تبعیت از هوای نفس نشانه نداشتن یقین به قیامت است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت‌الله علی‌اکبر رشاد رییس شواری سیاست‌گذاری حوزه علمیه استان تهران و تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع)، امروز پیش از آغاز درس خارج فقه که در همین حوزه علمیه برگزار شد، گفت: حضرت علی(ع) در جواب مردی که از ایشان درخواست اندز کرد، فرمودند: از کسانی مباش که بدون عمل صالح به آخرت امیدوار است و توبه را با آروزهای دراز به تأخیر می‌اندازد در دنیا چنان زاهدان سخن می‌گوید اما در رفتار همانند دنیاپرستان است اگر نعمتها به او برسد سیر نمی‌شود و در محرومیت قناعت ندارد.

وی افزود: همچنین فرمودند: بر آنچه به او رسیده شکرگزار نیست و از آنچه مانده زیاده‌طلب است، دیگران را پرهیز می‌دهد اما خود پروا ندارد به فرمانبرداری امر می‌کند اما خود فرمان نمی‌برد، نیکوکاران را دوست دارد اما رفتارشان را ندارد، گناهکاران را دشمن دارد اما خود یکی از گناهکاران است، با گناهان فراوانش مرگ را دوست نمی‌دارد، اما در آنچه مرگ را ناخوشایند ساخت پافشاری دارد.

آیت‌الله رشاد ادامه داد: اگر بیمار شود پشیمان می‌شود، و اگر بهبود یابد با ایمنی سرگرم کارهای باطل می‌گردد، خودش را می‌پسندد زمانی که عافیت یابد، و مأیوس می‌گردد زمانی که گرفتار شود، اگر مصیبتی به او رسد به زاری خدا را می‌خواند و اگر به گشایش دست یافت مغرورانه از خدا روی برمی‌گرداند، نفس به نیروی گمان ناروا بر او چیرگی دارد، و او با قدرت یقین بر نفس چیره نمی‌گردد.

رییس شواری سیاست‌گذاری حوزه علمیه استان تهران بیان داشت: حضرت امیرمومنان علی(ع) امیر حکمت و عدالت در پاسخ به تقاضای موعظه از سوی فردی مطالب فوق را بیان فرمودند، حضرت اوصاف سخیف و ضعیف متعددی را پیاپی بیان کردند و فرمودند از کسانی که این اوصاف را دارند نباش، از جمله اوصاف مذکور این ویژگی است کسانی که نفس‌شان بر اساس آنچه گمان می‌کنند بر آنها غالب می‌شود و آنها به واسطه یقینهایی که می‌شناسند بر نفس خود غلبه نمی‌کنند.

تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع) اظهار داشت: بعضی افراد در برابر گمان‌هایی که به ذهنشان می‌رسد تسلیم می‌شوند و بر اساس آن گمان‌ها و ظنون رفتار و عمل می‌کنند، این افراد به موارد بسیار زیادی یقین دارند اما بر اساس یقین خود عمل نمی‌کنند و بر نفس چیره نمی‌شوند، به عبارت دیگر نفس به بهانه‌های ظنی بر او غالب می‌شود و او را اسیر می‌کند شگفت است که این فرد علی رغم موارد یقینی بسیاری که می‌شناسد عمل نمی‌کند و با استناد به یقینیات نفس خود را در اختیار نمی‌گیرد.

وی ادامه داد: برای مثال اگر احتمال می‌دهد و گمان می‌کند که فلان شخص گناهی مرتکب شده باشد این گمان و احتمال را کافی می‌داند و مطابق آن ترتیب اثر می‌دهد در نتیجه چنین انسانی مغلوب و محکوم هوای نفس خود می‌شود وقتی نفس انسان بر اساس گمان عمل می‌کند انسان را به سوی گناهانی چون افشای اسرار دیگران، بدگویی کردن از مردم، تهمت و افترا زدن به آنها سوق می‌دهد.

آیت‌الله رشاد اضافه کرد: از طرفی چنین شخصی به بسیاری چیزها یقین دارد اما نفس خود را محکوم و رام به یقینیات نمی‌کند، او یقین دارد که قیامت، برزخ و حساب و کتاب آخرت وجود دارد، یقین دارد که عالم هستی دارای مبدأ و خالقی است و شئون عالم به اراده او اداره می‌شود اما عجیب است که از این یقینیات برای غلبه بر نفس استفاده نمی‌کند و نفس خود را وادار نمی‌کند براساس یقینیات عمل کند.

این مفسر قرآن کریم بیان داشت: اگر انسان یقین داشته باشد که عالم خالق و صاحبی دارد، یقین داشته باشد که برزخ، قیامت و حسابرسی در کار است و اگر انسان به یقین بداند که روزی خواهد مرد و دوباره در پیشگاه الهی حاضر خواهد شد می‌تواند با استفاده از این یقینیات نفس خود را مهار کند و اختیار او را در دست خود بگیرد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: متاسفانه نوع انسانها و شاید از جمله ما هم به این صفت رذیله مبتلا هستیم گاهی بر اساس یک احتمال تصمیم می‌گیریم، نظر می‌دهیم، عمل می‌کنیم، به دیگران تعرض کرده یا حقوق آنها را پایمال می‌کنیم. از این رو امام می‌فرمایند: مانند کسی نباش که نفسش بر اساس گمانها بر او چیرگی دارد و او بر اساس یقینها بر نفس خود چیره نمی‌شود./813/پ۲۰۲/ب۱