علم بر حسب ذات به دینی و غیر دینی متصف نمی شود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد حجت الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا عصر چهارشنبه در نشست روش شناسی اسلامی سازی علوم که در شهرداری مشهد برگزار شد گفت: برای تعریف علوم دینی باید ابتدا دین و سپس علم را تعریف کنیم.

وی ادامه داد: دین مراد تشریعی خداوند است که انسان ها با اختیار و اراده آزاد به آن عمل می کنند، علم نیز نوری است که آنان به وسیله آن دست به شناسایی می زنند و در نسبت با دین نوری است که به وسیله آن دین را می شناسند، حال پس از پیدا کردن علم به دین دست به عصیان و یا اتیان می زنند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به ابزار های کسب علم افزود: حس به عنوان مقدمه، عقل، وحی و نقل راه های شناخت دین هستند؛ اما باید دانست که این موارد دین نیست، بلکه با این ابزارها می توان به دین پی برد.

وی با طرح این پرسش که آیا علم می تواند به دینی یا غیر دینی متصف شود، خاطر نشان کرد: علم و عقل بر حسب ذات خود حقیقت را نشان می دهند و چون خداوند در متن حقیقت حضور دارد، به او اشاره می کنند؛ بنا بر این علم بر حسب ذات به دینی و غیر دینی بودن متصف نمی شود، هرچند می توان آن را بر حسب مجاز و حیثیت به دینی و غیر دینی تقسیم بندی کرد، درست مانند علم فقه که موضوع آن علم مکلفین آنگونه که خداوند اراده کرده، است.

حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا علم دینی و غیر دینی بر اساس حیثیت را بر شش قسم دانست و گفت: علم دینی و غیر دینی را می توان به اعتبار حیثیت به لحاظ موضوع، متافیزیک، روش، تجویز، شخص شناسی و فرهنگ و تاریخ تمدن تقسیم بندی کرد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به تقسیم علم دینی و غیر دینی بر مبنای متافیزیک افزود: افرادی همچون پوزیتیویست ها که منکر متافیزیک و قائل به معرفت حسی اند تقسیم علم به دین و غیر دینی را بر نمی تابند، آنان نه متافیزیک را علم می دانند و نه معتقد به ارتباط متافیزیک به علوم فیزیکی اند و از آنجا که مباحث متافیزیکی مربوط به فلسفه بوده و پوزیتیویست ها به آگاهی های غیر تجربی لفظ فلسفه را اطلاق می کنند، امروزه در جوامع علمی فلسفه در مقابل علم قرار دارد.

وی با اشاره به فرار حس گرایان از مبنا و گزاره های غیر قابل تجربه علوم تجربی، خاطرنشان کرد: گزاره های مبنایی علوم تجربی بر مبنای گزاره های عقلی است و حس گرایان برای فرار از این واقعیت به مسائل دیگری همچون پارادایم ها پناه برده اند.

حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا متافیزیک را همچون روحی در تار و پود نظام تئوریک دانست و گفت: در تقسیم بندی علم به دینی و غیر دینی بر مبنای متافیزیک آن باید مراقب بود که منظور ما از متافیزیک کدام متافیزیک است؟ چرا که دو نوع متافیزیک متفاوت می تواند سبب شکل گیری دو نوع از سازه های الهی و غیر الهی شود و تغییر در متافیزیک به تغییر ساختار درونی علوم منجر می شود.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به تقسیم بندی علوم به دینی و غیر دینی بر مبنای روش افزود: علم دینی تنها به عقل تجربی و تجریدی محدود نمی شود و نقل و عقل مستفاد و قدسی را نیز در برمی گیرد.

وی ادامه داد: بر خلاف گفتار برخی افراد نباید عقل را کنار گذاشت و تنها به نقل بسنده کرد؛ چرا که قرآن کریم تاکید بسیاری بر مرجعیت و اهمیت عقل در کنار نقل دارد و حذف عقل از نقل که بر خلاف خود متون نقلی است، میراث عثمانیه و بنی امیه است./861/پ۲۰۲/ب۱