«تجاری سازی معنویت» هدف اصلی عرفان های نوظهور
حجت‌الاسلام حمزه شریفی دوست، مدیر آموزش نهاد رهبری در دانشگاه‌ها در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، به تشریح عوامل گرایش جامعه به مطالعه کتب عرفان و معنویت وارداتی پرداخت و گفت: اولین و اصلی‌ترین علت گرایش به معنویت های وارداتی، گرایش فطری انسانها به خداجویی و معنویت است؛ این گرایش، آدمی را به سمت هر ندایی که خود را فطری و معنوی معرفی کند می‌کشاند.
وی افزود: عامل دیگر که سهم زیادی در گسترش معنویت های وارداتی در کشور داشته، خوش بینی نسبت به منابع و آثار غربی است؛ برخی می پندارند جریانات معنوی و عرفانی غربی محصول تلاش جمع زیادی از محققین در مراکز آکادمیک در غرب است، در حالی که این تفکر اشتباه بوده و اندیشه‌های عرفانی غربی در حقیقت نتیجه کار کسانی است که نیاز مردم نسبت به عرفان را فهمیده اند و این نیاز را به بیراهه می برند و احیانا از آن سوء استفاده می‌کنند.
بسیاری از معنویت های نوظهور اهداف اقتصادی دارند
مدیر آموزش نهاد رهبری در دانشگاه‌ها عنوان کرد: هم اکنون جریان دوازده قدمی نارنان، ناراتین و آلانان به حوزه خانواده ورود کرده و افراد زیادی را در استان های مختلف با نام آرامش و طریقت روحانی و معنوی به کلاس های خود می‌کشاند؛ این جریان ابتدا عنوان می‌کند که کلاس های ما رایگان است، اما به مرور سبد سنت هفت در جلسات فعال می‌شود و اقدام به جمع آوری پول از خانواده ها می‌کند.
وی تصریح کرد: این جریان که خود را با نمادِ درمانی به جامعه معرفی می‌کند، تعلیمات دین مسیحیت را در ضمن قدمها و سنت ها ترویج می‌کند و نه تنها همسران معتادان را بلکه حتی افرادی که دنبال سبک زندگی متعالی هستند را به دوره های خود دعوت می‌کند و الان هیچ استانی نیست که دهها جلسه از این گروه در آن به صورت هفتگی برگزار نشود.
وی با بیان اینکه بسیاری از کتب عرفانی و اخلاقی غربی با اهداف اقتصادی منتشر می‌شوند، ابراز داشت: بارزترین نشانه ادعای مذکور این است که وقتی مشتری به سراغ این افراد می رود از او درخواست پول می‌کنند؛ اکنون حضور در کلاس های عرفان حلقه پولی بوده و همچنین کلاس های تکنولوژی فکر که ایده معنوی راز را پیگیری می کنند مشروط به پرداخت پول است.
حجت‌الاسلام شریفی دوست با اشاره به اینکه در کشور ما جریان‌هایی همانند تکنولوژی فکر، تجسم خلاق و غیره مطرح است، بیان کرد: کسانی که قصد دارند از طریق عرفان‌های کاذب کاسبی کنند، به مشتری خود می گویند «شما یک سری نیازهایی دارید و برای رسیدن به آن نیاز باید هزینه کنید»؛ بدین سان تجاری سازی معنویت و عرفان هم خود شگردی مانند استارت آپ ها است که از جیب مشتاقان معنویت تغذیه می‌کند.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: برخی در جامعه ما نسبت به مبانی غربی نه تنها نگاه نقادانه ندارند، حتی نگاه بی طرفانه و منصفانه هم ندارند؛ بلکه این افراد با کتاب های جدید غربی صد در صد خوش بینانه برخورد می کنند و حتی نگاه نقادانه خود را که در تحلیل کلیه امور پیرامونی خود بکار می گیرند را فراموش کرده و گمان می‌کنند فلان کتاب معنویت گرا مثل دیگر تکنولوژی ها، محتوایی صددرصد علمی و تجربی دارد و آمده تا بشریت را نجات بخشیده و رستگار کند، در حالی که این خیالی خام است.
وی گرایش برخی از اقشارِ به سوی مبانی عرفانی غربی را نتیجه بی توجهی نیازمندان معنویت به معارف اسلامی و معنویت شیعی دانست و اظهار داشت: البته در معنویت های غربی محصولات بدلی به شکل فریبا و شکیل عرضه می‌شود و حوزه نتوانسته معنویت اصیل و غنی خود را به زبان روز و متناسب با فهم و درک جوانان عرضه کند؛ برآورده نشدن نیاز معنویت در افراد به ویژه جوانان یک خلأ جدی در جامعه است که سبب می‌شود افراد به‌سوی عرفان‌هایی گرایش پیدا کنند که بی محتوا بوده اما با زبان روز و به شکل جذاب محصول خود را عرضه می‌کنند.
حجت‌الاسلام شریفی دوست افزود: بر اساس فرموده رهبر معظم انقلاب، حوزه علمیه باید به مردم درس زندگی بیاموزد و برای زندگی آنها برنامه ریزی کند، اما متأسفانه حوزه علمیه در این عرصه قوی عمل نکرده است، برای همین این خلأ به وسیله افراد سودجو پر شده است.
رمان و ادبیات تخیلی، ابزار جذب عرفان‌های نوظهور است
مدیر آموزش نهاد رهبری در دانشگاه‌ها با بیان اینکه استفاده از قالب‌های جذاب و تسخیرکننده هم چون رمان و ادبیات سهم زیادی در جذب مشتریان به عرفان های وارداتی داشته است افزود: اصلی‌ترین منابع عرفان‌های نوظهور به زبان رمان و ادبیات تخیلی نگاشته می‌شود که تأثیر بسزایی در جذب افراد دارد.
وی با اشاره به اینکه یک‌سوم قرآن کریم به قالب داستان و قصه‌گویی اختصاص یافته است، گفت: رمان و داستان ابزاری بسیار رسا و گویا است که سبب می‌شوند مخاطب به‌سرعت پیام نویسنده را دریابد.
حجت الاسلام شریفی دوست در پایان تصریح کرد: این که بسیاری از عرفان های وارداتی قبل از همه جا به ایران وارد می شوند و این که برخی از این جریان‌ها بیش از زادگاهشان در ایران برای ترویج آنها سرمایه گذاری می شود و این که برخی کتاب های کوئلیو قبل از چاپ به زبان اصلی به زبان فارسی ترجمه می شود، نشان می دهد که برای سوق دادن مردم و جوانان ایرانی به نسخه های غربی به صورت خاص برنامه ریزی می شود و نشان دهنده آن است که دارند برای معنویت شیعی که جذاب ترین و نوترین پیام انقلاب اسلامی است، هماورد و رقیب می تراشند./841/ت۳۰۱/س