ابَردستاورد انقلاب

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از صبح نو، در ایام دهه فجر معمولاً بحث از دستاورد و کارنامه انقلاب اسلامی بالا می‌گیرد. در چنین بحثی از سویی بیلان بلندی از سدها و جاده‌ها و کارخانه‌های ساخته‌شده ارائه می‌شود و از سوی دیگر سخن از انبوه کاستی‌ها و نداری‌ها و مفاسد و امثال آنها به میان می‌آید.
هر یک از دو سوی این مباحثه هر ساله نیز در جای خود صحیح و بهره‌مند از حقیقت است؛ اما در عین حال، به باور من فهم اینکه دستاورد این انقلاب چه بوده است، از این مسیر اساساً وافی به مقصود نیست.

از منظر کلان‌نگر، انقلاب اسلامی آغازگر راهی بوده که ملت ما به‌‌صورت جمعی پای در آن نهاده و از خلال آن به دستاوردهایی دست یافته است. ما با انقلاب استقلال سیاسی خود را به دست آوردیم. انقلاب مردم را بر سرنوشت و مقدرات خود مسلط کرد. انقلاب موقعیت تشیع و اسلام را در جهان امروز تثبیت کرد و بازی قدرت‌های سلطه‌گر برای آینده منطقه و جهان را بر هم زد.

اما علاوه‌بر این‌ها انقلاب نقش مهم دیگری نیز در اکنونیت ما ایفا کرده که می‌تواند به مثابه نوعی «ابَردستاورد» برای آن تلقی شود. لفظ دستاورد به جهت دلالت ظاهری خود معمولاً امری عینی و مشت پرکن را به ذهن متبادر می‌کند؛ اما در بسیاری مواقع امور ذهنی و ایده‌آل تأثیری هم بیشتر از مسائل عینی در زندگی و سرنوشت ما دارند.

ابر دستاورد انقلاب اسلامی جایگاه ایده آلی است که به‌عنوان یک نشانه، منبع یا مرجع در حیات جمعی ما یافته است. این چیزی است که برای حرکت هر ملت یا به طور کلی هر هویت جمعی ضرورتی حیاتی است.

مقصود از این جایگاه ایده آل آن است که انقلاب اسلامی به نوعی نقطه مرکزی در ذهنیت جمعی جامعه ایرانی بدل شد. با انقلاب بهمن 57 جامعه ایرانی بر خلاف همیشه خود را در موضع فاعلیت دید. به تجربه‌ای دست زد و به بازی دراماتیک تاریخ وارد شد.

انقلاب اسلامی خاطره‌ای جمعی از شادمانی مشترک و زیستن همدلانه و برادرانه پدید آورد که محل رجوع ما در موقعیت‌های حساس و خیر بحران‌ها و فتنه‌هاست. انقلاب اسلامی خصوصاً در پیوند با دوران دفاع مقدس، هرچند به مدتی محدود، امکان تجربه بودن متفاوتی را فراهم کرد که به مثابه محک و معیاری برای سنجش دیگر شیوه‌های بودن همواره باقی می‌ماند و نهایتاً انقلاب اسلامی منبع عظیمی از ایده‌ها و آرمان‌ها ساخت که تداوم آنان حتی در ساحت ایده‌آل ذهنیت ایرانی مانع از سقوط به ورطه ارتجاع و جاهلیت و تباهی خواهد بود. این به این معنا نیست که آرمان‌ها به تمامی محقق شده‌اند یا بشوند.

مسأله اصلی این است، صرف همین که ملتی آرمان‌هایی از جنس آرمان‌های بهمن 57 را در پس ذهنیت جمعی خود داشته باشد، تن به ذلت و انفعال نخواهد داد و حتی اگر شکست‌ها و ناکامی‌هایی نیز در کار باشد، این آتش زیر خاکستر همواره مستعد سر بر کشیدن دوباره خواهد بود./1325//102/خ