"اینستاگرام" پرمخاطره ترین شبکه اجتماعی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، عباسعلی متولیان امروز در سومین نشست از سلسله کارگاه های خانواده و رسانه با موضوع «خانواده و فضای مجازی؛ فرصت ها و تهدیدها» که در سالن کنفرانس مجتمع آموزش عالی بنت الهدی برگزار شد، با اشاره به اهمیت توجه به فضای مجازی گفت: آنچه که در دوران مدرنیته و پست مدرن سبب شده است تا فضای مجازی به یک دغدغه تبدیل شود، بنابراین باید بدان توجه کرده و از بی تفاوتی نسبت به این فضا جداً پرهیز کنیم.

فضای مجازی ظرفیتی عظیم برای اسلام گرایی

فعال عرصه رسانه های دیجیتال با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب فرموده اند «اهمیت فضای مجازی به اندازه اهمیت انقلاب اسلامی است»، اظهار داشت: انقلاب اسلامی سبب شد تا ظرفیت های گسترده ای در جهان ایجاد شود و صدای اسلام خواهی را به اقصی نقاط جهان برساند؛ امروزه فضای مجازی نیز اگر به خوبی به کار گرفته شود بی تردید می تواند ظرفیتی عظیم برای اسلام گرایی به وجود آورد.

وی افزود: اگر فضای مجازی را رها کرده و بدان بی توجه باشیم، شکی نیست که دشمن از این فضا در راستای پیشبرد اهداف شوم و پلیدش استفاده خواهد کرد.

متولیان با اشاره به اینکه رهبر معظم انقلاب فرمودند «این فضا، مجازی نیست، بلکه حقیقی است» ابراز کرد: امروزه اینترنت و فضای مجازی در همه ابعاد زندگی بشریت حضور دارد و حتی برخی افراد بدون آن نمی توانند امور زندگی خود را به راحتی مدیریت کنند؛ خرید بلیط، پرداخت قبوض و اقساط و غیره نمونه بارز وابستگی افراد به اینترنت است.

تعریف خانواده

این مشاوره خانواده به تعریف نهاد خانواده پرداخت و ابراز داشت: نزدیک ترین تعریف به دیدگاه ما به خانواده تعریف آنتونی گیدنز است که می گوید «خانواده گروهی از افرادی است که با ارتباطات خویشاوندی مستقیماً پیوند یافته اند و اعضای بزرگ آن مسؤولیت مراقبت از کودکان را بر عهده دارند»؛ بر این اساس باید دانست که خانواده تنها در کنار هم بودن نیست، بلکه اعضای بزرگ تر وظیفه دارند از اعضای بی تجربه و کوچک تر محافظت کنند.

وی برخی از کارکردهای خانواده را اینگونه بیان کرد: اقناع و حل مشروع نیازهای جنسی، کارکرد زیستی، کاردکرد انتقال تجربه، کارکرد آموزشی تربیتی، کارکرد پرورش نسل، کارکرد هویت بخشی به کودکان و غیره از کارکردهای اصلی نظام خانواده است؛ خانواده باید در همه عرصه ها اعم از فضای مجازی و غیره تجربه خود را در اختیار فرزندان قرار دهد و مراقب باشد تا فرزندان گرفتار آسیب های فضای مجازی نشوند.

یکی از معضلات امروزی این است که والدین سواد رسانه ای ندارند

متولیان خاطرنشان کرد: متأسفانه یکی از معضلات امروزی این است که والدین سواد رسانه ای ندارند و فرزندان شان در عرصه اینترنت و  فضای مجازی از آن ها بیشتر اطلاع دارند، برای همین قادر نیستند رفتار فرزندان خود را در این زمینه به خوبی مدیریت کنند.

این فعال فرهنگی به مؤلفه های خانواده تراز از دیدگاه اسلام اشاره کرد و عنوان داشت: تقوا، ایمان، باورهای دینی، اصالت خانوادگی، تعاون، همکاری و هماهنگی، مثبت گرایی، خوش خلقی، رفتار صحیح با فرزندان و صله رحم از شاخصه های یک خانواده تراز اسلامی است و باید گفت که فضای مجازی یک تهدید جدی برای این مؤلفه ها محسوب می شود، برای همین باید مراقب رفتار خود و فرزندان مان در این عرصه باشیم، زیرا تکنولوژی همانند چاقوی دو لبه است و باید دانست از آن چگونه استفاده کرد.

دشمن درصدد راهکاری برای جلوگیری از فیلترینگ است

وی با بیان اینکه سرورهای اینترنتی و فضای مجازی در اختیار آمریکا است، بر این مسأله تأکید کرد که فضای مجازی مترادف با اینترنت نیست و اضافه کرد: اینترنت ابراز ورود به فضای مجازی است؛ اینترنت سامانه ای جهانی از شبکه های رایانه ای به هم پیوسته است که از «مجموعه پروتکل اینترنت» برای ارتباط با یکدیگر استفاده می کنند؛ به عبارت دیگر اینترنت، شبکه شبکه ها است که از میلیون ها شبکه خصوصی، عمومی، دانشگاهی، تجاری و دولتی در اندازه های محلی و کوچک تا جهانی و بسیار بزرگ تشکیل شده است که با فناوری های الکترونیکی و نوری به هم متصل اند؛ نکته قابل تأمل این است که اخیراً غربی ها به دنبال این هستند که اینترنت را به وسیله بالن های معلق در هوا به سراسر جهان منتقل کنند، یقیناً این کار را برای این می خواهند انجام دهند که دیگر حتی اگر کشور خواست فضای مجازی را فیلتر کند، نتواند و افراد خود به خود به سرورها متصل شوند.

متولیان با اشاره به اینکه اینترنت دارای سه بعد اصلی «زیرساخت، خدمات و محتوا است»، خدمات اینترنتی را اینگونه تشریح کرد: از میان خدمات اینترنت می توان به  خدمات پایه، خدمات مبتنی بر انتشار اطلاعات، انتقال پیام، اشتراک گذاری، آموزش و تحصیل، خدمات شهروندی بین مردم و حاکمیت، کسب و کار، شبکه های اجتماعی و پیام رسان، تفریح و سرگرمی اشاره کرد.

این فعال عرصه رسانه های دیجیتال با اشاره به اینکه پیشبینی شده است در سال 2020 حدود 70 درصد مردم جهان از اینترنت و فضای مجازی استفاده کنند، تصریح کرد: این درحالی است که آمارنشان می دهد حتی کسانی که از آب سالم و برق کافی برای زندگی شان برخوردار نیستند، نسبت به استفاده از اینترنت بی توجه نیستند و این کار را از تغذیه خود مهم تر می دانند.

فضای مجازی در حال تبدیل شدن به جهان اول است

وی ادامه داد: اینترنت در گذشته کنار زندگی حقیقی و زندگی دوم محسوب می شد و جهانی موازی بود، اما آرام آرام فضای مجازی در حال تبدیل شدن به جهان اول است؛ موج آسنده اینترنت، جهش انفجارگونه ای را در برقراری ارتباط میان افراد، فرایندها، اشیا و وسایل ایجاد خواهد کرد؛ این انقلاب با نام «اینترنت اشیا» معروف است.

متولیان با تأکید بر اینکه در فضای مجازی نسبت به همه مسائل باید هوشیارانه برخورد کرد و از ساده انگاری موضوعات بر حذر بود، ابراز کرد: «اینترنت اشیا» مفهومی است برای توصیف آینده ای که در آن اشیای فیزیکی، یکی پس از دیگری به اینترنت وصل می شود و با اشیای دیگر ارتباط برقرار می کند؛ هم اکنون بسیاری از فعالیت های فضای حقیقی همانند کسب و کار، خرید کالا و حتی برخی امور مرتبط با درمان به فضای مجازی منتقل شده است.

"اینستاگرام" پرمخاطره ترین شبکه اجتماعی

این مشاور خانواده پرمخاطره ترین شبکه اجتماعی را «اینستاگرام» معرفی کرد و گفت: در این شبکه اجتماعی، سبک زندگی غربی و انوادع فسادها ترویج داده می شود و اگر کنترل نشود، بی تردید به معضلی فاجعه آفرین در جامعه تبدیل خواهد شد.

وی فرصت های فضای مجازی را اینگونه توصیف کرد: تسریع و تسهیل ارتباطات فرهنگی، کمک به امر تبلیغ دین، ترویج مفاهیم دینی، تبلیغ و توسعه ارزش های انسانی و اخلاقی، کمک به اجتماعی شدن افراد، تقویت مهارت های اجتماعی، ارتباط مجازی با اقوام و آشنایان در مناطق دور دست، گسترش شبکه اطلاع رسانی، امکان همیشه ر دسترس بودن، مؤثر در جهت بالاتر رفتن دانش، علم آموزی و خلاقیت، کاربری راحت و آسان، قدرت انتخاب و تولید، انتشار سریع و آزادانه اخبار و اطلاعات، افزایش قدرت تحلیل و تقویت روحیه انتقادی، تسهیل ارتباطات بین اعضای خانواده، مقرون به صرفه بودن، توسعه مشارکت مفید همراه با هشتگ ها، کمپین ها و غیره، مؤثر در تجارت الکترونیک، تسریع در اعلام حوادث و کمک های بشردوستانه و هزاران مورد از این قبیل از فرصت هایی است که فضای مجازی در اختیارمان گذاشته است.

متولیان تبلیغ دین در فضای مجازی را منوط به جامعیت مبلغان دانست و اظهار داشت: بدون اطلاع از مبانی اصیل اسلامی و آشنایی نسبی با سایر مذاهب و فرق مذهبی نباید وارد تبلیغ دین در عرصه مجازی شد.

این فعال فرهنگی به تهدیدهای فضای مجازی اشاره کرد و ضمن تأکید بر ضرورت توجه خانواده ها نسبت به خطرات این فضا بیان کرد: از میان تهدیدهای فراوانی که فضای مجازی برای خانواده ها دارد می توان به اعتیاد به فضای مجازی، بالارفتن آمار طلاق، انزوا و فردگرایی افراد خانواده، عدم انطباق با فرهنگ خانواده های ایرانی، تأثیرپذیری و مقایسه کردن در خانواده ها، کاستن از ارتباطات واقعی خانواده ها در ارتباطات چهره به چهره، تغییر سبک زندگی خانواده ایرانی، عمومی کردن دنیای خصوصی، سردی و اختلاف خانوداگی میان زوجین، طنازی با مسائل فرهنگی – دینی جامعه، پرخاشگری و بی خوابی نوجوانان و بزرگسالان، اباحی گری، اشتراک تصاویر بدحجاب، ولنگاری فرهنگی، اشاعه فحشا و روسپی گری مجازی، بلوغ جنسی زودرس در نوجوانان، ترویج باورهای انحرافی و شبهات دینی، مزاحمت برای زنان به ویژه دختران جوان، اتلاف عمر و سرمایه انسانی، ترویج خرافات بین خانواده ها و عادی کردن ارتباط با جنس مخالف اشاره کرد.

مسؤولان به "پیوست فرهنگی" توجه کنند

وی با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب بر مسأله «پیوست فرهنگی» تأکیدات بسیاری دارند، افزود: هر پدیده ای که وارد کشور می شود باید از سوی مسؤولان با مشخصه های فرهنگی جامعه پیوند بخورد و بعد به دست کاربران برسد، اما متأسفانه در رابطه با فضای مجازی این مسأله مورد توجه مسؤولان قرار نگرفت.

متولیان با اشاره به اینکه در برخورد با فضای مجازی سه رویکرد وجود دارد، به تشریح این رویکردها پرداخت و عنوان کرد: رویکردهای خوشبین، بدبین و واقع بین سه رویکردی است که در جامعه ما نسبت به فضای مجازی وجود دارد؛ رویکردهای خوشبین و بدبین دو رویکر منفعل و نادرست هستند، اما دیدگاه واقع بینانه هم نسبت به فرصت های فضای مجازی و هم نسبت به تهدیدهای این فضا توجه می کند، برای استفاده از آن برنامه ریزی دقیق داشته و در مواجهه با آن فعالانه عمل می کند، همچنین از سواد رسانه ای کافی برخوردار بوده، برای استفاده از فضای مجازی حد و شرط قائل است و همواره خود و خانواده اش را از مخاطرات فضای مجازی واکسینه می کند.

این مشاور خانواده بر ضرورت مطالبه گری طلاب و نهادهای دینی از دولتمردان در زمینه کنترل فضای مجازی تأکید کرد و گفت: خانواده ها نیز علاوه بر مطالبه گری باید از «سواد رسانه ای» لازم برای مقابله با تهدیدهای این فضا برخوردار باشند؛ سواد رسانه ای یعنی درک متکی بر مهارت که بر اساس آن رسانه ها و تولیدات آنها را بشناسند و از یکدیگر تفکیک کنند؛ به عبارت دیگر الزامی است خانواده ها بدانند که چگونه باید از سفره رسانه ها به صورت مفید و هوشمند استفاده کنند.

وی تأکید کرد: خانواده ها باید آگاهی شان را نسبت به رژیم مصرف رسانه ای ارتقا بخشیده، مهارت مطالعه و تماشای انتقادی رسانه ها را دارا باشند و بتوانند به خوبی رسانه های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و غیره را تجزیه و تحلیل کنند.

متولیان به ارائه چند راهکار برای کنترل رفتار خود و فرزندان شان در فضای مجازی پرداخت و یادآور شد: ملاقات حضوری، رعایت مسائل امنیتی در تلفن همراه، عدم اشتراک اطلاعات محرمانه خود در فضای مجازی، احترام به حریم خصوصی دیگران، مدیریت زمان حضور در فضای مجازی، تجربه لذت زندگی بدون تلفن همراه، خودمراقبتی کاربر در فضای مجازی، قطع کردن چرخه خرافات، غیرت مندی در فضای مجازی، عضو هر گروهی نشدن و استفاده از شبکه های اجتماعی سالم از لازمه های رفتار خانواده در فضای مجازی است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: برای اینکه فزندان در فضای مجازی آلوده به آسیب های اجتماعی نشوند، خانواده باید برای تفریح و سگرمی آن ها وقت بگذارد، نیازهای جنسی او را با ازدواج به هنگام برآورده کند و همچنین زمینه حضور سالم آن ها را در اجتماع واقعی مهیا سازد./841/پ۲۰۰/س