کلیدهای اقتصاد پویا
به گزارش خبرگزاری رسا، اقتصاد مقاومتی، یکی از شاخص‌ترین گفتمان‌هایی است که رهبر حکیم انقلاب طی سال‌های گذشته از آن به‌عنوان راهکار کلیدی مقابله با جنگ تمام‌عیار اقتصادی نظام سلطه مطرح فرموده‌اند و هفته گذشته نیز دو معیار اصلی «اتکای به مردم» و «ارتباط با دنیا» را دراین‌باره یادآور شدند.
ازآنجاکه تحقق اقتصاد پویا، یک کار جمعی را می‌طلبد و همراهی مردم و از همه مهم‌تر، زمینه‌سازی برای مشارکت عمومی، از پیش‌شرط‌های اساسی در این امر است، در مقدمه ابلاغیه سیاست‌های اقتصاد مقاومتی از مسئولین خواسته‌شده تا مقدمات و بسترهای لازم برای ورود مردم به این «جهاد مقدس» فراهم شود، زیرا همان‌گونه که پیروزی در جنگ تحمیلی به مدد نبرد همه رزمندگان از جمله بسیجیان جان‌برکف در خط مقدم و ایفای نقش عناصر مختلف در تبلیغات، پشتیبانی و ... صورت گرفت، در جنگ اقتصادی نیز باید عرصه مجاهدت برای تمام آحاد جامعه باز باشد: «لازم است قوای کشور بی‌درنگ و با زمان‌بندی مشخص، با تهیه قوانین و مقررات لازم و تدوین نقشه راه برای عرصه‌های مختلف، زمینه و فرصت مناسب برای نقش‌آفرینی مردم و همه فعالان اقتصادی را در این جهاد مقدس فراهم آورند تا به فضل الهی حماسه اقتصادی ملت بزرگ ایران نیز همچون حماسه سیاسی در برابر چشم جهانیان رخ نماید.». در این خصوص، سه نکته حائز اهمیت است.
سال‌هاست که بحث استفاده حداکثری از ظرفیت بخش خصوصی در تولید مطرح‌شده است ولی آنچه در عمل اتفاق افتاده، با نتایج مورد انتظار، فاصله زیادی دارد، لذا اولین و مهم‌ترین راهکار برای تقویت زمینه مشارکت عمومی در اقتصاد، ترغیب و تشویق واحدهای تولیدی بخش خصوصی به برداشتن گام‌های بلندتر است. محدودسازی اقتصاد دولتی و آزادسازی اقتصاد از نتایج اصل 44 قانون اساسی است، چراکه اقتصاد مقاومتی فعال و پویا نیازمند برنامه‌ریزی استراتژیک و راهبردی، مبتنی بر مردمی کردن اقتصاد از طریق میدان دادن بیشتر به فعالان بخش خصوصی و رفع موانع و مشکلات این بخش به شمار می‌آید.
دومین نماد اتکای به مردم در اقتصاد مقاومتی، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است، به‌این‌علت که زمینه پیشرفت و شتاب بخشی به رشد سرعت علم در کشور و افزایش اشتغال را فراهم می‌آورند. رهبر معظم انقلاب، پیش‌ازاین بارها تأکید فرموده‌اند «تولید»، ستون فقرات اقتصاد مقاومتی و «اقتصاد دانش‌بنیان» پایه آن است. هسته‌های علمی و دانشگاهی، به‌ویژه جوانان تحصیل‌کرده مؤمن انقلابی بیش از هر کس دیگری می‌توانند در این مهم نقش ایفا کنند و به فرموده سکان‌دار انقلاب «بسیاری از جوان‌های ما از شدت استعداد، واقعاً منتظر یک اشاره‌اند که اوج بگیرند. کمی ما مدیران در این زمینه کوتاهی داریم؛ و الا اگر اندکی بیشتر همراهی کنیم با جوان‌ها، در زمینه‌های علمی و فنی و خدماتی و کارهای گوناگون؛ واقعاً پرواز می‌کنند همچنان که در زمینه‌های معنوی پرواز می‌کنند.» (29 بهمن 96)
هدفمندسازی و تقویت اردوهای جهادی، یکی از بهترین عرصه‌هایی است که می‌توان از این طریق، پتانسیل متراکم مردم را برای مشارکت و رونق اقتصادی با کمترین هزینه و بیشترین بهره‌وری آزاد کرد. یکی از گلایه‌های دائمی و همیشگی مسئولین، عدم تخصیص اعتبارات لازم برای فعالیت‌های عمرانی و تولیدی است، درحالی‌که با برنامه‌ریزی صحیح می‌توان از نیروهای آماده بکاری که مشتاقانه در اردوهای جهادی شرکت کرده و کمترین چشمداشتی ندارند، در جهت محرومیت‌زدایی در مناطق محروم بهره برد. ظرفیت این گروه‌های داوطلب آن‌چنان بالاست که در صورت ترسیم یک نقشه راه جامع و بلندمدت، حتی قادرند در راه‌اندازی واحدهای صنعتی و تولیدی و به‌تبع آن، اشتغال‌زایی در تمام نقاط کشور، وارد عمل شده و با توجه به کارنامه درخشان آن‌ها، در افزایش تولید ناخالص ملی و درآمدهای غیرنفتی، نقش ممتازی را عهده‌دار شوند.
از طرفی، با توجه به خصیصه «برون‌گرا» بودن سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، «ارتباط با دنیا»، قطعه‌ای کلیدی در تشکیل پازل رشد اقتصادی به شمار می‌آید اما به شرطها و شروطها. ارتباط با کشورهای دنیا زمانی اثربخش خواهد بود که اولاً طرف مقابل احساس نکند که ما به او محتاجیم و یا به این توهم دچار گردد که عنان کار به دست او افتاده است. در برهه‌ای، ترجیع‌بند مقامات آمریکایی، اثر کردن حربه تحریم‌ها بود که با آدرس‌های غلط برخی در داخل مبنی بر ضرورت وابستگی به خارج از مرزها برای رفع نیازهای اساسی بی‌ارتباط نبود که همین پالس‌ها و تصمیمات اشتباه در ادامه، کارشکنی و نقض عهدهای حریف را در قضیه برجام به دنبال داشت.
ثانیاً، در حال حاضر، بخش قابل‌توجهی از مناسبات اقتصادی کشورمان که بیشتر آن را «واردات بی‌رویه» به‌جای «واردات به مورد» تشکیل داده، با کشورهای غربی است؛ همان‌هایی که در برابر نقض عهدهای آمریکا، سکوت اختیار کرده و حتی از واشنگتن خواسته‌اند تا برای چانه‌زنی با ایران در موضوعات منطقه‌ای و موشکی، به توافق هسته‌ای پایبند باشد! به‌جای اروپا و آمریکای مدعی، بهترین گزینه کشورهای شرقی هستند که به دلایل گوناگون، ارتباطات اقتصادی با آن‌ها در اولویت است.
در حال حاضر، تحریم سوئیفت و قطع ارتباط بانک‌های کشور از چرخه دلار، بزرگ‌ترین معضل دادوستد ما با دنیاست، درحالی‌که وجود ارزهای گسترده و متفاوت در کشورهای شرقی به کاستن از جوانب این تهدید و خنثی کردن تهدیدات دشمن، کمک شایانی می‌کند. از سوی دیگر، کشورهای شرقی به جهت پیوندها و قرابت‌های فرهنگی، علقههای ناشی از مجاورت و همسایگی، ارزان بودن هزینه‌های حمل و نقل و ... می‌توانند روابط اقتصادی بهتر و عمیق‌تری را نسبت به غرب، مهیا کنند. این در حالی است که رایزنی بیشتر برای حضور در پیمان‌ها و مجموعه‌هایی مانند «آ سه آن» و «شانگهای» و ایجاد قدرت‌های منطقه‌ای جدید، ضمن کاهش هزینه‌ها و رونق اقتصادی، قطعاً در گره زدن بیش از پیش منافع کشورها مؤثر بوده و کاهش آسیب‌پذیری ایران از جانب تحریم‌ها را به ارمغان خواهد آورد.
علاوه بر این، بازارهای شرقی با جمعیتی بیش از 4.5 میلیارد نفر (حدود 60 درصد جمعیت دنیا) در مقایسه با جمعیت 1.3 میلیارد نفری اروپا و آمریکا، فرصت بی‌نظیری برای صادرات تولیدات کشورمان به حساب می‌آیند. اگر هم هدف، واردات فناوری باشد، کشورهای حوزه شرق، پیشرفت‌های بسیاری در تکنولوژی داشته‌اند. روسیه، چین، هند، ژاپن، کره جنوبی و اندونزی از کشورهای پیشرو در فناوری محسوب شده و در حال تبدیل شدن به غول‌های تکنولوژی هستند. لذا با توجه به نزدیک بودن روابط سیاسی و فرهنگی ایران با کشورهای آسیایی، تعاملات گسترده با شرق به‌جای غرب می‌تواند مسیر هموارتری را در جهت انتقال تکنولوژی‌های روز به کشور، پیش روی کشورمان قرار دهد.
و بالاخره اینکه حلقه واسط تدابیر حرکت به سوی اقتصاد پویا و بالنده، «خودباوری» و «مدیریت جهادی» است؛ چراکه دانش‌آموختگان بهترین دانشگاه‌های اقتصاد جهان اگر از این خصایص محروم باشند، نه تنها فایده‌ای به حال کشور ندارند، بلکه به‌واسطه خودباختگی و پای‌کار نبودن، حتی هزینه‌ساز و مضر خواهند بود. /۹۶۹//۱۰۲/خ
منبع: حمایت