انتظار حرکتی جهادی است نه فقط احساس قلبی!

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از شبستان، تبیین اصول سبک خاص از زندگی که می تواند شاهراه ارتباطی جامعه منتظر با جامعه آرمانی مهدوی باشد و مسیر رسیدن به عصر ظهور را هموار کند ما را بر آن داشت تا با حجت الاسلام والمسلمین حسن ملّایی، استاد حوزه و مدیر گروه اخلاق و تربیت مرکز تخصصی مهدویت، گفت وگویی ترتیب دهیم که قسمت دوم و پایانی آن را در ادامه می خوانید:

ماهیت «انتظار» چیست و سبک زندگی و تمدن و فرهنگ، چگونه می بایست براساس این ماهیت شکل و قوام گیرد؟

اگر بخواهیم واژه انتظار را واکاوی نماییم، نباید فقط به ذهنیات و داده های ذهنی خود بسنده کنیم. مشکل جامعه دینی در حال حاضر این است که می کوشد واژه های مطرح در متون دینی و اسلامی را با ذهنیات خود تفسیر و تشریح کند. اگر این روش پیش گرفته شود، آن وقت، اثرات و برکات عظیم واژه های دینی و اسلامی ظهور و بروز کامل خود را نخواهند داشت؛ همچنین، این روش و مشی و برداشت جدید از تعالیم دینی، با منویات و فرامین معصومین(ع)، منافات کامل دارد.

اگر واژه انتظار بنا بر روایات معصومین(ع)، تحلیل و تفسیر شود، آن هنگام دستیابی به سبک زندگی منتظرانه، سخت نخواهد بود. در یک روایت معروف از نبی مکرم اسلام(ص) وارد شده است که: «أفضَلُ أعمالِ اُمَّتي إنتظارُ الفَرَجِ»، دراین حدیث شریف نبوی، پیامبر(ص)، انتظار را از یک مقوله احساسی و درونی و شخصی خارج و آن را به یک جنس و نوع رفتار، تشریح می کنند. اگر پیش ازاین، این سؤال برای عده ای مطرح می بود که، رابطه واژه انتظار با سبک زندگی به چه صورت است؟ حالا برای آنها تبیین می شود که، سبک زندگی، مجموعه ای از رفتار است که انتظار به آن، جهت، قوام و شاکله می دهد. در این مقوله باید گفت: انتظاری که در مرحله عمل و رفتار وارد نشود، به هیچ وجه در قاموس واژه انتظار کشیدن و منتظر بودن عصر مهدوی نخواهد گنجید.

یک حدیث نورانی دیگر از پیامبر مکرم اسلام(ص) آمده است: «أفضل جهاد امّتي انتظار الفرج»، این حدیث نسبت به حدیث شریف قبلی هیچ تفاوت ندارد، جز در یک کلیدواژه مهم و اساسی. نکته فوق العاده مهمی که در این دو حدیث شریف مستتر است و متأسفانه کمتر به آن توجه شده این است که، پیامبر اکرم(ص)، انتظار را نه فقط عمل و رفتار، بلکه یک جهاد بزرگ و مجاهدت در راه خدا قلمداد می کند. بنا بر این حدیث شریف، انتظار ظهور و تلاءلو عصر مهدوی نه تنها یک عبادت است بلکه یک حرکت و پویش جهادی است.

اگر انتظار را بر پایه این فرمایش نورانی به حرکتی جهادی تشریح کنیم، آن وقت است که، براساس المان ها و شاخصه های جهاد، می بایست گزاره ها و شاخصه های زیستن و زندگی کردن در جامعه نیز، با آن مشخصات، تبیین و تعریف شوند.

خصوصیات زیست و انتظار جهادی بر اساس باورهای دینی چگونه تحلیل و تبیین می شوند؟ آیا این مختصات، در شرایط کنونی، قابلیت اجرا و پیاده سازی را دارد؟

در رفتار و انتظار جهادی، چند گزینه و مقیاس مهم وجود دارد، اولاً در عرصه جهادی، کار و تلاش می باید با حداکثر توان و نیرو انجام شود و تا مادامی که تلاش و کوشش با نهایت توان و نیرو انجام نگیرد، نمی توان گفت که انسان و جامعه، دارای روحیه و رویه جهادی هستند. ثانیاَ، جهاد به مواقعی گفته می شود که، کار و تلاش برای خدا و با نیت قرب به او انجام گیرد.

هدف اصلی در کارجهادی رضایت خدا است، بنابراین، کار و تلاشی که در آن رضایت خداوند لحاظ نگردد، در زمره امور جهادی قرار نمی گیرد. در کار جهادی، هدف و نیت شخصی و حزبی و گروهی و طایفه ای جایی ندارد، البته امکان دارد، نتایج و دستاوردهایی، برای گروهی یا قبیله ای به همراه داشته باشد. سومین خاصیت بحث جهادی این است که، این عمل و رفتار می بایست در مقابل دشمن و افراد متخاصم انجام گیرد.

امکان دارد شخص و یا اجتماعی، کار یا رفتاری را به طور معمول انجام دهند و به اموری بپردازند، ولی باید توجه کرد که عملی، جهادی است که با توجه به آگاهی و اطلاع از چگونگی و موقعیت دشمن انجام شود و در مرحله بعد، در آن، نهایت تلاش و کوشش و رضایت خداوند نیز لحاظ شود. باید بیان کرد، قطعاً رفتار و اعمال جهادی، شاخصه ها و مؤلفه های دیگری نیز دارد که می بایست محققین و متفکرین در این موضوعات وارد شوند و نتیجه و برآوردهای دیگر را در این زمینه، تبیین و تشریح کنند.

اما بطور اجمالی باید گفت: اگر امور فوق را در باب مسائل و موارد سبک زندگی، تعریف و تحلیل کنیم، آن زمان است که سبک زندگی منتظرانه، سبک زیستنی می شود که در آن، شخص منتظر ظهور امام عصر(عج)، با نهایت تلاش و کوشش و با توجه به غیبت امام عصر(عج)، در مسیر رسیدن به جامعه آرمانی مهدوی، ذیل تعالیم اسلامی گام برمی دارد./1325//102/خ