کرامت و قداست انبیا و اولیا وسیله اجابت دعا است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حضرت آیت الله جعفر سبحانی، در مدرسه علمیه عالی نواب در سلسله جلسات بررسی مبانی فکری ابن تیمیه و وهابیت به ادامه موضوع توسل به ارواح و افرادی که از دنیا رفته‌اند پرداخت و ضمن مرور مباحث قبلی یادآور شد: دو مطلب را ثابت کردیم؛ اول) انسان واقعیتی در پشت جسم خود به نام روح و روان دارد و جسم تنها لباسی است که بر تن او کشیده‌اند. ب) مرگ پایان زندگی نیست و روح بعد از جدایی از بدن به زندگی خود ادامه می‌دهد.

وی افزود: بنابراین‌که وهابیت به دلایل عقلی توجه نمی‌کند برای اثبات امکان ارتباط با برزخیان به دلایل نقلی اشاره می‌کنیم. دلیل اول، گفتگوی نبی صالح با مردگان قوم خود است که در آیات ۷۸ و ۷۹سوره اعراف آمده است. در این آیه خداوند می‌فرماید؛ عذاب قوم صالح را فراگرفت و به زندگی آنها پایان داد.

این مرجع تقلید گفت: در ادامه این آیات حضرت صالح با مردمی که عذاب دیده‌اند و از دنیا رفته‌اند صحبت می‌کند. این دلیل روشنی است که حضرت صالح با ارواح آن مردم سخن می‌گویند. این موضوع نیز دور از انصاف است که بگوییم سخن گفتن ایشان مانند سخن گفتن عاشقان با دیوار معشوق است. همچنین این نوع تفسیر، تفسیر به رأی است که پیامبر(ص) ما را از آن منع کرده‌اند.

حضرت آیت‌الله سبحانی ضمن قرائت آیات ۹۱تا۹۳ سوره اعراف در ارتباط این آیات با موضوع بحث ابراز داشت: در این آیات نیز همچون آیاتی که بحث آن گذشت حضرت شعیب با قوم خود که از دنیا رفته‌اند صحبت می‌کند.

آیه بعدی که وی به طرح آن روی آورد آیه ۴۵سوره زخرف است و بعد از آن به دلایل نقلی اثبات ارتباط با برزخیان پرداخت و تصریح کرد: در سال دوم هجرت جنگ بدر در منطقه‌ای به همین نام صورت گرفت. لشکر کفار بیش از ۹۰۰ نفر بود در حالی که مسمانان در حدود ۳۱۳ نفر بودند که تنها دو اسب در اختیار داشتند.

وی افزود: در پرتو ایمانی که همین تعداد اندک داشتند توانستند آن لشکر مجهز را از یکدیگر بپاشند و ۷۰نفر را اسیر کرده و باقی نیز فرار کردند. بعد از جنگ پیامبر(ص) دستور دادند کشته‌های قریش را در یک گودال بریزند. بعد از آن پیامبر(ص) رو به آن‌ها فرمود؛ ای خفتگان در گودال، آنچه پروردگار به آن وعده داده بود درست یافتید؟ من وعده‌های پروردگارم را درست یافتم.

حضرت آیت‌الله سبحانی گفت: یاران حضرت بر او خرده گرفتند و گفتند چرا با مرده سخن می‌گویید؟ پیامبر(ص) در پاسخ به آن‌ها فرمود؛ شما شنواتر از آن‌ها نیستید. از این جمله پیامبر(ص) منبع تاریخی بسیار محکمی است که روح افراد از دنیا رفته وجود دارد و می‌توان با آن‌ها سخن گفت. این روایت آنقدر در منابع تاریخی ذکر شده است که هیچ مسلمانی نمی‌تواند آن را رد کند.

وی با بیان این‌که عده‌ای از پیشداورها سخن گفتن پیامبر(ص) را اعجاز دانسته‌اند، ابراز داشت: اعجاز در مواقعی صورت می‌گیرد که شخص مقابل منکر پیامبری حضرت محمد(ص) باشند در حالی که آنجا تنها یاران ایشان حضور داشتند. در نتیجه نیازی به اعجاز وجود نداشت. البته واضح است اگر فردی نخواهد نکته‌ای را بپذیرد هر کاری انجام می‌دهد.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم به واقعه‌ای اشاره کرد که در آن ابوبکر با روح پیامبر(ص) سخن گفت و افزود: ابوبکر در منطقه(سنح) زندگی می‌کرد. بعد از آن‌که متوجه از دنیا رفتن رسول خدا(ص) شد به خانه ایشان آمد و روپوشی که جسد مطهر در زیر آن قرار داشت کنار زد و رو به صورت ایشان سخن گفت. این ماجرا در کتاب‌های معروف اهل سنت ذکر شده است.

وی در ادامه بعد از نقل ماجرای سخن گفتن حضرت علی(ع) با بدن حضرت رسول(ص) در هنگام غسل ایشان، ابراز داشت: بنابر مقدماتی که ذکر شد به اثبات رسید که توسل به ارواح مقدس حتی در زمان حضرت رسول(ص) نیز رایج بوده است.

این مرجع تقلید در ادامه مباحث جواز توسل به ارواح به بیان اقسام توسل از نگاه وهابیت پرداخت و گفت: وهابیت سه نوع توسل را جایز می‌دانند؛ اول) توسل به ذات حق تعالی و اسماء و صفات او. دوم) توسل به اعمال صالحی که انسان در گذشته‌اش انجام داده است.ب) توسل به دعای برادر مؤمنی که هنوز در حال حیات است.

وی افزود: توسل به معنای اول صحیح نیست زیرا توسل برانگیختن وسیله است برای درخواست کننده. صحیح بودن مورد نخست نیز به همین دلیل است که واسطه‌ای در بین نیست. توسل به اعمال صالح خود نیز بسیار نادر است. مورد سوم از توسل صحیح است زیرا خداوند به گنه‌کاران یادآور می‌شود که خدمت پیامبر(ص) بروند و از ایشان درخواست کنند که در حق آنان استغفار نماید.

دعا به دلیل کرامت انبیاء و اولیاء خدا پذیرفته می‌شود

حضرت آیت‌الله سبحانی پس از بیان مواردی که وهابیت آن‌ها را اجازه می‌دهد، به سراغ توسل‌های ممنوعه از نظر وهابیت رفت و گفت: اول) توسل به انسان‌های بافضیلت و مقرب نزد خدا. دوم) سوگند دادن خدا به حرمت و قداست آنان. سوم) درخواست دعا از پیامبران و انسان‌های صالح پس از درگذشت آن‌ها. سه موردی هستند که به نظر وهابیت ممنوع می‌آیند.

وی اضافه کرد: در واقع تمام این سه مورد به یک مورد باز می‌گردد و آن این نکته است که همگی کرامت انبیاء را وسیله قرار داده‌اند تا خدا به احترام آنان دعای انسان را مستجاب کند وگرنه ذات منهای کرامت و قداست نمی‌تواند وسیله اجابت دعا گردد.

این مرجع تقلید به روایتی که در آن پیامبر(ص) به مرد بیماری توصیه کرد که دعا بخواند و به ایشان توسل کند، اشاره کرد و افزود: استدلال با این روایت به دو جهت بستگی دارد، اول) صحیح بودن سند این روایت. دوم) این روایت بر مقصود ما دلالت کاملی دارد زیرا این مرد نابینا ابتدا به دعای پیامبر توسل کرد به دلیل آن‌که گفت: (ادع الله ان یعافینی). همچنین پیامبر(ص) به این مرد دعایی آموخت که به شخص ایشان توسل شود و از این طریق به خدا توجه کند.

وی در ادامه به تأویلی که وهابیت از این روایت می‌کند، پرداخت و گفت: با این‌که این روایت به روشنی به توسل به پیامبر(ص) تأکید می‌کند با این‌حال ابن تیمیه به دلیل پیشداوری به تأویل آن می‌پردازد و می‌گوید؛ این حدیث دلالت دارد که می‌توان به شخص پیامبر (ص) در حال حیات و ممات توسل جست ولی برخی می‌گویند در این حدیث توسل به دعای پیامبر (ص)  وارد شده نه توسل به شخص او.

وی افزود: در این روایت شکی نیست که آن مرد بیمار از پیامبر (ص) دعا خواست یعنی به دعای او متوسل شد ولی پیامبر(ص) به او دعایی آموخت که در آن توسل به شخص ایشان وارد شده بود، یعنی دعایی آموخت  و توسلی را تجویز کرد که وهابیت آن را ممنوع می‌دانند.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم بعد از نقل ماجرای عثمان‌بن حنیف و مرد نیازمند، به نقل توسل کردن عمربن خطاب به عموی پیامبر (ص) پرداخت و گفت: مدینه در یکی از سال‌های پس از پیامبر(ص) دچار خشکسالی شد. عمر نزد عباس، عموی پیامبر (ص) آمد و ایشان را وسیله توسل قرار داد. این ماجرا در بسیاری از کتاب‌های معتبر اهل سنت و وهابیت آمده است.

وی در ادامه تصریح کرد: آن‌هایی که دچار پیشداوری هستند حتی برای این ماجرا که حتی بخاری نیز آن را نقل کرده است پیشداوری می‌کنند و می‌گویند؛ عمر بن خطاب به دعای عموی پیغمبر (ص) توسل جست نه به ذات ایشان و یا منزلت و مقام او، در نتیجه توسل به دعای مؤمن در حال حیات هیچ اشکالی ندارد.

این مرجع تقلید به نکته‌ای که وهابیت به آن توجه نکرده‌اند اشاره کرد و افزود: در میان صحابه پیامبر (ص) افراد زیادی هنوز در قید حیات بودند اما عمربن خطاب، عباس را انتخاب کرد زیرا توسل به عموی پیامبر (ص) به دلیل انتساب او به پیامبر (ص) بود نه این‌که فقط عباس دعا کند و دیگران آمین بگویند. در نتیجه آن‌ها به پیامبر (ص) که در حیات نبودند توسل کرده‌اند.

لازم به ذکر است سلسله جلسات بررسی مبانی فکری ابن تیمیه و وهابیت توسط حضرت آیت‌الله سبحانی از شنبه هفته گذشته آغاز شده است و تا روزچهارشنبه ۱۳مرداد ادامه خواهد داشت./862/پ201/ج1