"عمامه‌ گذاری" از آیین‌ تا آیین نامه

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، در زندگی هر فردی روزهای تکرار نشدنی و به یاد ماندنی ای وجود دارد که ممکن است تا آخر عمر یاد و خاطره آن فراموش نشود.

اولین روز مدرسه، روز ازدواج، روز تولد فرزند و ... روزهای به یاد ماندنی زندگی هر شخصی است.

در دنیای طلبگی هم روزهای خاص و به یاد ماندنی وجود دارد.

یکی از این روزها، روز عمامه گذاری است که غالبا به صورت گروهی در ایام اعیاد و سرور طی مراسمی رسمی با عنوان «مراسم عمامه گذاری» با حضور یک یا چند نفر از علمای بزرگ و متقی، اساتید، خانواده و دوستان برگزار می شود.

اما چرا این روز برای طلاب یک روز خاص و به یادماندنی می شود؟

چون یکی از روزهای سرنوشت ساز دوران طلبگی است و شاید مهم ترین تصمیم زندگی طلبه جوان است. عمامه چند متر پارچه بیشتر نیست.اما طلبه در روز عمامه گذاری، هنوز عمامه را به سر ننهاده سنگینی آن را احساس می کند و الحق هر گردنی توان کشیدن این بار گران را ندارد و هر سری لایق این نشان نیست.

طلبه می داند قرار است با عمامه گذاری رسما ملبّس شود و لباسی به تن کند که سمبل یاد خداست و مردم هنگامی که در خیابان او را با این لباس مشاهده می‌کنند،اذهانشان ناخودآگاه به سمت دین و خدا منتقل می‌شود.

بی تردید دوستداران معنویت و دینداری از دیدن قامت طلبه در این لباس خاص خشنود و برخی هم که با دین میانه خوشی ندارند، دچار خشم و ناراحتی می‌شوند.

اما در هر حال او که با اختیار خود تن به این لباس مقدس داده است با عمامه ای به سر، سرافراز و استوار و البته با اخلاق و تواضع با زبان بی زبانی اعلام می کند که در این لباس مقدس آماده پاسخ گویی به نیازهای دینی مردم است و برای دفاع از دین زمان و مکان نمی شناسد.

تاریخچه عمامه گذاری

امروزه عمامه به عنوان جزئی از لباس رسمی یک صنف خاص به نام صنف روحانیت است. چنانچه ممکن است اصناف دیگری مثل پلیس لباس مخصوص به خود را داشته باشند.

اما اصل عمامه از عمامه بستن پیامبر(صل الله علیه وآله) بر سر امیر مؤمنان علی(علیه السلام) گرفته شده است.

رواست شده پیامبر(صل الله علیه وآله)در روز عید غدیر امیرالمؤمنین علی(علیه السلام)را با عمامه مخصوص خود که سحاب نام داشت معم نمود و یک سر آن را بر سینه اش آویخت و سر دیگر آن را بر پشت حضرتش انداخت. آنگاه به او فرمود: رو کن. رو کرد سپس فرمود: پشت کن. پشت کرد. سپس فرمود: این چنین است تاجهای فرشتگان...(1)

در آن زمان، افراد مختار بودند که عمامه بر سر بگذارند، اما با افزایش جمعیت مسلمانان و نیاز مردم به آشنایی با مفاهیم دینی، صنف روحانیت پدید آمد و جامعه روحانیت شکل گرفت و لباس آنها نیز نمادی از لباسی است که پیامبر(صل الله علیه وآله)بر تن علی(علیه السلام) پوشاند.

عمامه تاج ملائکه

آری! پیامبر(صل الله علیه وآله) فرمودند: عمامه تاج فرشتگان است.

حال چرا عمامه تاج طلبه های از جنس انسان نباشد. طلبه هایی که با عمامه گذاری میثاق می بندند که راه و رسم طلبگی را رعایت کنند و همان طور که در آیین نامه جواز تلبّس معاونت تهذیب حوزه آمده است از هرگونه افعال خلاف عرف طلبگی پرهیز کنند.

اشکال امروزی «مراسم عمامه گذاری»

امروزه مراسم عمامه گذاری به صورت رسمی و غیر رسمی برگزار می شود و حتی ممکن است به صورت انفرادی با حضور در مسجد یا بیت عالمی که مشروعیت لازم را دارا است انجام پذیرد.

از نظر اجرا نیز امروزه مراسمات عمامه گذاری تقریبا شکل واحد با رسومات مشترکی یافته اند که با توجه به اقتضائات زمانه غیر از این هم قابل انتظار نیست؛ یعنی در  مراسمی که غالبا مقارن با یکی از اعیاد دینی است با حضور اساتید، خانواده، دوستان، طلاب با عبا و قبا به‌ تن، آماده می شوند و عمامه‌های سفید غیر سادات یا سیاه سادات از قبل در سینی‌های جداگانه و با اسم هر طلبه آماده شده، توسط مرجع تقلید یا عالمی متقی با دعا و صلوات بر سر آنها گذاشته می‌شود.

اما در آیین نامه معاونت تهذیب حوزه هیچ اشاره ای به نحوه عمامه گذاری و باید ها و نباید های مراسم عمامه گذاری نشده و بیشترین تاکید در این آیین نامه متوجه الزامات اخلاقی متناسب با عرف طلبگی است. همان الزاماتی که رعایت آنها چند متر پارچه عمامه را تبدیل به تاج بندگی می کند./۸۴۱/ی۷۰۴/س

حجت الاسلام سید میلاد حسینی، مبلغ حوزه علمیه قم

پی نوشت: