فقه حکومتی رابطه امام و امت است نه مفتی و مستفتی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، همایش فقه حکومتی همراه با تجلیل از سه دهه تلاش علمی مرحوم آیت الله محمدرضا مهدوی کنی پیش از ظهر امروز در سالن همایش های پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.

تعریف فقه فردی و فقه حکومتی

حجت الاسلام حسینعلی سعدی در این همایش با اشاره به منهج و متودولوژی فقه حکومتی اظهار داشت: مرحوم شهید ثانی تعریفی از فقه ارائه می دهد و می گوید فقه علم به قواعد شرعی عملی از ادله تفصیلی آن است یعنی فعل مکلف را نشان می دهد و در همه مکاتب و ادوار فقهی نیز نقطه مشترک، فعل مکلف فردی است.

دبیر همایش فقه حکومتی افزود: فقه حکومتی به معنای رفتن حاکمان نزد علما و کسب فتوا از ایشان نیست چرا که این فقه همان فقه فردی است نمونه فتوای میرزای شیرازی ولی اگر همین ملکف که شخصیت حقیقی دارد جای خود را به حکومت که شخصیت حقوقی دارد بدهد فقه حکومتی مطرح می شود.

وی با اشاره به الزامات فقه حکومتی گفت: اگر قرار است فقه حکم فعل مکلفی که شخصیت حقوقی به نام دولت و حکومت دارد را معین کند این امر الزامات و مقدماتی دارد؛ برای تحقق این نظریه از فقه حکومتی باید ما سراغ فقه النظریات برویم، چراکه اگر دولت و حکومت می خواهد اعمال سیاست بکند برای این مسأله فقه فردی ممکن نیست.

حجت الاسلام سعدی عنوان کرد: در فقه فردی یک مفتی نظریات غیرمنسجم مشاده می شود که همه دارای حجیت است ولی حکومت نیازمند نظریه هایی از جمله فقه الاقتصاد و دیگر فقه هایی است که به زحمت مرحوم آیت الله مهدوی کنی و دیگر بزرگوران سر و شکلی به خود گرفته است.

رییس دانشکده الهیات دانشگاه امام صادق(ع) با بیان اینکه بسیاری از نظریات مرحوم آیت الله مهدوی از شهید صدر اقتباس شده است، گفت: ایشان معتقد بود دوره فقه حکومتی جدید شده است و رابطه مفتی و مستفتی نیست بلکه رابطه امام و امت است و در این صورت فقه حکومتی معنا پیدا می کند.

فقه حکومتی با فقه فردی متفاوت است

وی تأکید کرد: تمام ادله ای که بر حرمت تقلید مجتهد از غیر وجود دارد انصراف به همان مفتی و مستفتی در تقلید فردی دارد ولی در فقه حکومتی قضیه متفاوت است و اگر به حجیت فقه حکومتی به این معنا نگاه کنیم می توانیم بگوییم حکومت دارای نظریه های منسجمی است.

دبیر همایش فقه حکومتی افزود: باید برای فقه حکومتی منهج درست کنیم و اگر نتوانیم منهج مشروع درست کنیم دچار نظام های وارداتی می شویم که این مشروع سازی نظام است نه نظام سازی؛ در فقه فردی سراغ نصوص مؤید حکم  می رویم که به چه میزان علل در دستگاه اجتهاد نقش دارد.

وی در پایان تصریح کرد: کاری که مرحوم شهید صدر در حوزه نظام سازی فقهی انجام داد این بود که نصوص مبین غایات را مطرح کرد و ایشان نیز معتقد بود در نظام سازی وزن نصوص مبین غایات به شدت نسبت به فقه فردی باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد./1330/پ202/ب1