خسارت نفس به انسان بالاتر از خسارت دشمنان است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در اصفهان، آیت الله سید ابوالحسن مهدوی شب گذشته در جلسه ای که با عنوان تفسیر صحیفه سجادیه در منزل شخصی یکی از طلاب در خیابان سرلت برگزار شد، به حالت های گوناگون نفس و عقل، زمانی که در مواجهه با امور مختلف قرار می گیرند، اشاره کرد و گفت: زمانی که عقل در مواجهه با امر یا اتفاقی قرار می گیرد، همه جوانب را می سنجد ولی در همان موضع، نفس، فقط به دنبال جلب منافع شخصی خودش می باشد.

وی ادامه داد: یکی دیگر از ویژگی های نفس انسان این است که جزئی نگر بوده و به مصادیق توجه دارد، از این جهت نفس حالت بصر دارد، ولی بصیرت از عقل سرچشمه می گیرد، ظاهر نگری و امروز نگری دو ویژگی کاملاً ملموسی است که در نفس انسان ظهور دارد ولی عقل انسان حق نگر و فردانگر است.

نماینده مردم اصفهان در مجلس خبرگان رهبری با اشاره به حالت های مختلفی که در آن ها عقل انسان در مواجهه با نفسش قرار می گیرد، ابراز کرد: گاهی فرمان عقل و نفس انسان همسویی دارد مثلاً فرض کنید در هنگام خوردن غذای فاسد، هم عقل انسان و هم نفس انسان فرمان به نخوردن این غذا صادر می کنند ولی گاهی این همسویی وجود ندارد مثلاً در رعایت حقوق دیگران نفس دستور می دهد نیازی به مراعات کردن حقوق دیگران نیست ولی عقل انسان را به حفظ کردن حقوق دیگران دستور می دهد.

امام جمعه موقت اصفهان جایگاه تعارض عقل و نفس انسان را از مواضع امتحانات الهی معرفی کرد و گفت: تقوای انسان در این جا مشخص می شود که عقل یک دستور می دهد و نفس دستور دیگری، مثلاً برخی از افراد ادعای پیروی محض از ولی فقیه را داشتند ولی هنگامی که دستور ولی فقیه با دستور نفس آن ها همسویی نداشت، با تحصن در منزل در مقابل دستور ایشان جبهه گیری کردند.

نماینده ولی فقیه در هلال احمر اصفهان با اشاره به روایتی از امیرمؤمنان(ع) که می فرمایند، «دشمن ترین دشمن تو همان نفسی است که در درون تو است»، اظهار کرد: خساراتی که نفس انسان به انسان وارد می کند، بالاتر از خساراتی است که دشمنان ظاهری مثل آمریکا و صهیونیست به افراد وارد کرده اند، این نفس گاهی موجب دور ماندن انسان از درگاه الهی می شود.

استاد اخلاق حوزه علمیه به یکی از خصلت های گمراه کننده نفس اشاره کرد و افزود: سوء ظن داشتن به دیگران که حاصل القائات شیطان و دستورات نفس انسان است، بدیهای مختلفی را وارد ذهن انسان می کند، گاهی مغز افراد مانند سطل آشغالی می شود که انواع آشغالهای مضر در آن وجود دارد و انسان را در ظلمتها غرق می کند.

وی برای رفع سوء ظن دعایی را پیشنهاد کرد و گفت: یکی از دعاهایی که سبب رفع سوء ظن به دیگران می شود دعای مراجعات خمسه عشر است، در این میان توصیه می کنم دعای شاکین را بخوانید و از نفس خودتان به خداوند پناه ببرید.

آیت الله مهدوی ادامه داد: در روایتی از امام معصوم(ع) منقول است که اگر کسی مشغول عیوب نفسش شد، دیگر ننگ به سراغش نمی آید، این به خاطر این است که انسانی که عیوبش را پیدا کرد سریعاً برای برطرف کردن عیوبش اقدام می کند.

نماینده مردم اصفهان در مجلس خبرگان رهبری در ادامه محاسبه نفس را یکی از لوازم زندگی مؤمن واقعی مطرح کرد و گفت: ما باید با نفس خود یک برجام بنویسیم و البته به آن عمل کنیم، بعد از نوشتن یک برجام که اولین مرحله از مراحل محاسب نفس است، باید در طول روز از نفس خود مراقبت کنیم، مرحله سوم محاسبه اعمال در انتهای روز است و مرحله چهارم معاتبه نفس است و معاتبه یعنی سرزنش کردن یا جبران کردن اشتباهی که مرتکب شده ایم.

امام جمعه موقت اصفهان به چهار مرحله ای که تحت عنوان محاسبه نفس از آن یاد می شود، ایراد اساسی گرفت: به نظر بنده به دلایل مختلف عقلی و قرآنی انسان باید در همان لحظه ای که مرتکب اشتباهی شد، نفسش را معاتبه کند و کار را به آخر شب نیندازد، چه بسا عمر او تا آخر شب نکشد، چه بسا اشتباهی که در طول روز مرتکب شده را فراموش کند، در ضمن بر اساس آیه معروف«فَاستَبِقُوا الخَیرات» در توبه مطلوب این است که انسان عجله کند و از مکاید شیطان که انسان را به تسویف یعنی به تأخیر انداختن کارهای خوب وادار می کند، پیروی نکند.

نماینده ولی فقیه در هلال احمر اصفهان با توجه به روایتی از امام هادی(ع) که می فرمایند، «هر روز نفس خودت را محاسبه کن وگرنه از ما نیستی»، تبیین کرد: در محاسبه نفس، اصلاح نفس صورت می گیرد و کسی که نفسش اصلاح شد، دارای وقار و ابهت می شود.

استاد اخلاق حوزه علمیه افزود: برخی برای کسب ابهت به دنبال تکبر می روند و دائماً دیگران را تحقیر می کنند، نمی دانند که دیگران هم عزت نفس دارند و زمانی که از سوی شخصی تحقیر شوند، آن شخص در نظرشان بی وقار جلوه می کند، انسان با وقار انسانی است که در بالاترین مرتبه تواضع قرار دارد، این ابهتی که امام خمینی(ره) داشتند، این ابهتی که رهبر معظم انقلاب دارند و همه دشمنان از این ابهت ترس دارند، به خاطر تواضع بسیاربالایی است که در وجود ایشان وجود دارد.

وی تکبرورزی، عدول از حق، مشغول شدن به کارهای بچه گانه و زیاد شوخی کردن را از عوامل مهمی دانست که موجب تخریب ابهت و وقار انسان می شود و ابراز کرد: اگر به دنبال به دست آوردن ابهت هستید، از این که زیاد شوخی کنید بپرهیزید، از حق عدول نکنید، متواضع باشید و به کارهای بچه گانه مشغول نشوید.

آیت الله مهدوی با اشاره به آیه «و نهی النفس عن الهوی» اظهار کرد: یکی از مباحث مهم مربوط به نفس این است که انسان باید با نفس خودش مخالفت کند، چرا که پیروی از نفس انسان را گرفتار می کند و سبب خروج او از حدّ متعارف می شود.

نماینده مردم اصفهان در مجلس خبرگان رهبری با اشاره به روایتی از امام معصوم(ع) که می فرمایند، «کسی که از نفسش اطاعت کند، در اصل نفسش را کشته است»، توضیح داد: زمانی که پیامبر(ص) در مسیر حرکتشان با مردان قوی هیکلی برخورد کردند که سنگهای بزرگی را از زمین برمی داشتند و مردم آن ها را شجاع خطاب می کردند، فرمودند، شجاع ترین مردم کسی است که بر هوای نفسش غلبه کند.

امام جمعه موقت اصفهان در ادامه مباحث مربوط به نفس، افزود: یکی از چیزهایی که برای تربیت نفس لازم است، ریاضت هایی است که باید برای نفس در نظر گرفت، البته در این قضیه باید ریاضتهایی را انتخاب کنیم که اولاً در چهارچوب شرع باشد، ثانیاً فوق طاقت انسان نباشد، بهترین ریاضتها شب زنده داری است.

نماینده ولی فقیه در هلال احمر با اشاره به روایتی از امام معصوم(ع) که می فرمایند، خداوند دوست ندارد بنده اش با یک نذر خودش را به زحمت بیندازد، ابراز کرد: رعایت تکالیف شرعی در همه مسائل بالاترین چیزی است که خداوند از ما می خواهد، برخی برای ریاضت کشیدن به عرفانهای نوظهور گرایش پیدا می کنند و بدبخت می شوند، برخی هم با انزوا طلبی و گوشه نشینی خودشان را از جامعه دور می کنند، در اسلام عزلت نشینی وجود ندارد./867/201/ب2