«خروج مشروط»؛ خنثی‌سازی طرح آمریکا-اروپا
به گزارش خبرگزاری رسا، باقی ماندن در برجام با كیفیت و شرایط موجود به نفع ایران نیست و می‌تواند دامنه پیامدهای حقوقی حاصل از برجام را بسیار فراخ و گسترده‌تر كرده و در نهایت منتهی به «معرفی ایران به عنوان ناقض صلح و امنیت بین‌الملل»شود.
اینكه تصور شود امریكا به خروج از برجام بسنده كرده، اشتباه است چرا كه ایالات متحده با هماهنگی اروپا در تلاش است تا شش قطعنامه گذشته را احیا و تعلیق ایران ذیل فصل هفتم را ملغی كند. حال این پرسش مطرح است كه راهكاری جهت مقابله با احیای شش قطعنامه گذشته وجود دارد؟طرف ایرانی جهت خنثی كردن پروژه مشترك امریكا-اروپا باید مجموعه اقداماتی را انجام دهد؛
- در قالب سخنرانی و پس از آن با بیانیه ای رسمی خبر از «خروج مشروط»ایران از توافق هسته‌ای دهد.
- برای اخذ تضمین عینی، مكتوب با قابلیت اجرا از اروپا ضرب‌الاجل کوتاه‌مدت تعیین كند.
- با توجه به اینكه ماهیت شش قطعنامه ضدایرانی شورای امنیت به استناد ، الف-گزارش‌های یازده‌گانه سازمان انرژی اتمی ، ب- بسته شدن پرونده PMD، ج- اعترافات پیوسته و مستمر مقامات ارشد كشورهای غربی از روز امضای اجرای برجام به این سو، رنگ باخته است چرا كه ماهیت و محور اصلی قطعنامه‌های شش‌گانه شورای امنیت غیرصلح آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران و تلاش كشورمان برای ساخت بمب هسته‌ای بوده است و در شرایط موجود چنین ادعایی فاقد اعتبار می‌باشد. بنابراین طرف ایرانی می‌تواند در قالب طرح شكایت از مراجع قضایی پیش بینی شده در حقوق بین‌الملل و با طرح موضوع در قالب نامه‌نگاری با رئیس سازمان انرژی اتمی ، رئیس سازمان ملل ، می‌تواند در جهت خنثی سازی احیای مكانیسم ماشه و به روزرسانی شش قطعنامه توسط اروپا-امریكا گام بردارد.
در همین راستا، طرف ایرانی طبق مفاد كنوانسیون معاهدات وین، خروج امریكا از برجام را باید به منزله«خاتمه»توافق هسته‌ای تفسیر كند و برای آنكه تفسیر خود را عمومیت بخشد باید آن را«علنی»و بر اساس«رویه سازی حقوقی»در عرصه بین‌المللی دنبال كند.
به بیان بهتر ایالات متحده امریكا بر اساس حفره‌های حقوقی موجود در برجام كه مهم‌ترین آن«فقدان ضمانت اجرا»و «عدم برآورد هزینه برای نقض یا خروج از توافق برای كشورهای غربی است»توانسته بدون پرداخت هزینه از برجام خارج شود و در مقابل ایرانی كه برای هر نوع اقدامش «تعیین خسارت» پیش‌بینی شده در برجام باقی بماند؛ این بدان معناست كه طبق گفته‌های عباس عراقچی در گفت‌وگوی ویژه خبری ، اروپا امروز هم می‌تواند پرونده ایران را به استناد ماده 37 برجام به شورای امنیت ارجاع و شش قطعنامه گذشته را علیه ایران احیا نماید. اینكه متن برجام به‌گونه‌ای تنظیم شده كه حتی با خروج امریكا از برجام، كشورهای غربی می‌توانند شش قطعنامه گذشته را احیا كنند در حالی است كه راهكار مقابله طرف ایرانی با رویكرد مورد اشاره «خروج مشروط»ایران از برجام است.
به این معنا كه رئیس دستگاه دیپلماسی در سخنرانی و در بیانیه‌ای رسمی به صورت متقن و مستند به مفاد كنوانسیون معاهدات 1969 ، خروج امریكا از برجام را «خاتمه یافتن»توافق تفسیر و خبر از خروج مشروط ایران از این توافق به میان بیاورد و شرط بازگشت ایران به آن را «اخذ تعهدات عینی و قابل اجرا» از سوی اروپا جهت اجرای تعهدات دهگانه بر زمین مانده این كشور در پیوست 2برجام و همچنین «بیانیه رسمی كمیسیون مشترك برجام» مبنی بر نقض اساسی برجام از سوی امریكا ذكر كنند. اروپا همانطور كه از جلسه اخیر كمیسیون مشترك برجام پیداست علاقه‌ای به اجرای تعهدات گذشته برزمین مانده ندارد ، حاضر به ارائه تضمین‌های متقن ، عینی و با قابلیت اجرایی شدن نیست و تلاش می‌كند با نگه داشتن ایران در برجام زمینه احیای شش قطعنامه گذشته را بسترسازی كنند.
چرا كه بر اساس علم حقوق ، باقی ماندن ایران در برجام به منزله پذیرش «مفاد»و «سازوكارحل وفصل اختلافی» است كه در برجام پیش‌بینی شده است كه یكی از مهم‌ترین خروجی این فرایند «مكانیسم ماشه» یا همان بازگشت تحریم‌های گذشته و به روز رسانی شش قطعنامه گذشته می‌باشد؛عباس عراقچی هفته اخیر كمترین هزینه باقی ماندن ایران در برجام را این‌گونه بیان می‌كند: « اگر از برجام خارج شویم همه چیز به حالت قبل برمی‌گردد؛ این روشن است و چیز عجیب و غریبی نیست. اگر ما از برجام خارج شویم... تحریم‌های شورای امنیت هم برمی‌گردد.»
حال چرا دستگاه سیاست خارجه باید در توافقی بماند كه طرف مقابل(امریكا) بدون پرداخت كمترین هزینه حقوقی-سیاسی از آن خارج شده و ایران با باقی ماندن در آن ریسك بزرگی مانند مكانیسم ماشه را پذیرفته است آن‌هم با این توجیه كه از اروپا تضمین‌های لازم را برای ادامه برجام اخذ كند.
این در حالی است كه ابتدایی‌ترین انتظار برای سنجش میزان اراده اروپا برای ارائه تضمین به طرف ایرانی جلسه جمعه كمیسیون مشترك برجام است؛طبق پیوست 2 برجام، مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا پس از پایان جلسه فوق‌الذکر موظف بوده، در بیانیه پایانی مشخصاً امریكا را به عنوان ناقض برجام معرفی و بر اجرای كامل تعهدات توسط ایران در طول سه سال گذشته تصریح كند ، این در حالی است كه جلسه اخیر کمیسیون مشترك برجام به همان كیفیت جلسات گذشته برگزار شد و كمترین دستاوردی برای طرف ایرانی به همراه نداشت و نتوانست اروپا را ملزم به «حداقل واكنش» در مقابل امریكایی‌ها كند به این دلیل عمده كه اروپا اساساً اراده‌ای برای انجام تعهدات دهگانه و ارائه تضمین‌های كافی به ایران ندارد. بر همین اساس اصل اظهار خوش‌بینی عباس عراقچی بعد از كمیسیون برجام مبنی بر اینكه به حفظ برجام با حضور اروپایی‌ها امیدوارتر شده‌اند، محل بحث و تأمل است./۹۶۹//۱۰۲/خ
منبع: روزنامه جوان