انتخابات برای عراقی متفاوت
به گزارش خبرگزاری رسا، نزدیک به 25 میلیون رأی‌دهنده عراقی روز شنبه 12 مه در 8959 مرکز اخذ رأی، نماینده‌های خود را برای 329 کرسی پارلمان انتخاب کردند. این چهارمین انتخابات عراق بعد از سقوط نظام بعث در سال 2003 و دومین انتخابات بعد از خروج نیروهای امریکایی در 2011 است و نسبت به سه انتخابات گذشته، این انتخابات دست کم از یک جهت مهم‌تر است. بدون تردید جنگ با داعش مهم‌‌ترین چالش امنیتی عراق در حدود یک دهه و نیم گذشته بود که کشور را تا آستانه سقوط به پرتگاهی از تجزیه کشاند و باعث شد همین انتخابات در موعد مقرر سپتامبر گذشته برگزار نشود و شش ماه به تأخیر بیفتد.
از سوی دیگر، همه‌پرسی اقلیم کردستان عراق هم دومین چالش بزرگ امنیتی بود که دولت اقلیم با وجود مخالفت دولت مرکزی بغداد و دیگر کشور‌‌‌‌ها برگزار کرد و تنش را تا حد جنگی تمام عیار با دولت مرکزی کشاند. این دو چالش اساسی باعث شد عراق سخت‌‌‌‌‌ترین دوران خود را پشت سر بگذارد و این انتخابات هم مبدل به حساس‌‌‌‌‌ترین و مهم‌‌ترین انتخابات این کشور بشود.
شکی نیست که آن دو چالش بی‌تأثیر بر روند مبارزات انتخاباتی نمایندگان نبوده تا جایی که می‌توان گفت ائتلاف‌های انتخاباتی محصول آن دو چالش است. واضح‌‌‌‌‌ترین تأثیر در شکل‌گیری دو ائتلاف به نام‌های «نصر» و «دولت قانون» دیده می‌شود که اولی به رهبری حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق و دومی به رهبری نوری المالکی، معاون رئیس‌جمهور عراق است. در واقع، فهرست نصر نوعی انشعاب از فهرست اولی است چرا که هم حیدر العبادی و هم عمده اعضای ائتلاف او از اعضای حزب الدعوه هستند که دبیرکلی آن با المالکی است و تا قبل از این با فهرست دولت قانون وارد انتخابات می‌شد.
هرچند که این انشعاب شکل گرفته اما الدعوه به اعضای خود اجازه داده به یکی از این دو فهرست رأی بدهند و به همین جهت هم هر دو فهرست را باید فهرست‌های الدعوه نامید با این تفاوت که یکی فهرست اصلی و دیگری فرعی آن حزب هستند. علاوه بر این دو باید به ائتلاف فتح و فهرست آن هم توجه کرد که در مجلس فعلی 22 کرسی دارد. نمایندگان صاحب این کرسی‌‌‌‌‌ها در انتخابات قبلی با فهرست دولت قانون وارد مجلس شده‌اند اما حالا وارد ائتلاف فتح به رهبری هادی العامری شده‌اند تا ائتلافی برآمده از حشدالشعبی را شکل بدهند. در این بین، عجیب‌‌‌‌‌ترین نوع ائتلاف به نام السائرون نحو الاصلاح به میدان آمده که معجونی است از حزب الاستقامه وابسته به جریان مقتدی صدر با حزب کمونیست عراق و برخی احزاب کوچک‌تر.
به این ترتیب، دو چالش امنیتی باعث شده تا حزب الدعوه در این انتخابات با دو روایت وارد انتخابات شود، برخی از فرماندهان جنگ با داعش و بازپس‌گیری کرکوک از دولت اقلیم در فهرست مستقلی جمع بشوند و نیروهای مقتدی صدر هم با کمونیست‌‌‌‌‌ها کنار بیایند. این تغییر قابل صف‌آرایی سیاسی جدای از تحولاتی است که در اقلیم کردستان عراق و احزاب کرد به وجود آمده چرا که حزب دموکرات با تحریم انتخابات در استان کرکوک همچنان سعی می‌کند تا از موضوع کرکوک برای اهداف انتخاباتی بهره‌برداری کند و در مقابل، انشعابات از حزب اتحاد میهنی کردستان این جناح سیاسی در اقلیم را نسبت به گذشته ضعیف کند.
مجموع اتفاقات بعد از همه‌پرسی استقلال این گمانه‌زنی را تقویت کرده که احزاب کردی نتوانند کرسی‌های سابق خود را در پارلمان عراق حفظ کنند و این انتظار پیش آمده که آنها در این دوره چند کرسی خود را از دست بدهند. هرچند که اهل تسنن با ائتلاف‌‌‌‌‌هایی مثل ائتلاف بغداد به رهبری محمود المشهدانی، رئیس پیشین پارلمان عراق، و ائتلاف الوطنیه به رهبری ایاد علاوی، معاون ریاست جمهوری عراق، به میدان آمده‌اند اما به نظر می‌رسد که تأثیر جنگ با داعش بر توان سیاسی این ائتلاف‌‌‌‌‌ها تأثیر منفی گذاشته و نتوانند کرسی‌های قبلی خود را حفظ کنند. به همین جهت هم گفته می‌شود که این ائتلاف‌‌‌‌‌ها بعد از انتخابات به گزینه هم‌گرایی به دو ائتلاف نصر یا دولت قانون روی می‌آورند تا با تقویت یکی از این دو ائتلاف در پارلمان جایی در دولت آینده عراق داشته باشند.
مجموع این ائتلاف‌‌‌‌‌ها و احزاب و تشکل‌های سیاسی نشان‌‌دهنده تأثیر آنها از دو چالش امنیتی است که سه ائتلاف نصر، دولت قانون و به خصوص فتح با داشتن کارت پیروزی بر داعش شانس بالایی از پیروزی داشته باشند و احزاب کردی بعد همه‌پرسی و اتفاقات استان کرکوک در موضع ضعف قرار بگیرند و احزاب سنی هم هنوز تحت تأثیر شرایط بعد جنگ با داعش باشند و به شدت دچار انشعاب و جدایی‌‌‌‌‌ها بشوند. این نحو از صف‌آرایی سیاسی تنها برای انتخابات و مقدمه‌‌ای بر پارلمان آینده عراق نیست بلکه باید گفت که این انتخابات برای عراقی است که بعد داعش و همه‌پرسی اقلیم کردستان متفاوت از گذشته خواهد بود./۹۶۹//۱۰۲/خ
منبع: روزنامه جوان