امتیاز نفتی ایران به چینی‌ها با یك تصمیم اشتباه!
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از جوان آنلاین، وزیر نفت از پیوند استراتژیك ایران و چین در حوزه نفت می‌گوید و این كشور را یكی از شركای راهبردی جمهوری اسلامی ایران در حوزه نفت و انرژی می‌داند. اینكه آیا راهبردی دانستن چین بحثی صحیح یا غلط است به مباحث مفصلی نیاز دارد اما سؤال اصلی اینجاست كه آیا چینی‌ها به معنای واقعی كلمه چنین جایگاهی دارند یا نه؟
وزیر نفت پس از امضای قرارداد فاز 11 پارس‌جنوبی بر این موضوع تأكید كرد. سهم شركت CNPC چین در این قرارداد 30 درصد است. این شركت چینی در سال 88 وظیفه توسعه فاز 11 را بر عهده گرفت ولی هیچ اقدام عملی برای توسعه این پروژه حیاتی انجام نداد تا در سال 91 از كار كنار گذاشته شود و شركت پتروپارس جایگزین آن شود.
در دولت یازدهم نیز شركت پتروپارس از توسعه فاز 11 خلع شد تا در نهایت ماه گذشته این فاز به كنسرسیومی متشكل از توتال، CNPC چین و پتروپارس ایران واگذار شود.
نقش چینی‌ها در كنسرسیوم
شركت CNPC بزرگ‌ترین شركت نفتی چین و متعلق به دولت این كشور است. این شركت طی یك دهه گذشته توانسته خود را به یكی از شركت‌های بزرگ نفتی جهان تبدیل كند و روی دو پروژه ایران وارد امضای قرارداد شد. به‌جز فاز 11 این شركت در توسعه میدان آزادگان جنوبی قرارداد جذابی را با شركت ملی نفت در دولت نهم امضا كرد. این شركت جایگزین شركت اینپكس ژاپن شد كه به دلیل تحریم ایران را ترك كرد.
این شركت چینی توسعه بزرگ‌ترین میدان نفتی كشور را به كندی پیش برد و حتی در دولت دهم اختلافاتی میان این شركت و شركت ملی نفت به‌وجود آمد. همزمان با این قرارداد، این شركت در میدان آزادگان شمالی نیز ورود كرد تا دو پروژه مهم را در ید اختیار خود داشته باشد. دیگر شركت بزرگ چینی‌ها یعنی شركت ساینوپك هم توسعه میدان یادآوران را بر عهده گرفت تا در دولت یازدهم به كار خود ادامه دهند.
در دولت یازدهم اما اتفاق بزرگی رخ داد و وزارت نفت به‌صورت یكطرفه قرارداد خود را با CNPC در میدان آزادگان جنوبی فسخ كرد. این اقدام شتابزده ایران باعث شد تا چینی‌ها به دادگاه شكایت برده و ادعای دریافت غرامت به میزان یك میلیارد دلار را مطرح كنند.
امیرحسین زمانی‌نیا معاون بین‌الملل وزارت نفت چندی پیش با تأیید این موضوع، اینچنین گفت: چینی‌ها نسبت به خلع ید شدن از طرح توسعه میدان نفتی آزادگان جنوبی اعتراض داشتند و خواهان بازپس‌گیری مبالغی هستند كه در این طرح هزینه كرده‌اند. شركت چینی در این زمینه با شركت مهندسی و توسعه نفت (متن) مذاكره‌هایی را دنبال می‌كند تا ماجرا حل‌و‌فصل شود، بالاخره این شركت در این طرح هزینه‌هایی كرده است كه خواهان استرداد آن است كه البته خواست آنها برای باز پس گرفتن هزینه‌هایشان در میدان آزادگان جنوبی، ادعای غرامت نیست.
اما نورالدین شهنازی زاده مدیرعامل شركت مهندسی و توسعه نفت هم در این باره گفته است: چینی‌ها نسبت به خلع ید خود از توسعه این میدان نفتی اعتراض دارند، اما هیچ‌گونه شكایتی از شركت ملی نفت یا شركت ملی و مهندسی نفت ایران انجام نداده‌اند و هم‌اكنون مذاكره با این شركت برای حساب و كتاب هزینه‌های انجام شده در حال انجام است.
پرداخت هزینه‌های CNPC
با وجود اینكه مسئولان صنعت نفت از عدم شكایت چینی‌ها در خصوص خلع ید شدنشان در آزادگان جنوبی می‌گویند ولی منابع آگاه از شكایت رسمی این شركت خبر می‌دهند. چینی‌ها یك میلیارد دلار طلب می‌كنند كه فاصله بسیاری با هزینه‌هایی دارد كه این شركت در آزادگان جنوبی خرج كرده اما چون ایران به طور یكطرفه این قرارداد را فسخ كرده است به نظر می‌رسد وزارت نفت چاره‌ای جز مصالحه با این شركت ندارد.
بهترین راه برای مصالحه با چینی‌ها هم شریك كردن آنها در كنسرسیوم‌هایی است كه می‌خواهند در ایران فعالیت كنند. به جز فاز 11 پارس‌جنوبی باید آزادگان جنوبی را هم به آن دست پروژه‌هایی اضافه كرد كه چینی‌ها در آن حضور خواهند داشت. گرچه این یك احتمال است ولی با توجه به عدم‌دسترسی شركت ملی نفت به منابع مالی جهت تسویه حساب با چینی‌ها، باید شاهد حضور همه‌جانبه این شركت در پروژه‌هایی باشیم كه كنسرسیومی خواهند بود.
عمر چینی‌ها در نفت ایران كوتاه نخواهد بود و مسائلی كه درباره راهبردی بودن رابطه ایران و چین مطرح می‌شود، ریشه در تصمیمی دارد كه در سال 92 اخذ شد و حالا باید هزینه آن پرداخت شود. گرچه عملكرد چینی‌ها در آزادگان جنوبی قابل دفاع نبوده و نیست اما فسخ یكطرفه قرارداد هم نمی‌تواند وجهه‌ای منطقی داشته باشد. در نهایت این فسخ قرارداد منجر به تمدید حضور چینی‌ها در نفت ایران خواهد شد و شاید با امتیازاتی جذاب‌تر از گذشته.
افزایش همكاری‌های ایران و چین در حوزه انرژی آیا منبعث از نگاه راهبردی است یا اجباری كه ماحصل یك تصمیم اشتباه بوده است؟/۹۶۹/۱۰۲/خ