نقش اجتماع در فقه و تأثیر آن بر رفتارهای فردی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام آزادی پژوهشگر علم اجتماعی مسلمین در سلسه نشست های علم اجتماعی مسلمین که در روز گذشته در سالن جلسات دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار شد گفت: فقه حنفیه نزدیک به فقه شیعه است.

وی افزود: فقه بر رفتارهای فردی افراد بسیار تاثیرگذار است و اجتماع در آن نقش دارد بنابراین می توان  گفت که رویکرد اجتماعی در فقه جریان دارد.

حجت الاسلام آزادی اظهار داشت: نکته ای که در فقه اهل سنت مشهود است اینکه در سال های آغازین اسلام فقهای اهل سنت خلفای آنها هم بودند که پس از یزید این رویکرد تغییر کرد به طوری که یزید برای جنگ با امام حسین(ع) از فقیهی به نام قاضی شریف استفتاء کرد.

پژوهشگر علم اجتماعی مسلمین خاطرنشان کرد: در اهل سنت با ظاهر شدن 4 فقه شافعی، حنفی، مالکی و حنبلی جدایی دین از سیاست اتفاق افتاد و به دنبال آن  فقه آنها رویکرد اجتماعی خود را از دست داد و محدودیت پیدا کرد.  

وی بیان داشت: مذهب حنفیه در هیچ زمان تاریخی تا به امروز نتوانسته حکومتی تشکیل بدهد تا با اجتماع درگیر شود به همین خاطر رویکرد اجتماعی در فقه حنفی جریان ندارد. همچنین قابل توجه است که برخی مورخان معتقدند که ابوحنیفه ایرانی الاصل بوده است.

حجت الاسلام آزادی خاطر نشان کرد: عده‌ای از اهل سنت، به خلاف علمای شیعه، به تصویب اعتقاد دارند و بر این باورند که رای و استنباط مجتهد هیچ گاه خطا نمی‌رود، زیرا خداوند متعال برای هر واقعه‌ای به تعداد آرای مجتهدان حکم دارد. بنابراین هر چه را مجتهد استنباط کند، همان حکم خداوند و حکم واقعی است.

پژوهشگر علم اجتماعی مسلمین اظهار داشت: موضوع دیگری که در اهل سنت مطرح است مشروعیت است و آنها خود را اهل سنت و جماعت می دانند پس مشروعیت را همان مقبولیت می دانند و جماعت و نخبگان آنها قائل هستند که مقبولیت مشروعیت هم می آورد.

حجت الاسلام آزادی بیان داشت: بحث قیاس را ابوحنیفه خود در فقه مطرح کرد و به مباحث عقلی هم معتقد است و همچنین وی از روایات پیامبر و صحابه در فقه خود استفاده می کند ولی روایات تابعین را قبول ندارد.

وی در پایان گفت: فقه حنفیه نزدیک به فقه شیعه است چرا که از استنباط های عقلی استفاده می کند ولی ابوحنیفه به هیچ عنوان داخل سیاست نمی شد حتی به وی پیشنهاد قضاوت می دهند ولی قبول نمی کند و به خاطر همین مسأله به زندان می افتد و سختی ها و شکنجه هایی را در مقابل حکومت تحمل می کند./1325/پ202/ی