حدیث کساء؛ شرح دغدغه های پیامبر درباره ولایت

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از شبستان، حدیث کساء که حدیثی قدسی و در بیان فضیلت پیامبر(ص)، امیرالمومنین امام علی(ع)، حضرت فاطمه(س) و امامان حسن(ع) و حسین(ع) یک دوره ناب از معرفت اهل بیت(ع) و امامان را طی فرازهایی کوتاه مرور و سبک زندگی مناسب شیعه را پیش روی اش ترسیم می کند.

از این رو در سلسله گفت وگوهایی با کارشناسی مذهبی، سبک زندگی عرضه شده در این حدیث قدسی را بررسی کرده ایم که بخش سوم آن از نظرتان می گذرد:

حجت الاسلام سیدمجتبی معنوی، استاد حوزه و دانشگاه اظهار کرد: بنابر تصریح حدیث کساء، پیامبر(ص) خدمت حضرت زهرا(س) می آیند و به ایشان می فرمایند: «اِنّى اَجِدُ فى بَدَنى ضُعْفاً» غالبا ضُعْفاً را مریضی و کسالت معنا کرده اند اما می تواند معنای نگرانی و دغدغه داشته باشد که تعابیر خاصی نیز از اهل بیت(ع) داریم که بیانگر دغدغه آنان نسبت به مقوله ولایت و امامت است و حضرت زهرا(س) نیز در این باره فرموده اند: «وَ الْکَمَدُ قَاتِلِی» که بسیاری کَمَدُ را به معنای درد و رنج معنی کرده اند، در حالی که غصه حضرت زهرا(س) نسبت به امیرالمومنین(ع)، درباره «ولایت» بوده است و در حدیث کساء نیز ضُعْفاً نشان دهنده دغدغه پیامبر(ص) نسبت به مقوله ولایت و امامت است.

وی با بیان اینکه اگر بخواهیم اهل بیت(ع) را بشناسیم و دغدغه پیامبر(ص) را برطرف کنیم، باید از آموزه های حضرت زهرا(س) بهره بگیریم، گفت: برای این شناخت باید به نشانه ها و شاخص های مدنظر حضرت زهرا(س) توجه کنیم و به دلالت های ایشان بپردازیم که در احادیث متعددی از امام رضا(ع) و امام زمان(عج) نیز داریم: «فی اِبنَةِ رَسولِ الله لِی اُسوَةٌ حَسَنَةٌ؛ روش دختر رسول خدا الگوی شایسته ای برای من است» یعنی اهل بیت(ع) که خود معصوم و امام برحق بودند، دختر پیامبر(ص) را اسوه و الگو خود می دانند و این نشان می دهد، توسل و توجه به حضرت زهرا(س) و عنایت به این حقیقت، یکی از شاخصه های مهمی است که ما را به واقعیت می رساند.

رضایت حضرت زهرا(س)، سبب رضایت خداوند و رسول اکرم(ص) می شود

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه منشاء لغزش و انحراف بسیاری از مسلمانان که از امامت و ولایت فاصله گرفته اند، دوری از معیارهای مشخص شده توسط حضرت زهرا(س) است، بیان کرد: راه رسیدن به حقیقت و مواجهه با واقعیت، عمل براساس دیدگاه حضرت زهرا(س) است و اگر از آن غافل باشیم، رضایت الهی را کسب نخواهیم کرد؛ چراکه بنابر اقوال مشهور و روایات، رضایت حضرت زهرا(س)، رضایت خداوند و رسول اکرم(ص) را در پی دارد و غضب ایشان سبب غضب خداوند و پیامبر(ص) می شود.

وی اضافه کرد: این رضایت شخصی نیست و برخلاف اشتباه بسیاری از مورخان عامه، رضایت حضرت زهرا(س) شخصی نیست زیرا ایشان ام الائمه(ع) و دختر پیامبر(ص) هستند و این رضایت یک راهبرد و راهنما برای افرادی است که به دنبال اندیشه ناب اسلامی هستند.

معنوی با بیان اینکه براساس حدیث کساء، پیامبر(ص) دغدغه خود را با حضرت زهرا(س) مطرح کردند و این یک درس برای ماست که برای رسیدن به عمق مقوله امامت و ولایت باید از مسیری عبور کنیم که شاخص های آن را حضرت زهرا(س) بیان کرده اند، گفت: بعد از اینکه حضرت زهرا(س) با عبا پیامبر (ص) را پوشاندند، مشاهده کردند که چهره ایشان همانند ماه شب چهارده می درخشد «وَجْهُهُ یَتَلَالَؤُ كَاَنَّهُ الْبَدْرُ فى لَیْلَةِ تَمامِهِ وَكَمالِهِ»، گویا گل از گل پیامبر(ص) شکافت و چهره ایشان مانند ماه شب چهارده می درخشید.

استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: این موضوع اگر ظاهری و شخصی بود، به این میزان در احادیث یا روایات، مورد اشاره قرار نمی گرفت و نشان می دهد، این راهبرد حضرت زهرا(س) در حقیقت، ضُعف و نگران پیامبر(ص) را با رفع مشکل و بحران معرفتی جامعه اسلامی برطرف می کند و موجب تغییر در چهره پیامبر(ص) می شود.

شرط قرار گرفتن در زمره اهل بیت(ع)

وی با اشاره به ادامه حدیث کساء ابراز کرد: بعد از اینکه پیامبر(ص) به وسیله عبا پوشانده شد، امام حسن(ع) وارد شدند و به مادرشان عرض کردند: «من بوی پیامبر(ص) را استشمام می کنم»، جالب آنکه امام حسن(ع) از حضرت(ص)  اجازه می گیرد تا تحت کساء باشد و این راهبرد است که نمی توان به لحاظ تاریخی و کلامی، هر فردی و صحابه ای را در زمره آل پیامبر(ص) قرار دهیم و یا هر فردی که با ایشان همراه است و یا در خانه ایشان حضور دارد ا در زمره اهل بیت(ع) بدانیم، ظاهر اینگونه است که افراد همنشین پیامبر(ص) جزء آل ایشان نیز باشند کمااینکه افرادی این اشتباه را مرتکب شده اند، در حالی که اهل و آل پیامبر(ص) بودن، نیازمند اجازه و رضایتمندی ایشان است.

معنوی تاکید کرد: این اجازه به امام حسن(ع) و بعد از ایشان به امام حسین(ع) داده شد؛ جالب آنکه این اجازه برای امیرالمومنین(ع) هم صادر می شود و در نهایت حضرت زهرا(س) نیز با اجازه پیامبر(ص) به آنها ملحق می شود اما آغاز این ماجرا با رضایتمندی حضرت زهرا(س) است و پایانش نیز با ورود ایشان همزمان می شود.

ویژگی های مهم اهل بیت(ع) در لسان رسول خدا(ص)

استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه پس از قرار گرفتن همه اهل بیت(ع) تحت کساء، پیامبر(ص) با دستانشان اطراف کساء را می گیرند و به معرفی و دعا برای آنان می پردازند، گفت: ایشان می فرمایند: «اَللّهُمَّ اِنَّ هؤُلاَّءِ اَهْلُ بَیْتى وَخَاصَّتى وَحَامَّتى؛ خدایا اینانند خاندان من و خواص و نزدیكانم هستند».

وی اضافه کرد: پیامبر(ص) دغدغه داشتند که اهل بیت ایشان به گونه دیگر در جامعه معرفی شوند لذا اهمیت حدیث کساء نیز به جهت همین معرفی اهل بیت(ع) است، این رویداد در خانه حضرت زهرا(س) به عنوان خانه وحی اتفاق می افتد و شاهدانی هم مانند ام سلمه دارد که  پیامبر(ص)‌ اهل بیت خود را معرفی می کنند و مانع از ورود دیگر افراد، در این زمره می شوند.

معنوی در ادامه بیان کرد: پیامبر(ص) با اجازه خود که هم راستا با اذن خداوند است، افراد را تحت کساء قرار می دهد و در پایان نیز با اجازه خداوند، جبرائیل هم به جمع آنان می پیوندد.

استاد حوزه و دانشگاه تاکید کرد: پیامبر(ص) در ادامه می فرمایند: «لَحْمُهُمْ لَحْمى وَدَمُهُمْ دَمى؛ گوشتشان گوشت من و خونشان خون من است» یعنی پیامبر(ص) ایشان را از گوشت و تبار خود معرفی می کنند و این حسب و نصبی که برخی برای ورود دیگران به زمره اهل بیت(ع) معرفی می کنند، باطل می شود و ایشان افرادی را جزء اهل بیت(ع) خود به شمار می آورد که آنها از ناحیه خداوند متعال معرفی شده و مورد رضایت پیامبر(ص) باشند و در حقیقت جان ایشان باشند و سیره عملی و رفتاری آنها مطابق نظر ایشان باشد.

وی گفت: از این رو، پیامبر(ص) در ادامه می فرمایند: «یُؤْلِمُنى ما یُؤْلِمُهُمْ وَیَحْزُنُنى ما یَحْزُنُهُمْ اَنَا حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَهُمْ وَسِلْمٌ لِمَنْ سالَمَهُمْ وَعَدُوُّ لِمَنْ عاداهُمْ وَمُحِبُّ لِمَنْ اَحَبَّهُمْ اِنَّهُمْ مِنّى وَاَنَا مِنْهُمْ؛ مى آزارد مرا هر چه ایشان را بیازارد و به اندوه مى اندازد مرا هر چه ایشان را به اندوه در آورد، من در جنگم با هر كه با ایشان بجنگد و در صلحم با هر كه با ایشان درصلح است و دشمنم با هر كس كه با ایشان دشمنى كند و دوستم با هر كس كه ایشان را دوست دارد، اینان از منند و من از ایشانم»؛ به عبارت بهتر این افراد بازتاب سیره پیامبر(ص) خواهند بود و عمل آنها نیز دقیقا انعکاس رفتار رسول خدا(ص) است.

معنوی در پایان این بخش از سخنان خود خاطرنشان کرد: بعد از اثبات این قضیه، پیامبر(ص) در حق ایشان دعا کردند و فرمودند: «فَاجْعَلْ صَلَواتِكَ وَبَرَكاتِكَ وَرَحْمَتَكَ وَغُفْرانَكَ وَرِضْوانَكَ عَلَىَّ وَعَلَیْهِمْ وَاَذْهِبْ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَطَهِّرْهُمْ تَطْهیراً؛ پس بفرست درودهاى خود و بركت هایت و مهرت و آمرزشت و خوشنودیت را بر من و بر ایشان و دور كن از ایشان پلیدى را و پاكیزه شان كن بخوبى»؛ یعنی این افراد مصداق آیه تطهیر معرفی شدند و تبار ائمه امامت که بر دوش ابراهیم خلیل(ع) بود و به پیامبر(ص) رسیده بود، از این طریق منتقل می شود و جانشینی و خلافت بعد از پیامبر(ص) از طریق آل پیامبر(ص) استمرار خواهد یافت و افراد دیگری که مدعی آن هستند و دوست دارند این جانشینی در خاندان آنها قرار گیرد، مورد رضایت و خواست خدا و پیامبر خاتم(ص) نیستند./۱۳۲۵//۱۰۳/خ