینکه در فلسفه فقه هم کار چندانی نشده اظهار داشت: اگر فلسفه اخلاق را فراتر از فقه الاخلاق بدانیم در آن زمینه هم کاری نکردیم.

وی اذعان داشت: از محضر بزرگان علم و فقه تقاضا کردم شما که یک جلسه فقه و یک جلسه اصول دارید یک جلسه هم خارج فقه الاخلاق با همان اصول فنی اش داشته باشید، مراجع و فقها که نواب عام حضرت حجت قلمداد می شوند هم باید فضایل و رذایل را از آنان بشنویم و هم باید کرسی های خارج فقه اخلاق داشته باشند و بر همان سبک و سیاق فقه جواهری باید اخلاق جواهری مطرح شود.

 باید پژوهشگاه اخلاق راه اندازی شود

متولی حوزه علمیه امام رضا(ع) تهران با بیان اینکه مراکز تخصصی تربیت استاد و تدریس اخلاق جزو واجبات حوزه است تصریح کرد: ما الان علم اخلاق نداریم علوم اخلاقی داریم چون دانشهای مختلفی در جهان پدید آمده که مجموع آن نیاز به کار تخصصی دارد.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به اینکه یک مرکز تحقیقات اخلاق در قم داریم و چند گروه اخلاق در پژوهشگاه‌های پیرا حوزوی دایر است ولی فراخور نیست تاکید کرد: اخلاق قلمروی نیست که در حد گروه بتوان از عهده آن برآمد آن هم با این عقب ماندگی که داریم، باید پژوهشگاه‌های اخلاق راه اندازی شود.

وی با بیان اینکه رونق گرفتن مدارس تخصصی جای شکر دارد و باید در حوزه اخلاق هم به همین شکل پیش رفت گفت: باید یک رشته رایج دایر گسترده باشد که سهم قابل توجهی به عنوان یکی از چهار رکن دین داشته باشد.

رییس شورای مدیریت حوزه علمیه استان تهران خاطرنشان کرد: مجتهد اخلاقی بسیار داریم اما مجتهد اخلاق خیلی کم داریم که حضرت آیت الله مجتبی تهرانی از این مجتهدین بود که هم مجتهد اخلاق بود  و هم مجتهد اخلاقی.

آیت الله مجتبی تهرانی باید الگوی طلاب در اجتهاد اخلاق باشد

حجت الاسلام و المسلمین رشاد با اشاره به اینکه آقا مجتبی تهرانی تسلط کاملا فوق العاده ای بر آرای امام(ره) داشت و در فقه و اصول آیینه حضرت امام(ره) بود گفت: امام(ره) در اخلاق اهتمام و دروس سلسله وار داشت و برخی کتب که پس از انقلاب منتشر شد حاصل دروس امام(ره) بود.

این استاد سطوح عالی حوزه علمیه افزود: امام(ره) قبل از آن که فقیه باشد متخلق بود و آثار معرفتی ایشان متعلق به قبل از فقاهت ایشان بود و مرحوم آیت الله تهرانی هم اینطور بود.

متولی حوزه علمیه امام رضا(ع) تصریح کرد: در تهران ظرف این نبود که آیت الله تهرانی در کنار کرسی خارج فقه و اصول کرسی فنی خارج اخلاق داشته باشند اما کرسی اخلاق عمومی داشت اما در همان جلسات عمومی هم کاملا اجتهادی درمباحث ورود می کرد و نظرات و منابع را هم ذکر می کرد و بحث می کرد که افزون بر سه هزار درس سلسله وار مطرح کرده بود.

وی با بیان اینکه مجموعه اخلاق آیت الله مجتبی تهرانی 17 جلد خواهد بود که تا کنون 9 جلد آن منتشر شده است اظهار داشت: در همین مجموعه با اینکه القا شده برای عموم و دست وی برای فنی صحبت کردن بسته بود اما باز هم پیداست که کاملا فنی و اصولی مباحث مطرح شده است اگر بنا بود نه برای عموم بلکه با ویرایشی برای خواص این کتب منتشر شود آن جهت اجتهادی بیشتر دیده می شد.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تاکید بر اینکه آیت الله مجتبی تهرانی باید الگوی طلاب باشد تا به این مباحث اهتمام بورزند و این خلأ و نقیصه را جبران کنند گفت: وی همان مقدار که برای دوره فقه و اصول زمان می گذاشت برای اخلاق هم در مجموع به همان اندازه زمان می گذاشت./959/پ201/ص