پیشرفت در سایه حمایت از کالای داخلی
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، رهبر معظم انقلاب سال جدید را سال حمایت از کالای ایرانی نام گذاری کردند. همچنانکه برای همگان آشکار است،این نام‌گذاری به انضمام نام‌گذاری‌های سال‌های قبل که همه در همین راستا بود نشان از این دارد اوضاع اقتصاد در کشور مساعد نیست که ایشان هر سال بر مسائل اقتصادی تأکید دارند. امسال نکته‌ای کلیدی را گوشزد کردند که می‌توان گفت پایه اقتصاد مقاوتی، تولید و اشتغال است؛ چرا که اگر حمایت از کالای ایرانی در کشور نهادینه شود طبیعتا وابستگی به خارج کمتر می‌شود، تولید افزایش پیدا می‌کند و نتیجه‌اش بهبود اوضاع اشتغال و کم شدن آمار بیکاری خواهد بود. این صرفا ادعا یا شعار نیست؛ بلکه واقعیتی است که اگر به آن دقت شود متوجه خواهیم شد که مانند دانه‌های تسبیح به هم ربط دارد.
فرهنگ غلط در عدم استفاده از کالای ایرانی
یکی از مهمترین مشکلاتی که در این باره در جامعه با آن مواجه هستیم مشکل فرهنگی است؛ به این معنا که فرهنگ استفاده از کالای ایرانی در بین طیف قابل توجهی از مردم و به خصوص برخی مسئولین ارزشمند نیست و از آن بدتر برای عده‌ای کسر شأن و بی کلاسی نیز هست. پر واضح است تا زمانی که چنین فرهنگی در جامعه حاکم باشد اگر صدها سال هم بگذرد اقتصاد مقاومتی و رشد تولید ملی به نتیجه نخواهد رسید و به قول معروف اندر خم یک کوچه خواهیم بود.
بارها و بارها گزارشاتی از صدا و سیما پخش شده که فروشندگان پوشاک به این مطلب اذعان کرده‌اند که بخاطر عدم استقبال مردم از البسه ایرانی، برای فروش اجناس، برندهای خارجی به لباس‌ها زده‌اند و همان جنس ایرانی که در واقع با کیفیت هم است را مثلا به عنوان لباس ترکیه‌ای با قیمت گرانتری به فروش رساند‌ه‌اند. اصلا کارگاه‌هایی هستند که کارشان تولید برند خارجی است. واضح است که در این حالت غش در معامله که عملی نامشروع است صورت می‌گیرد و عده‌ای به حرامخواری می‌‌افتند.
خُب، وقتی به پارچه ایرانی که با سابقه است و از قضا کیفیت مرغوبی هم دارد اعتماد نمی‌شود و غیر ایرانی بودن ملاک بهتر بودن کالا است، طبیعتا در کالاهای دیگر مثل محصولاتی که مبتنی بر صنعت و تکنولوژی است و پیچیدگی‌های بیشتری نیز دارد و ایران در آن نو پا است، اعتماد نخواهد شد.
تأسف بار اینجاست که برخی از کالاهای ایرانی که حتی شهرت جهانی هم دارند با بی‌مهری مواجه می‌شوند؛ مثلا چرم تبریز که معروف است، چرا باید کیف و کفشی که توسط تولید کننده ایرانی از آن تهیه شده مهجور باشد و تولیدکنندگان آن با رکود و بعضا ورشکستگی مواجه شوند؟! فقط به جرم اینکه ایرانی است و برند خارجی ندارد؟! اگر به همین یک قلم توجه شود و از غربت در بیاید حداقل شهر تبریز رشد چشمگیری در بهبود اوضاع اشتغال و رشد تولید ملی خواهد داشت. در سایر استان‌ها و شهرها هم همینطور. معمولا هر منطقه‌ای حداقل در داشتن یک صنعت یا محصولی با کیفیت معروف است. طبیعتا اگر فقط همین موارد، رونق خودش را از دست ندهد، اوضاع اقتصادی خیلی بهتر از شرایط فعلی خواهد شد؛ حتی باعث رشد صنعت گردشگری می‌شود و می‌تواند در جذب گردشکر خارجی نیز مؤثر باشد که خود این مسئله هم رشد اقتصادی را به همراه خواهد داشت.
درست است که یکی از موانع جدی در بهبود تولید ملی و حمایت از کالای ایرانی واردات بی‌رویه است؛ ولی همچنانکه ذکر شد مشکل فرهنگی و تفکر بهتر بودن کالای خارجی مهمترین عامل چنین مشکلاتی در حوزه اقتصاد و تولید است و اصولا یکی از جدی‌ترین ریشه‌های واردات بی رویه نیز، همین تفکر غلط و عدم اعتماد به داخل است.
چرایی پیشرفت کره جنوبی و ژاپن
در حال حاضر شاهد هستیم که ژاپن و کره جنوبی در این چند دهه اخیر به چه رشد و پیشرفتی رسیده‌اند و محصولات صنعتی آنها در سراسر دنیا معتبر است. اگر محصولی برند یکی از این دو کشور را داشته باشد اطمینان بخش است و خیلی‌ها چه در ایران و چه در خیلی از کشورهای دیگر به عنوان کیفیت برتر از آن محصولات استفاده می‌کنند. این در حالی است که نهایتا تا 60 سال پیش اصلا چنین جایگاهی نداشتند.
یکی از مهمترین عواملی که باعث شد این دو کشور به این پیشرفت و اعتبار برسند تعصب و حمایت از کالای بومی خودشان بوده است. شاید برخی تصور کنند که رابطه حسنه آنها با آمریکا چنین ارمغانی را برای آنها داشته است ولی این صرفا یک ادعای بی اساس است؛چرا که خیلی از کشورها هستند که رابطه خوبی با آمریکا دارند ولی هیچکدامشان چنین اعتباری را در صنعت و تکنولوژی ندارند که مثلا جزء بزرگترین صادر کنندگان خودرو باشند.
پروفسور «هاجون چَنگ» شهروند کره جنوبی که از سال ۱۹۹۰ در دانشکده اقتصاد دانشگاه کمبریج تدریس می‌کند، در کتاب «نیکوکاران نابکار»، درباره تجربه توسعه اقتصادی کره می‌نویسد:
«صادرات کره جنوبی در دهه ۱۹۵۰ تنگستن و ماهی بود و شرکت سامسونگ، ماهی و سبزیجات و میوه صادر می‌کرد... . در دهه ۱۹۷۰، برنامه ایجاد صنایع سنگین در دستور کار قرار گرفت. در مدارس به ما می‌آموختند که وظیفه میهنی ما حکم می‌کند کسانی را که سیگار خارجی می‌کشند، گزارش کنیم. ضرورت داشت ارز صادرات برای واردات ماشین‌آلات به کار گرفته شود؛ ارز به‌راستی خون و عرق جبین سربازان صنعتی ما بود که در کارخانه‌ها دست‌اندرکار جنگ صنعتی بودند.
کسانی که با خریدهای بیهوده مانند سیگار قاچاق، ارز را هدر می‌دادند، خائن به شمار می‌رفتند. پدر دوستی که به خانه‌اش رفته بودیم و سیگار می‌کشید، به عنوان فرد غیر میهن پرست و بی‌اخلاق آماج حملات زهرآگین قرار می‌گرفت. هزینه کردن ارز در موارد غیرضرور ممنوع بود و شدیدا ممانعت می‌شد، حتی خرید خودروهای کوچک و نوشیدنی و شیرینی. این کار از طریق اعمال ممنوعیت‌های وارداتی، تعرفه و عوارض سنگین گمرکی برای کالاهای تجملی صورت می‌گرفت.
... ژاپن زمانی خودروی بنجل تولید می‌کرد و با شکست روبرو شد. بسیاری گفتند این شرکت باید به همان تولید ماشین‌های ساده نساجی و ابریشم برگردد و بعد ۲۵ سال ناتوانی، تولید خودرو را رها کند. اما دیگران گفتند هیچ کشوری بدون ایجاد صنایع مهم به جایی نرسیده است. حالا همان تویوتا نه تنها از ورشکستگی درآمده بلکه برند لکسوس در دنیا تولید می‌کند. سرمایه‌گذاری خارجی به مثابه معامله با شیطان، بیش از آنکه مزایایی با خود بیاورد، با خطرات همراه است و می‌تواند توسعه را با مشکل مواجه کند. شعار جهان بی‌مرز، گزافه گویی است و شرکت‌های فراملیتی همچنان بنگاه‌های ملی مانده‌اند.» مشرق نیوز
همچنین سردار نقدی در مصاحبه با مشرق گفته است: «80 کشوری که رابطه بسیار صمیمی با آمریکا دارند وضعیتشان فوق فلاکت است. کره جنوبی و ژاپن به خاطر رفاقت با آمریکا پیشرفت نکردند، تولید ملی مثل ناموسشان است روزی ۱۲ ساعت کار می‌کنند، در کره جنوبی وقتی گوشت از آمریکا وارد کردند دامداران کره‌ای در اعتراض جلوی وزارت کشاورزی این کشور خودسوزی کردند. در اعتراض به واردات برنج تظاهرات میلیونی کردند. علت موفقیتشان اینهاست، اما آدرس غلط می‌دهند که به خاطر رابطه با آمریکاست.»
روحیه جهادی لازمه پیشرفت کشور
در ایران هم هر جا که با نگاه "ما می‌توانیم" و با روحیه جهادی و بدون توجه به خارج کاری صورت گرفته با پیشرفت چشمگیر همراه بوده و در جهان مطرح شده است. نمونه بارز آن صنعت موشک سازی در ایران است که از هیچ، به این توان و اقتدار رسیده‌ایم که توان موشکی ایران چالشی برای غرب شده است؛ اما صنعت خودروسازی که طبیعتا راحت‌تر از موشک سازی هست و تجربه‌ای بیش از موشک سازی در ایران دارد آن چنان حرفی برای گفتن ندارد.
نکته دیگر این است که بعضا مشاهده می‌شود خودرویی که مثلا به عنوان خودروی ملی تولید می‌شود لاستیکش چینی است! حالا یک وقت به دلایلی موجّه از قطعات غیر بومی استفاده نمی‌شود که آن حسابش جداست، ولی وسیله‌ای مثل لاستیک که با کیفیت مرغوب در کشور تولید می‌شود چرا نباید در خودروی ساخت داخل استفاده شود؟!
تلاش علمای شیعه برای استفاده از تولیدات داخلی
سيزده تن از علمای اصفهان در سال 1285 شمسی در دروران مبارزات مشروطه عهدنامه‌ای را بیان کردند که در بخش‌هايی از آن آمده است:
«اين خدام شريعت مطهره با همراهی جناب رکن الملک، متعهد و ملتزم شرعی شده‌ايم که:
اولاً- قبالجات و احکام شرعيه از شنبه به بعد روی کاغذ ايرانی بدون آهار نوشته شود. اگر بر کاغذهای ديگر بنويسند، مهر ننموده و اعتراف نمی نويسيم.
ثانياً- کفن اموات اگر غير از کرباس و پارچه اردستانی يا ديگر پارچه‌های غير ايرانی باشد، متعهد شده‌ايم بر آن ميت، ما نماز نخوانيم.
ثالثاً- حرام نمی دانيم لباس های غير ايرانی را، اما ما ملتزم شده‌ايم حتی المقدور بعد از اين تاريخ لباس خود را از منسوج ايرانی بنماييم.»
به دنبال اين قرار داد، علمای ديگر هم با صدور اعلاميه به آن پيوستند و اين به گونه‌ای بود که دولت انگلستان را به عکس العمل واداشت و چارلز مارلينگ، کاردار سفارت انگليس در نامه‌ای خطاب به ميرزا حسن خان مشيرالدوله(وزير امور خارجه ايران) خواستار ممانعت از چنین تصمیمی شد و اذعان کرد که سرمایه انگلیس با تهدید جدی مواجه می‌شود. پایگاه اطلاع رسانی حوزه
آیت الله مرعشی نجفی و تولید داخل
فرزند مرجع بزرگ جهان تشيع حضرت آيت الله مرعشی نجفی (ره) نقل می‌کند که ایشان هیچ وقت لباس خارجی به تن نمی کرد و از خیاط می خواست که با پارچه های تولید داخل برایش لباس بدوزد. آن موقع در ایران دکمه تولید نمی شد و خیاط از دکمه خارجی استفاده کرده بود، آیت اللّه العظمی مرعشی از خیاط خواسته بودند که با قیطان دکمه درست کنند. نمونه ای از لباس ایشان در کتابخانه محفوظ است که با این طریق تهیه شده است. مجله افق حوزه /999/ی۷۰۲/س
بابک شکورزاده